Deficyt budżetu wyniósł 26 mld 351,1 mln zł. Donald Tusk musi znaleźć 38 miliardów złotych oszczędności

Deficyt budżetowy po lipcu wyniósł 26 mld 351,1 mln zł, czyli 55,5 proc. zapisanego w tegorocznym budżecie deficytu na poziomie 47 mld 505,1 mln zł - poinformował resort finansów. Jeśli nie ograniczymy krajowego deficytu, Komisja Europejska może sięgnąć po sankcje. Najdotkliwsze, to ograniczenie lub nawet wstrzymanie dotacji unijnych. A Komisja zaczyna tracić cierpliwość, bo na to, abyśmy naprawili finanse państwa, czeka już piąty rok. Donald Tusk musi znaleźć w tym roku 17, a w przyszłym - 21 miliardów złotych, aby deficyt sektora finansów publicznych spadł poniżej wymaganego poziomu trzech procent.

Aktualizacja 19:56

Z danych wynika, że po lipcu dochody budżetu wyniosły 162 mld 586,1 mln zł, czyli 58,5 procent zapisanego w budżecie na ten rok planu wynoszącego 277 mld 782,2 mln zł.

Z kolei wydatki wyniosły 188 mld 937,2 mln zł (58,1 proc.) z zakładanych na ten rok 325 mld 287,4 mln zł.

Resort finansów poinformował również o stanie środków walutowych oraz operacjach związanych z zarządzaniem długiem zagranicznym Skarbu Państwa w lipcu br.

Z komunikatu wynika, że w minionym miesiącu dokonano spłaty 37,1 mln euro, czyli 153,5 mln zł kapitału. Z kolei na odsetki wydano równowartość 267,8 mln euro, czyli 1 mld 108,6 mln zł.

_ - Stan środków walutowych w dyspozycji Ministra Finansów na koniec lipca 2014 r. wyniósł łącznie 7 mld 873,0 mln euro (32 mld 783,2 mln zł) _ - czytamy w komunikacie.

Ministerstwo Finansów planowało w harmonogramie dochodów i wydatków budżetu, że dziura budżetowa na koniec lipca będzie wynosić 38,9 mld zł.

Zgodnie z unijnymi przepisami 3 procent PKB stanowi bowiem maksymalny, dopuszczalny pułap deficytu, który może zostać osiągnięty przez instytucje rządowe i samorządowe w danym kraju. Inaczej mówiąc, maksymalnie o tyle wydatki publiczne mogą przewyższać dochody.

Po przekroczeniu tego maksymalnego poziomu państwo zostaje objęte tzw. procedurą nadmiernego deficytu. Oznacza to, że w takiej sytuacji kraj musi przedstawić plan na szybką naprawę finansów publicznych. W przeciwnym razie grożą mu konsekwencje finansowe, w tym np. zmniejszenie dopływu środków unijnych, a nawet ich całkowite zamrożenie.

Pod koniec ubiegłego roku Bruksela zobowiązała Polskę do tego, by deficyt sektora finansów publicznych spadł w 2014 roku do pułapu 3,9 procent, a w przyszłym roku do 2,8 procent. Oznacza to, że w tym roku Donald Tusk musi zaoszczędzić około 17 miliardów złotych, a w 2015 roku - około 21 miliardów złotych.

Tak powinien zmniejszać się deficyt finansów

Kluczowym elementem rządowego planu, by pozbyć się procedury nadmiernego deficytu, jest reforma systemu emerytalnego. Na początku lutego rząd zabrał z OFE ponad 150 miliardów złotych i przekazał te pieniądze do ZUS. Były to środki, które fundusze emerytalne trzymały przede wszystkim w obligacjach Skarbu Państwa. Najprościej mówiąc, cały mechanizm polegał więc na tym, że dług w postaci obligacji został umorzony, a środki stały się tylko i wyłącznie wirtualnym zapisem na kontach przyszłych emerytów w ZUS.

Następnie przyszedł czas na drugi etap całej procedury, czyli pozostawienie Polakom czasu do końca lipca na wybór, czy chcą, by część ich składek była dalej inwestowana w OFE, czy też by całość trafiała ZUS.

