SKOK-i prawie jak banki, jeśli prezydent podpisze ustawę

Trybunał Konstytucyjny uznał wczoraj, że dwa przepisy zawarte w nowej ustawie o SKOK-ach są niezgodne konstytucją. Zaznaczył jednak, że po ich wyłączeniu nowe przepisy mogą wejść w życie. A to oznacza, że jeżeli prezydent Bronisław Komorowski podpisze ustawę, wówczas kasy trafią pod nadzór KNF. W przyszłości mogą również zostać włączone do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Autorzy ustawy mówią o konieczności podniesienia bezpieczeństwa klientów kas. Te odpowiadają, że to zamach na ich niezależność.

Co dalej ze SKOK-ami?Chodzi o ustawę, którą do Trybunału Konstytucyjnego skierował jeszcze prezydent Lech Kaczyński. Jego wątpliwości budziło ponad 70 jej zapisów. Potem prezydent Bronisław Komorowski wycofał z Trybunału zdecydowaną większość z nich, pozostawiając tylko dwa. I to one zostały wczoraj zakwestionowane przez sędziów.

Jeżeli prezydent podpisze ustawę bez zakwestionowanych przez Trybunał przepisów, to SKOK-i po okresie _ vacatio legis _ i tak trafią pod nadzór Komisji Nadzoru Finansowego.

- _ W pierwszym okresie po ewentualnym objęciu SKOK-ów publicznym nadzorem, istotna będzie ocena sytuacji finansowej kas, identyfikacja najpoważniejszych rodzajów ryzyka występujących w ich działalności, a w razie konieczności zastosowanie odpowiednich działań nadzorczych _ - mówi Łukasz Dajnowicz, rzecznik KNF. - _ Podobnie jak w przypadku nadzoru nad bankami, ewentualne działania KNF wobec SKOK-ów będą nakierowane na bezpieczeństwo depozytów członków kas _ - dodaje.

Co ciekawe, same SKOK-i nie sprzeciwiają się nadzorowi państwa. - _ Nie mamy nic do ukrycia. Już dawno temu wnioskowaliśmy o publiczny nadzór _ - mówi Grzegorz Bierecki, prezes Kasy Krajowej SKOK. Samej ustawie zarzuca jednak szereg nieprawidłowości, które - według niego - sprowadzają się do tego, że SKOK-i dostaną nowe obowiązki. M.in. w zakresie audytu, sprawozdawczości oraz konieczności wypełnienia norm podobnych do tych, które obowiązują w bankach. Nie dostaną natomiast nowych, _ bankowych _ przywilejów, m.in. w zakresie podatków.

Na następnej stronie przeczytasz, jak SKOK-i są politycznie umocowane i czy stanowią konkurencję dla banków

Wśród nowych obowiązków znajdzie się np. konieczność podniesienia tzw. współczynnika wypłacalności. Obecnie w kasach wynosi on około 4 procent, podczas gdy bankowe minimum to 8 procent. Ustawa nakłada na SKOK-i obowiązek podniesienia go do minimum 5 procent. Przedstawiciele KK SKOK na razie nie chcą odnosić się do tej kwestii. - _ To szczegół. Nam chodzi o to, że ustawa jako taka mocno ograniczy nasz rozwój, a wcale w żaden sposób nie poprawi bezpieczeństwa klientów _ - mówi Andrzej Dunajski, rzecznik KK SKOK.

Innego zdania jest Sławomir Neumann, poseł PO i współautor ustawy. - _ SKOK-i stały się już tak dużą instytucją, że powinny zostać objęte nadzorem państwa oraz wypełniać obiektywne normy ze względu na bezpieczeństwo całego sektora finansowego _ - podkreśla poseł PO.

