Zasady przechodzenia na emeryturę. Kto i jak?

Jak twierdzi rząd, dzięki forsowanym zmianom emerytalnym gospodarka zyska do 2020 roku 40 mld zł i prawie 250 tys. nowych miejsc pracy. Podniesienie wieku emerytalnego odbędzie się stopniowo - począwszy od 2013 roku, będzie on podnoszony co 4 miesiące o 1 miesiąc. Poziom 67 lat dla mężczyzn zostanie osiągnięty w 2020 roku, a dla kobiet w 2040 roku. To oznacza, że do 67. roku życia będą pracować kobiety mające dzisiaj 38 lat. Z reformy wyłączone są kobiety powyżej 59. roku życia oraz mężczyźni powyżej 64. roku życia.

Sprawdź datę twojego przejścia na emeryturę, po podniesieniu wieku emerytalnego. Zobacz tabelę.Nie bez znaczenia jest też staż pracy, przynajmniej jeżeli chodzi o prawo do emerytury minimalnej. Po zmianach, by w ogóle nabyć prawo do emerytury, kobiety i mężczyźni będą musieli pracować 25 lat - ten czas dla kobiet do tej pory wynosił 20 lat.

Dłuższy okres ochronny przed zwolnieniem Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/118/m213622.jpg ) ] (http://www.money.pl/sekcja/wiek-emerytalny-po-nowemu/)*Jeśli rząd nie kłamie, emerytury będą wyższe o 70 procent. * Policzyliśmy, ile zyskamy na zmianach. Kodeks Pracy obejmuje obecnie ochroną pracowników na cztery lata przed osiągnięciem przez nich wieku emerytalnego. Pracodawca nie może wypowiedzieć w tym czasie umowy o pracę. Okres ochronny jest liczony w stosunku do obecnie obowiązujących progów - 60 lat dla kobiet i 65 - dla mężczyzn. Firma nie może więc zwolnić kobiety od 56 roku życia i mężczyzny od 61 roku życia.

Po zmianach, ochrona pracowników w wieku przedemerytalnym zostanie przedłużona do podniesionego wieku emerytalnego. Stosowne zapisy w ustawie mają zapewnić w tym względzie jej spójność z Kodeksem Pracy. Na taką ochronę będą mogły liczyć kobiety urodzone w latach 1953-56 i mężczyźni urodzeni w latach 1948-1951, którzy w chwili wejścia w życie ustawy będą już objęci ochroną.

Kto zmęczony lub bez pracy, może liczyć na _ połówkę _Po 1 stycznia możliwe będzie też przejście na częściową emeryturę. W tej sytuacji obowiązują odrębne zasady. Prawo do emerytury częściowej będą mieli:

• • kobieta w wieku co najmniej 62 lat, posiadająca minimum 35-letni staż ubezpieczeniowy.
• mężczyzna w wieku co najmniej 65 lat, przy minimum 40-letnim stażu ubezpieczeniowym.

Okres ubezpieczeniowy uwzględni zarówno okres składkowy, obejmujący m.in. okres ubezpieczenia, czyli np. pracę na podstawie umowy o pracę czy okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, jak i nieskładkowy, obejmujący m.in. okres pobierania wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego lub opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego czy naukę w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów.

Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/218/m210906.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/raporty/artykul/podwyzki;dla;budzetowki;rzad;dzieli;polakow,50,0,1059634.html) *To znowu nauczyciele i policjanci dostali podwyżki. Zobacz, czyim kosztem * Na podwyżki może liczyć ponad 700 tys. pracowników budżetówki. Reszta grozi buntem. Wysokość emerytury częściowej wynosić będzie 50 proc. emerytury (na dzień ustalenia prawa do emerytury częściowej). Zostanie ona wypłacona bez konieczności rozwiązania stosunku pracy i była zagwarantowana bez względu na wysokość osiąganych dochodów.

Warto jednak pamiętać, iż skorzystanie z emerytury częściowej będzie miało wpływ na wysokość emerytury wypłacanej po 67. roku życia. Będzie ona odczuwalnie niższa niż wypłacana przy przejściu na normalnych zasadach. Zależność jest prosta: Im dłuższy jest okres pobierania emerytury częściowej tym większe jest obniżenie świadczenia w wieku uprawniającym do emerytury. Zaczynając od kobiet:

• kobiety, które nie będą pracowały po otrzymaniu emerytury częściowej, muszą się liczyć z tym, że świadczenie w wieku uprawniającym do emerytury dostaną niższe od 1,7 proc. do 16,4 proc.
• w przypadku kobiet, które będą pracowały po otrzymaniu emerytury częściowej, świadczenie w wieku uprawniającym do emerytury będzie niższe od 1,6 proc. do 9,6 proc.