Dziś już wiemy, że Otwarte Fundusze Emerytalne wybrało zaledwie 15-16 procent ubezpieczonych Polaków, czyli 2,5 miliona osób. To oznacza dobre wieści dla rządu. Bowiem im więcej Polaków zrezygnuje z OFE, tym więcej składek zostanie w ZUS. A skoro tak, to w kasie państwa pozostanie więcej pieniędzy na wypłaty bieżących świadczeń. Bo - jak już napisaliśmy - nowe składki w ZUS będą figurowały na kontach tylko wirtualnie.

- _ Tym sposobem reforma sytemu emerytalnego powinna wpłynąć na obniżenie deficytu o około jeden punkt procentowy _ - szacował w rozmowie z Money.pl Ignacy Morawski, główny ekonomista Polskiego Banku Przedsiębiorczości. Według niego Polska nie powinna mieć problemu z tym, by w 2015 roku spełnić unijne wymagania i pozbyć się procedury nadmiernego deficytu.

Według prof. Stanisława Gomułki, rządowi będzie bardzo ciężko w kolejnych latach ciąć wydatki budżetowe w celu ograniczenia deficytu. Powód jest prosty. Zdecydowana większość z nich to tzw. _ wydatki sztywne _, co oznacza, że wszelkie cięcia wymagałyby zmian ustawowych. A w grę wchodzi tu przecież narażenie się przeróżnym grupom społecznym, co w okresie przedwyborczym jest nierealne.

Pozostaje więc szukanie pieniędzy po stronie dochodów budżetowych. Według byłego wiceministra finansów odbicie w gospodarce przynajmniej teoretycznie powinno zwiększać wpływy z podatku VAT, który jest jednocześnie najważniejszym źródłem dochodów podatkowych w Polsce.

Problem jednak w tym, że urzędy skarbowe coraz słabiej radzą sobie z jego ściągalnością, a - jak pisaliśmy w połowie lutego - również podwyżka jego stawki do 23 procent nie przyniosła budżetowi wyraźnych korzyści. Gdy spojrzymy na dane, to okaże się, że wpływy z podatku VAT jeszcze w 2011 roku kształtowały się na poziomie około 14 procent PKB. Teraz ten wynik spadł do około 12 procent.

VAT to najważniejszy dla budżetu podatek

Prof. Witold Modzelewski, były wiceminister finansów i jeden z twórców podatku VAT, w komentarzu dla Money.pl zwraca uwagę, że rząd miałby mniejsze problemy z budżetem i utrzymaniem deficytu w ryzach, gdyby nie ogromna skala wyłudzeń podatku VAT.

*PRZECZYTAJ *analizę prof. Modzelewskiego o stratach budżetu na tzw. optymalizacji podatkowej

_ - Najlepszym tego przykładem jest wielkość zwrotów w podatku od towarów i usług w zeszłym roku na poziomie aż 80 miliardów złotych. To, co należy się zgodnie z prawem, nie powinno przekroczyć zbytnio 50 miliardów złotych - szacuje profesor Modzelewski. - Reszta to straty, które zasiliły kieszenie pomysłowych podatników. _

Problem ze spadającymi wpływami podatkowymi to nie jedynym, przed którym staje rząd, by ograniczyć deficyt do poziomu wymaganego przez Komisję Europejską. Pod znakiem zapytania wciąż stoi bowiem kwestia wzrostu gospodarczego w Polsce.

Jeszcze na początku tego roku ekonomiści zgodnie twierdzili, że rządowa prognoza zakładająca wzrost PKB o 2,5 procent w 2014 roku jest bardzo ostrożna, bo bez większych problemów przekroczymy 3 procent.

• średnioroczna ** na koniec 2014 roku Źródło: Money.pl na podstawie prognoz ekonomistów z początku 2014 roku.

Teraz jednak można nabrać wątpliwości związanych z tym, czy wskazywane przez ekonomistów tempo wzrostu gospodarczego uda się osiągnąć. Z jednej strony dane makroekonomiczne pokazują poprawę w gospodarce. Z drugiej jednak - konflikt Rosji z Ukrainą może odbić się również na polskich przedsiębiorstwach.