Prof. Winiecki dla Money.pl: Różne oblicza solidarności

Natomiast chciałbym zwrócić uwagę Czytelników, że tak modne ostatnio powoływanie się na europejską solidarność – tę przez małe _ s _ – bynajmniej nie musi oznaczać czegoś pozytywnego. Słowo _ solidarność _ brzmi, oczywiście, bardzo szlachetnie, ale wiele zależy tutaj od kontekstu. Czasami owe wezwania do europejskiej solidarności są wygodną przykrywką dla interesu własnego tych, którzy do owej solidarności nawołują.

Złorzeczenia na ateńskich ulicach pod adresem bogatej Europy, która _ zdradziła Greków _ w trudnym dla nich okresie należą do tej właśnie kategorii. Brzmią one tak samo, jakby klienci jakiegoś banku, którzy wzięli duży kredyt na cele konsumpcyjne i nie byli w stanie go potem spłacić ze swoich dochodów demonstrowali przed bankiem, domagając się solidarności. Czyli zrobienia zrzutki na utracjuszy przez rozsądnie gospodarujących własnymi dochodami innych klientów banku.

A przecież Grecy i Portugalczycy żyli ewidentnie ponad stan – czyli powyżej poziomu wywarzanego przez nich bogactwa – i teraz ponoszą (czy może zaczynają ponosić tego konsekwencje). Wezwania do _ europejskiej solidarności _ są tutaj próbą przerzucenia na innych części kosztów swego utracjuszostwa.

Fałszywe nuty w pięknie brzmiących hasłach o europejskiej solidarności brzmią także w słowach i propozycjach wychodzących od nowych, postkomunistycznych członków UE. Przede wszystkim warto przypomnieć o realiach. Zachód – o czym mówię i piszę od dawna - przechodzi długotrwały kryzys państwa opiekuńczego. Operacja redukcji niemożliwych do spełnienia w całości wcześniejszych przyrzeczeń będzie trwać wiele lat. I to w warunkach bardzo wolnego wzrostu gospodarczego (będącego zresztą następstwem ciężarów państwa opiekuńczego!).

Na to wszystko nakłada się jeszcze kryzys zadłużeniowy (też skutek _ elephantiasis _ europejskiego _ welfare state _). Ktoś, kto spodziewa się, że w okresie bolesnych cięć aplikowanych własnym obywatelom – i związanego z nimi – spadku poziomu życia _ stare _ kraje UE będą gotowe na szczodre finansowanie pomocy dla mniej zamożnych nowych państw członkowskich, wykazuje się sporą naiwnością.

Wzywanie w tych warunkach do _ solidarnościowego _ - czyli rosnącego budżetu pomocowego - może jedynie irytować obywateli krajów płatników-netto do budżetu UE. I w praktyce zmniejszać, a nie zwiększać skłonność do uwzględniania interesów _ nowych _ krajów Unii. Odczytywać oni będą bowiem ową przywoływaną europejską solidarność jako (słabo zamaskowany) interes własny samych wzywających.

W naszym najbardziej podstawowym interesie leży utrzymanie ekonomicznych fundamentów Unii Europejskiej: unii celnej i wspólnego rynku. Mimo zauroczenia polityków, mediów i części obywateli unijną _ darmochą _ - czyli owymi środkami pomocowymi - fundamentem także i naszej rosnącej zamożności jest wolny handel i przepływ kapitałów wewnątrz obszaru UE. Całą reszta, włącznie ze strefą euro, której ostateczny kształt jest coraz bardziej niepewny, ma znaczenie drugorzędne.