Podobnie mężczyźni, oni też dostaną niższe pełne emerytury jeżeli zdecydują się na wcześniejsze, częściowe świadczenia:

• w przypadku mężczyzn, którzy nie pracują po otrzymaniu emerytury częściowej świadczenie w wieku uprawniającym do emerytury będzie niższe od 1,9 proc. do 12,0 proc.,
• w przypadku mężczyzn, którzy pracują po otrzymaniu emerytury częściowej świadczenie w wieku uprawniającym do emerytury będzie niższe od 1,2 proc. do 8,0 proc.,

Posłowie w trakcie prac nad projektem ustawy opowiedzieli się za tym, aby minister pracy do końca 2013 r. przygotował program wspierania zatrudnienia dla osób powyżej 60. roku życia oraz wspierania równości płci na rynku pracy.

Rolnicy, prokuratorzy, sędziowie i duchowni po staremuPodniesienie wieku w najbliższych latach nie dotknie rolników. Do końca 2017 r. zachowają oni przywileje emerytalne i będą mogli odejść na emeryturę tak jak teraz - kobiety w wieku 55 lat, mężczyźni - 60 lat. Dopiero za pięć lat, będą przechodzić na emeryturę po osiągnięciu tego samego wieku emerytalnego co w systemie powszechnym.

Podobnie będzie z prokuratorami i sędziami - zachowają przez 5 lat prawo wcześniejszego odejścia z rynku pracy. Trzeba zaznaczyć, że obecnie nie przechodzą na emeryturę, tylko w tzw. stan spoczynku. Prawo do tego świadczenia nabywają z dniem ukończenia 65. roku życia. Ponadto sędzia i prokurator mogą przejść w stan spoczynku wcześniej - w wieku 55 lat (kobiety) i 60 lat (mężczyźni), jeśli przepracowali na swoim stanowisku, odpowiednio, 25 i 30 lat.

Po pierwszym stycznia, z tych uprawnień mogli skorzystać tylko ci sędziowie i prokuratorzy, którzy wyżej wymieniony wiek osiągną do 31 grudnia 2017 r. Po tej dacie będą przechodzić w stan spoczynku w wieku 67 lat.

Co po zmianach w emeryturach mundurowych? Czytaj o tym na drugiej stronie.

Mundurowi w pracy o dziesięć lat dłużejPolicjanci, żołnierze, strażnicy graniczni, strażacy oraz strażnicy więzienni, będą pracować dłużej o 10 lat. Przedstawiciele służb mundurowych nabędą prawo do emerytury po łącznym spełnieniu dwóch warunków: wieku oraz stażu służby.

Tak więc, najważniejszym efektem zmian dla mundurowych jest wydłużenie okresu służby tak, aby nabycie uprawnień emerytalnych następowało po spełnieniu łącznie dwóch warunków: posiadania 25-letniego stażu służby (do tej pory 15 lat) oraz osiągnięcia wieku 55 lat.

Wynika z tego, że warunkiem nabycia uprawnień emerytalnych przez funkcjonariusza lub żołnierza zawodowego zwolnionego ze służby, będzie osiągnięcie w dniu zwolnienia co najmniej 25 lat służby i wieku co najmniej 55 lat. Przy czym oba warunki będą musiały być spełnione łącznie.

Co w przypadku, gdy jeden z tych warunków nie zostanie spełniony? (na przykład w dniu zwolnienia ze służby mundurowy osiągnął 25-letni staż służby, nie osiągając jednakże wymaganego ustawą wieku 55 lat życia). W takim przypadku, funkcjonariusz lub żołnierz zawodowy zyska prawo do emerytury w dniu osiągnięcia tego wieku.

Zmiana sposobu wyliczania podstawy emerytury

*Czytaj więcej [ ( http://static1.money.pl/i/h/106/m207466.jpg ) ] (http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/emerytury;mundurowe;dadza;23;mld;zl;oszczednosci,85,0,1066581.html) *Rząd pokazuje, ile zaoszczędzi na policjantach i żołnierzach * Sprawdź, kiedy zmniejszą się wydatki na emerytury mundurowe. Wysokość emerytury mundurowych *będzie obliczana na podstawie średniej pensji z 10 wybranych, kolejnych lat, a także dodatków i nagród rocznych o charakterze stałym. Zastosowane rozwiązanie ma na celu zmianę w zakresie obliczania wysokości emerytury, uniemożliwiającą celowe podwyższanie wynagrodzenia na ostatnio zajmowanym stanowisku, mającego skutkować wzrostem emerytury. Istotne jest, iż wyboru trzech kolejnych lat kalendarzowych dokonuje funkcjonariusz lub żołnierz, a tym samym ma możliwość wskazania najbardziej korzystnego dla siebie czasu, który będzie podstawą do
wyliczenia jego przyszłych świadczeń.

