*Dane statystyczne i badania opinii rejestrują wysoki spadek aktywności gospodarczej we wszystkich niemal krajach świata. *
Spadki produkcji przemysłowej, czy budownictwa w I kwartale 2009 roku były bardzo wysokie. Jeszcze wyższe były jednak spadki eksportu - i to w krajach zaliczanych do światowej czołówki eksporterów: w Japonii, na Tajwanie, w Korei, czy w Chinach. Tak dalece, że jeśli dane np. amerykańskie, brytyjskie, czy niemieckie pokazywały spadki wartości różnych wskaźników podobne do spadków podczas recesji z lat 70., to np. dane japońskie, czy tajwańskie były znacznie gorsze niż podczas innych powojennych recesji.
Powstaje pytanie: skąd biorą się skokowe spadki produkcji i eksportu, skoro brak jest uzasadnienia takiej skali spadku w zmianie poziomu dochodów gospodarstw domowych? Konsumpcja prywatna stanowi przecież dominującą część PKB i ona głównie napędza koniunkturę. Wydaje się - wedle intuicji analitycznej autora - że obserwujemy wyraźne skrócenie czasu reakcji produkcyjnych i handlowych w gospodarce światowej.
ZOBACZ TAKŻE:
Zwracał też na to uwagę Andrzej Olechowski [Gazeta Wyborcza, 11.03]: _ Inaczej niż dawniej, gdy informacje z rynku napływały z dużym opóźnieniem, transport był powolny, a magazyny tanie, dziś produkcja reaguje na sygnały rynkowe niemal w czasie rzeczywistym _.
Dzisiaj reakcje na spadki sprzedaży są natychmiastowe: wstrzymuje się, bądź znacznie redukuje, zamówienia u dostawców i zapasy (części, wyrobów gotowych) przestają rosnąć.
Jeżeli przedstawiona powyżej hipoteza o kompresji recesji w czasie jest prawdziwa, to ma ona określone konsekwencje. Tak negatywne, jak i pozytywne zresztą.
Negatywne są widoczne właśnie od IV kwartału 2008 roku. Wedle mojej hipotezy, następuje skrócenie okresu spadków, które skoncentrowały się w IV kwartale 2008 roku i I kwartale 2009 roku. Stąd spadki produkcji przemysłowej, budownictwa oraz eksportu są zatrważająco wysokie, podczas gdy prognozy spadku PKB nie różnią się wiele od dwuletniej recesji z lat 1974-75. W poprzednich recesjach spadki - rozłożone na 3-4 a czasem i więcej kwartałów - nie budziły takich panicznych reakcji, jak obecne spadki, skumulowane w tak krótkim czasie.
| Sytuacja polskiej gospodarki w raportach Money.pl | |
|---|---|
 |
*Bezrobocie znowu wzrosło. Zobacz, gdzie jeszcze są wakaty * Jak sprawdził Money.pl, mimo pogarszającej się sytuacji, pracę można znaleźć. Pilnie poszukiwani są przede wszystkim handlowcy. |
 |
*Polska gospodarka stanęła w miejscu * Wzrost PKB w I kwartale wyniesie zaledwie 0,7 procent - wynika z analizy Money.pl. |
Oczywiście, PKB w krajach wysoko rozwiniętych i średnio rozwiniętych, z dominującym sektorem usług, zawsze kurczy się w czasie recesji znacznie mniej niż produkcja sektorów najbardziej wrażliwych na zmiany cyklu koniunkturalnego (przemysł, budownictwo).
Niemniej, wydaje się, że hipoteza o kompresji czasu trwania recesji w świecie połączonym siecią szybkich komputerów i telekomunikacji, pozwala nam w sporej mierze wyjaśnić uderzające różnice dynamiki oraz paniczne nierzadko reakcje na wysokie spadki w najbardziej wrażliwych na zmiany koniunktury sektorach gospodarki.
Ale logika hipotezy kompresji sugeruje, że są również i pozytywne jej następstwa. Otóż jeśli recesja - z jej wysokimi spadkami - jest _ ściśnięta _ w jednym lub dwóch kwartałach, to oznacza, iż ożywienie także przyjdzie odpowiednio wcześniej.
Autor jest profesorem ekonomii. W latach 1994-2003 był kierownikiem Katedry Ekonomii na Europejskim Uniwersytecie Viadrina we Frankfurcie nad Odrą.
Wykładał na uczelniach m.in. w Danii, Holandii i Stanach Zjednoczonych.