Konkurencja na rynku funduszy private equity/venture capital jest coraz większa. Kapitał schyla się więc coraz niżej, aby znaleźć odpowiedni projekt lub firmę i móc go finansować. To szansa dla tych przedsiębiorców, którzy mają problemy z pozyskaniem środków na realizację swoich planów. Jeżeli nie udało im się przekonać banku, mogą spróbować zainteresować któryś z funduszy, że warto zainwestować w ich projekt.
Fundusze - a co to za zwierzę?
Polscy przedsiębiorcy nie korzystają jednak z tej szansy zbyt często. Powód? Brak znajomości reguł, jakimi rządzą się fundusze PE/VC. Brak odpowiedniej wiedzy skutkuje błędami w wyborze takiej instytucji, a w dalszej kolejności zniechęceniem w poszukiwaniu odpowiedniego kapitału. "Czasami trafiają do nas projekty, w które nigdy nie zainwestujemy, gdyż nie leżą one w kręgu naszego zainteresowania. Przedsiębiorca musi odrobić zadanie domowe i zastanowić się, czego oczekuje od funduszu i od którego z działających na rynku. Część z nich inwestuje w projekty już bardziej dojrzałe inne w początkujące" - mówi Marcin Hejka z funduszu Intel Capital.
Przedstawiciele funduszy uważają, że jeżeli jakiś przedsiębiorca chce pozyskać finansowanie, to nie może jedynie poprzestać na przesłaniu dokumentów czy wypełnieniu ankiety na stronie internetowej danego funduszu czy Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych. "Przedsiębiorca musi być aktywny. Np. na takich imprezach jak TMT.Ventures, firmy mogą bezpośrednio spotkać się z szefami konkretnych funduszy" - mowi Anna Hejka z MCI Management.
Bez biznesplanu ani rusz
Zdarza się też, że ktoś ma bardzo dobry pomysł na biznes, ale odstrasza go biurokracja i dziesiątki dokumentów do wypełnienia. "Sporządzenie biznesplanu jest konieczne, choć nie musi to być opracowanie na 70 stron. Fundusz musi jednak wiedzieć, na jakiej podstawie ma zainwestować swoje środki" - mówi Sean.Seton-Rogers z funduszu Benchmark Capital.
_ Fundusze często podają minimalny limit zaangażowania w dany projekt. Oznacza to, że nie będą rozpatrywać wniosków, które są poniżej danej sumy. W przypadku maksymalnego zaangażowania jest inaczej. Jeśli kwota jest bardzo wysoka - a projekt jest bardzo atrakcyjny - to fundusz może zaprosić do współfinansowania inną instytucję. _
Fundusze do niedawna niechętnie inwestowały środki poniżej miliona euro. Firmy, których potrzeby były mniejsze nawet nie próbowały szukać takich instytucji. Konkurencja na rynku PE/VC zmieniły nieco tą optykę. W Polsce zaczęły, bowiem aktywnie działać także takie stowarzyszenia jak Aniołowie Biznesu, których działalność jest bardzo zbliżona do funduszy PE/VC.
"Działamy dopiero od 1,5 roku, ale dynamicznie się rozwijamy. Zaangażowanie osób, które finansują dane projekty jest bardzo różne. Oczekiwana stopa zwrotu z takich inwestycji to około 35 proc." - mówi Michał Olszewski z Lewiatan Business Angels.
Grupa nieformalnych inwestorów działająca przy Lewiatanie składa się z ponad 50 osób. Wielkość typowej inwestycji to od 200 tys. do 5 mln zł.
Nie takie fundusze straszne
Bardzo często firmy obawiają się, że jeżeli dopuszczą do biznesu jakiś fundusz, to prędzej lub później stracą nad nią kontrolę i staną się tylko pracownikami takiej instytucji. "Jeżeli ja odpowiadam za kilka projektów, to naturalne jest, że nie jestem wstanie bezpośrednio zarządzać spółkami. Jesteśmy od tego, aby wspierać firmy w ich rozwoju" - podkreśla Anna Hejka.
Fundusze w zależności od projektu najpierw zakupują pakiety lub udziały poniżej 50 proc. Dopiero wraz z rozwojem firmy w zamian za kolejne transze środków, instytucja powiększa swój stan posiadania. Zdarza się jednak, że już na samym starcie danej inwestycji potrzebne są większe kapitały. Tak się stało m.in. w przypadku TravelPlanet, gdzie MCI w 2001 roku zainwestował 1 mln zł kupując 91 proc. akcji. Spółka ta jest obecnie notowana na GPW.
Funduszom, które zakupują większe pakiety akcji nie zależy na całkowitej wymianie osób zarządzających daną spółką. Najczęściej zadowalają się obsadzeniem jednej lub dwóch osób w radzie nadzorczej. Nie jest, bowiem tak łatwo znaleźć i wdrożyć w dany projekt menadżera z zewnątrz. Fundusz będzie jednak skrupulatnie kontrolował realizację przyjętego planu strategicznego i założonych celów.
Nie jest też tajemnicą, że fundusz bada kwalifikacje właścicieli, jeśli czynnie zarządzają oni firmą. Podobnej ocenie poddawany jest cały zarząd. Fundusz bada również na ile te osoby mogą być efektywne w perspektywie ewentualnego gwałtownego rozwoju firmy.
| JAK FUNDUSZ WYCHODZI Z FIRMY |
| --- |
| Fundusze inwestują najczęściej na okres 3-5 lat. Po tym okresie sprzedają one posiadane akcje i udziały. Często umowa inwestycyjna zapewnia prawo ich pierwokupu pierwotnym właścicielom. Coraz częściej stosowanym modelem wyjścia funduszu jest wprowadzenie danej spółki na GPW. |
Grunt to innowacja
Jeżeli masz pomysł na biznes lub na nowy produkt, to zabezpiecz się, aby ktoś go nie skopiował. Niestety przy pierwszych rozmowach z funduszami, nikt z nich nie podpisze z nami umowy poufności. "Umowa taka jest podpisywana w chwili, kiedy fundusz zdecyduje się już na konkretne inwestycje w dany projekt" - mówi Marcin Hejka.
Fundusze chcą się zabezpieczyć przed sytuacją, w której okazuje się, że dany projekt wcale nie jest innowacyjny i już dawno ktoś go wdrożył. Warto, więc rozważyć najpierw opatentowanie danego produktu.
Jeżeli fundusz zdecyduje się na finansowanie danego projektu, należy wszelkie oczekiwania i prawa zastrzec w umowie inwestycyjnej, aby uniknąć w przyszłości ewentualnych sporów pomiędzy udziałowcami.
| FUNDUSZ PE/VC W POLSCE |
| --- |
| Fundusze PE/VC działające aktywnie w Polsce skupione są w Polskim Stowarzyszeniu Inwestorów Kapitałowych. Jest ich obecnie 27, a wartość środków zainwestowanych przez nich w polskie i środkowoeuropejskie przedsiębiorstwa wynosi blisko 3 mld euro. W portfelu ich znajduje się ponad 470 firm. |