Filar: Żywność drożeje, bo Azjaci jedzą więcej i lepiej

Dariusz Filar, profesor ekonomii, były członek Rady Polityki Pieniężnej: Niestety, tak. Rosnąca inflacja nie zawsze jest odczuwalna przez gospodarstwa domowe. Mijające miesiące przyniosły jednak podwyżki cen towarów, które wpływają bezpośrednio na domowe budżety. Rosną ceny ropy i do góry idzie paliwo. Drożeje też żywność. Zastawienie domowego stołu potrawami jest coraz kosztowniejsze. Cały wskaźnik inflacji nie jest jednak dramatycznie wysoki.

No właśnie nie. Ceny odzieży i obuwa spadają, ale mniej niż w poprzednich latach. Można jednak powiedzieć, że narzekanie na rosnące ceny jest dziś uzasadnione ekonomicznie.

I żywność i paliwo drożeją przez wydarzenia na świecie. Baryłka ropy kosztuje już 100 dolarów - nie tylko przez zamieszki w Afryce. Znacząco rośnie popyt, a zdolności produkcyjne idą w górę tylko trochę. Pozostaje mieć nadzieję, że cena nie skoczy do poziomu 140 dolarów za baryłkę jak w 2008 roku. A żywność? To wynik klęsk żywiołowych u dużych producentów - w Australii, Kanadzie, Rosji. No i rosnących potrzeb krajów rozwijających się.

**[

]( # )Noga: Po podwyżki idziemy w grudniu. Ale nie wszyscy od razu Azja zjada coraz więcej?**

Tak. Duża część ludzkości nadgania zapóźnienia i zaczyna coraz lepiej się odżywiać. To kraje, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu co rok balansowały na granicy klęsk głodu. Mimo tego, że odczuwają to nasze kieszenie, to jest bardzo pozytywny sygnał. Społeczeństwa żyjące w skrajnej biedzie wpadają w apatię, nie ma w nich chęci i energii do rewolty. Te, które doświadczyły już życia na przyzwoitym poziomie, nie godzą się na pogorszenie warunków życia i buntują się przeciw reżimom.

To chyba przesada. Owszem, są fundusze, które próbują zyskać na zmianach cen, ale nie jest to czynnik tak znaczący, jak twierdzi ta partia. To właśnie politycy są problemem. Ceny żywności rosną przez bariery handlowe - nie trzeba daleko szukać, przecież Unia stosuje takie praktyki, które mają chronić rolnictwo Europy. Zniesienie politycznych przeszkód do wolnego handlu miałoby dużo większy wpływ na cenę żywności niż wyeliminowanie spekulacji.

Trzeba być bardzo ostrożnym z prognozą. Napięcia w Afryce mogą ulec złagodzeniu, klimat może oszczędzić nam klęsk żywiołowych, ale nierównowaga podaży i popytu zostanie. Trudno powiedzieć.

Tak. I tendencję, o której Pan mówi, mógłby powstrzymać podobny impuls technologiczny, z jakim mieliśmy do czynienia w przypadku informatyzacji właśnie w latach 90. Angela Merkel i Nicolas Sarkozy próbują popchnąć do tego Europę, wdrażając projekty konkurencyjności. Wydaje mi się jednak, że najbardziej prawdopodobny jest scenariusz z liberalizacją rynku. Unia może się na to zdecydować w obliczu nieustającego wzrostu cen.

Kryzys na tle inflacyjnym może nas dopaść około 2014 roku. Wtedy okaże się, jaki wpływ na ceny miały pakiety pomocowe wdrożone w czasie dekoniunktury przez wiele wiodących gospodarek świata. Wydaje mi się, że rodzą one bardzo poważne zagrożenie inflacyjne. Trzeba jednak zaczekać kilka lat, by się o tym przekonać.