. Dla porównania - w tym samym okresie ubiegłego zarobiła netto 115 mln zł. Dochodowy dotychczas dział produkcji przestał przynosić zyski. Przez pierwsze trzy miesiące 2001 r. trzy czwarte wytwórni papierosów poniosło straty. Doszło do tego, że w celu ograniczenia strat producenci papierosów zaczynają poważnie myśleć o zamykaniu fabryk.
Fatalna kondycja branży tytoniowej jest konsekwencją wielokrotnych, znacznie przewyższających inflację, podwyżek akcyzy papierosowej w ostatnich latach. Do 2000 r. producenci radzili sobie ze stale zwiększającymi się obciążeniami fiskalnymi. Jednak trzy zeszłoroczne podwyżki akcyzy doprowadziły do załamania rynku. Rosnące ceny legalnych papierosów spowodowały znaczny wzrost opłacalności przemytu (papierosy z kontrabandy są o połowę tańsze). W konsekwencji zaczęła spadać sprzedaż wyrobów krajowych wytwórców. Mimo coraz większych obciążeń podatkowych, przemysł tytoniowy w obawie o dalszą utratę udziałów w rynku zareagował zamrożeniem, a nawet obniżaniem cen detalicznych papierosów. Działania mające na celu poprawę sytuacji w branży i ratowanie poszczególnych zakładów przed bankructwem nie przyniosły oczekiwanych skutków. Dane zamieszczone w ostatnim biuletynie Głównego Urzędu Statystycznego pokazują, że trzy czwarte krajowych wytwórni w I kw. bieżącego roku poniosło stratę. Rok wcześniej pod kreską znajdowało
się niespełna 10 proc. firm (w 2000 r. Reemtsma Polska, drugi producent papierosów w Polsce, osiągnęła zysk netto w wysokości 18,8 mln zł, podczas gdy w 1999 r. zarobiła 138 mln zł). Przez pierwsze trzy miesiące bieżącego roku, spośród dwunastu przedsiębiorstw objętych badaniem tylko trzy wykazały zysk netto – łącznie 20,3 mln zł. Pozostałe dziewięć wykazało stratę w wysokości 33,2 mln zł. Wynik finansowy netto całej branży zamienił się ze 115 mln zł zysku w 12,9 mln zł straty.
Jakie są prognozy na najbliższe miesiące? Cyfry nie wróżą nic dobrego. Przez cztery pierwsze miesiące bieżącego roku produkcja papierosów spadła o kolejne 5,6 proc. Wskaźnik cen produkcji sprzedanej wyniósł w marcu zaledwie 85,9 proc. względem roku ubiegłego. Po uwzględnieniu inflacji sytuacja wygląda jeszcze bardziej dramatycznie.
„Sytuacja na rynku wyrobów tytoniowych zmusiła przemysł do zmniejszenia cen fabrycznych realnie o ok. 20 proc. W sklepach jednak, ceny papierosów w ciągu ostatniego roku - mimo trzech podwyżek akcyzy - spadły zaledwie o 0,6 proc. Różnica w cenie fabrycznej i detalicznej to rosnąca akcyza, pożerająca zyski firm tytoniowych. Spadek cen i sprzedaży sprawiają, że zapisane w tegorocznej ustawie budżetowej 8,5 mld zł z tytułu akcyzy można włożyć między bajki” - ocenia Jan Wierzbicki, dyrektor ds. korporacyjnych Reemtsma Polska SA. Jego słowa potwierdzają liczby. Do państwowej kasy z tytoniowej akcyzy wpłynęło zaledwie 1,4 mld zł, tylko o 67,6 mln zł więcej niż w tym samym okresie 2000 r. W ubiegłym roku wpływy z papierosowej akcyzy wyniosły 6,4 mld zł, zamiast planowanych przez rząd 7,9 mld zł.
Sytuację branży komplikują rosnące kłopoty krajowych plantatorów tytoniu. Wobec spadku produkcji papierosów, bez pomocy zewnętrznej nie mają oni szans sprzedać tego, co wyprodukowali. Rząd próbuje im pomóc zmuszając przemysł, aby kupował więcej krajowego tytoniu. „Wszyscy patrzymy z nadzieją na służby odpowiedzialne za walkę z kontrabandą. Dopóki przemyt będzie kwitł, to szanse na poprawę sytuacji finansowej branży i plantatorów będą znikome. Chyba, że rząd podejmie odważną decyzję o obniżeniu akcyzy” - dodaje dyrektor ds. korporacyjnych Reemtsma Polska SA. Wobec trudnej sytuacji branży, rząd nie może pozostać obojętny, ponieważ straty wytwórni papierosów przekładają się na straty budżetu. Dane z ostatniego biuletynu GUS są alarmujące. W pierwszym kwartale ubiegłego roku skarb państwa tylko z podatku dochodowego od firm z branży tytoniowej otrzymał 49 mln zł. Rok później - tylko 5,3 mln zł. Może być jeszcze gorzej - producenci już zaczęli zamykać swoje fabryki.