Programdopłat do kredytów mieszkaniowych _ Rodzina na swoim _ ma być od 2013 roku zastąpiony przez budowę specjalnych czynszówek, które najemcy będą mogli przejąć na własność po 20 latach. Jeśli nowy program będzie tak samo przemyślany jak stary, to zamiast ułatwiać mieszkaniowy start, stworzy kolejną mieszkaniową patologię.
_ Rodzina na swoim _ w ogólnych założeniach była nawet niezłym pomysłem. Jej twórcy popełnili jednak kilka fundamentalnych błędów jak anty-cykliczność (wskaźnik ceny metra w czasie recesji pochodzi z kosztów budowy z czasów bańki spekulacyjnej) czy swoboda w kształtowaniu prowizji banku – przez co program stał się wspaniałym wsparciem dla deweloperów i banków, ale już niekoniecznie dla rodzin.
Ostatnie proponowane zmiany w RnS to już swoiste kurioza. O ile objęcie preferencjami również singli można humorystycznie uznać za awangardę kulturowego postępu, o tyle ograniczenie mieszkań objętych dopłatami do rynku pierwotnego woła o pomstę do nieba. W programie chodziło wszak o to, by pomóc w kupowaniu mieszkań niedrogich (a takich jest więcej na rynku wtórnym) a nie nowych.
Czy czynszówki podzielą los RnS? Jest to bardzo możliwe, szczególnie, że znane są patologie narosłe wokół innych pomysłów tego rodzaju, jak niesławne TBS-y. Znowu będziemy mieli teoretycznie szlachetny i atrakcyjny program, ale zaraz potem okaże się, że mieszkania dostaną nie najbardziej potrzebujący, ale najbardziej obrotni, a najwięcej zyskają budowlańcy i banki udzielające preferencyjne kredyty na partycypację w kosztach budowy mieszkania (ma być i coś takiego – pewnie nazwą to _ czynszówki na swoim _).
Nie oznacza to wcale, że w kwestii mieszkaniowej władza nie ma nic do robienia. Wręcz przeciwnie, ma tu do zrobienia niezwykle dużo – mało jest sfer gospodarki, w których aktywne działanie państwa jest tak pożądane jak w mieszkaniówce. Nie powinno się tego jednak robić przez redystrybucję pieniędzy jednych podatników do innych z dużą prowizją deweloperów i banków.
Istnieją inne sposoby, z których najważniejszy są odpowiednie regulacje przestrzenne. Nigdy nie będzie dobrze na rynku, jeśli w topowych lokalizacjach centrum Warszawy znajdują się ogródki działkowe, w których sypiają żule i rosną ołowiane marchewki, a nowe osiedla stawia się na obrzeżach przy składach śmieci i trasach szybkiego ruchu. Kredyt preferencyjny nie musi być udzielany przez bank komercyjny, a może być przez instytucję państwową po stałej stopie, bez dopłat i bez prowizji.
Mieszkaniówkę można ucywilizować według zachodnich standardów, ale trzeba do tego sporo odwagi. Wielu będzie przeciw, bo zbijają kokosy na istniejącym _ status quo – _ i w obronie swoich racji będą się oni selektywnie powoływali na hasła typu _ deweloperzy – koło zamachowego gospodarki _ albo _ obrona przenajświętszych praw własności _. Niestety, w Polsce politycy odważni są niszową egzotyką, długo zatem będziemy karmieni ersatzami typu _ czynszówki na swoim _.
| CZYTAJ WIĘCEJ O _ RODZINIE NA SWOIM _ W MONEY.PL: | |
|---|---|
 |
*Rekordowa Rodzina na swoim. Starczy na dopłaty? * W kwietniu rząd przyznał dopłaty do blisko 2300 kredytów o wartości blisko 400 mln zł. Oznacza to dwukrotny wzrost w ciągu minionych dwóch miesięcy. |
 |
*Rodzina na swoim wciąż cieszy się wzięciem * Blisko 2,3 tys. osób skorzystało w styczniu tego roku z preferencyjnych kredytów mieszkaniowych w ramach programu Rodzina na swoim. |
 |
*275 mln zł na rekordową _ Rodzinę na swoim _ * W 2009 roku co piąty kredyt hipoteczny w złotych był pożyczką udzielaną w ramach programu Rodzina na swoim. Na dopłaty do ponad 30 tys. kredytów Bank Gospodarstwa Krajowego wydał 80 mln złotych. W tym roku może paść kolejny rekord - ponad 40 tysięcy kredytów i co najmniej 275 mln złotych dopłat. |
Autor felietonu jest ekonomistą specjalizującym się w zagadnieniach racjonalności,
ekonomii behawioralnej i psychologii hazardu