Nie są bankami, szybko zdobywają rynekSKOK-i w ostatnich latach wyrosły na dość znaczącą konkurencję dla sektora bankowego. Mają ponad dwa miliony klientów, czyli dwa razy więcej niż w 2004 roku, którzy powierzyli kasom prawie 14 miliardów złotych w depozytach i zaciągnęli pożyczki na łączną sumę ponad 10 miliardów złotych. To dwa razy więcej niż w 2007 roku, czyli przed wybuchem kryzysu na rynkach finansowych. I chociaż z takimi liczbami SKOK-om daleko jeszcze do tego, by prześcignąć większość banków, to już sama liczba ich placówek może zaskakiwać. Mają ich bowiem prawie 1,9 tysiąca oddziałów, czyli więcej niż np. bank PKO BP. Są one skupione przede wszystkim w małych miastach.

Źródło: Money.pl na podstawie danych KK SKOK

SKOK-i zdobyły rynek głównie w małych miastach. Obok kas pod marką SKOK działają też m.in. fundusze inwestycyjne, towarzystwo ubezpieczeniowe, czy notowana na giełdzie spółka, właściciel bankomatów SKOK. Wszystkie te instytucje, poza samymi kasami, są już objęte nadzorem KNF.

Polityczne tarcia o SKOK-iPróba wciągnięcia kas pod nadzór państwa i narzucenie im obowiązków podobnych do banków od kilku lat budzi również wiele emocji politycznych. Prezes KK SKOK Grzegorz Bierecki to obecnie senator, który został wybrany z list Prawa i Sprawiedliwości. Nigdy nie krył swojej bliskiej znajomości z prezydentem Lechem Kaczyńskim. To on wspierał go w budowaniu systemu SKOK w Polsce.

Dzisiaj, już jako senator, nie widzi konfliktu interesów w jednoczesnym szefowaniu Kasie Krajowej. A próbę zmian prawnych wokół systemu SKOK uważa za polityczny atak w wykonaniu posłów PO. Głośna była między innymi sprawa procesu sądowego, który w 2007 roku Grzegorz Bierecki wytoczył posłowi PO Sławomirowi Nitrasowi.

Poszło o zarzuty PO, że posłowie PiS lobbują w Sejmie na rzecz SKOK-ów. Według Nitrasa, prezes SKOK miał mu z tego powodu grozić. W oświadczeniu Bierecki wówczas zaprzeczył, jakoby groził Nitrasowi i wyjaśniał, że SKOK wniósł przeciwko niemu akt oskarżenia, w którym zarzuca posłowi pomówienie. Żądał od niego przeprosin w mediach oraz 100 tysięcy złotych na cele społeczne.

Bierecki ponadto zarzuca PO pisanie ustawy _ na zamówienie _ sektora bankowego. - _ To nieprawda _ - odpowiada krótko Sławomir Neumann.

Teraz walka o włączenie SKOK-ów do BFGPolityczna przepychanka trwa i wszystko wskazuje na to, że wczorajsza decyzja Trybunału Konstytucyjnego to nie koniec wojny wokół SKOK-ów. Kolejnym etapem będzie włączenie tej instytucji pod Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Jak mówi poseł Sławomir Neumann, projekt rozporządzenia w tej sprawie jest już gotowy.

BFG to instytucja, która w razie upadłości banku wypłaca jego klientom depozyty do kwoty 100 tysięcy euro. Na jego działanie składają się banki uczestniczące w tym systemie. Do tej pory w ciągu kilkunastu lat działalności BFG wypłacił ponad 800 milionów złotych dla 300 tysięcy klientów ponad 90 banków, które w tym czasie zbankrutowały.

SKOK-i tymczasem nie chcą być włączone do BFG, bo mają własny system gwarancji depozytów, również do kwoty 100 tysięcy euro. Sprawuje nad nim nadzór towarzystwo ubezpieczeniowe SKOK i każda kasa ma obowiązek ubezpieczania w nim swoich depozytów. Skuteczność tego systemu na razie nie była testowana, bo żaden SKOK do tej pory nie upadł.