W przypadku natomiast, gdy funkcjonariusz lub żołnierz zawodowy nie wskaże ww. okresu, zaproponowano, aby podstawę wymiaru emerytury stanowiło średnie uposażenie funkcjonariusza lub żołnierza należne przez okres kolejnych trzech lat kalendarzowych, poprzedzających rok zwolnienia ze służby.

Nowa emerytura tylko dla rozpoczynających służbęNowa ustawa emerytalna obejmie tych, którzy wstąpią do służby po wejściu w życie nowych przepisów, czyli po 1 stycznia 2013 roku. Obecnie służący w armii i innych służbach mundurowych będą mieli prawo do wyboru nowych lub starych przepisów emerytalnych.

Zachowany zostanie odrębny system służb mundurowych, który obejmie zarówno funkcjonariuszy już będących w służbie, jak i tych, którzy dopiero do niej przystąpią. Oznacza to, że wbrew początkowym zapowiedziom, nie zostaną oni objęciu ubezpieczeniem w ramach ZUS.

Funkcjonariusze nadal będą więc nabywali prawo do emerytury z budżetu państwa w ramach odrębnego systemu, a nie powszechnego systemu emerytalnego.

Co z pomostówkami i nauczycielami? O tym na kolejnej stronie.

W pomostówkach i wcześniejszych emeryturach bez zmianJeśli chodzi o emerytury pomostowe, to planowana reforma nie zmieni wieku uprawniającego do ich uzyskania. Podobnie ma być w przypadku świadczeń kompensacyjnych dla nauczycieli oraz warunków uzyskiwania świadczeń przedemerytalnych.

Emerytura pomostowa, podobnie jak wcześniejsza emerytura, pozwala kończyć pracę pięć lat, a w niektórych przypadkach nawet dziesięć lat, przed ustawowym wiekiem emerytalnym.

Wszystkie one mają charakter wygasający, bowiem prawo do nich przysługuje ściśle określonej grupie osób. Na przykład wraz z końcem 2008 r. prawo do pomostówek miało 270 tys. Polaków, teraz jest nich znacznie mniej.

• *urodzili się po 31 grudnia 1948 r., *
• *przed 1 stycznia 1999 r. byli zatrudnieni na stanowiskach i przy pracach, które na podstawie ówczesnych przepisów uprawniały do wcześniejszej emerytury, *
• *po 31 grudnia 2008 r. wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, *
• *łącznie przepracowali w ten sposób na cały etat co najmniej 15 lat, *
• pracowali i płacili składki na ZUS przez minimum 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni),
• rozwiązali stosunek pracy z pracodawcą,

Niektóre grupy zawodowe, np. nurkowie, piloci, zatrudnieni przy azbeście, rybacy morscy, część hutników, ratownicy górscy, tancerze mogą odejść na emeryturę pomostową po przepracowaniu co najmniej 15 lat.

Równowartość pieniędzy zgromadzonych na koncie emerytalnym w ZUS-ie (czyli suma składek z uwzględnieniem ich waloryzacji i zwaloryzowanego kapitału początkowego) podzielona zostanie przez tzw. średnie dalsze trwanie życia dla osoby 60-letniej (ta wielkość statystyczna jest brana z tablic GUS-u obowiązujących w dniu złożenia wniosku o emeryturę).

Nieważne więc będzie, w jakim wieku ktoś zdecyduje się na przejście na pomostówkę. I tak zebrany kapitał będzie dzielony przez miesiące, przez które statystycznie będzie dalej żyła osoba 60-letnia. Istotne jest też to, że emerytura pomostowa nie może być niższa niż najniższa zwykła emerytura.

Na wcześniejszą emeryturę też bez zmian

Utrzymano dotychczasowe zasady wcześniejszego przejścia na emeryturę dla ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku. Podobnie jak do tej pory, stopniowo wygaszane będą też możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę dla osób urodzonych po 1948 roku.

• urodziły się przed 1 stycznia 1949 r. Z przywileju mogą więc jeszcze korzystać tylko mężczyźni (kobiety urodzone przed 1949 r. już dawno skończyły uprawniające do ustawowej emerytury 60 lat),
• mają ukończone 60 lat i 25 lat stażu pracy oraz zaświadczenie o całkowitej niezdolności do pracy albo - i to jest drugi sposób - ukończone 60 lat i 35 lat stażu pracy (okresy składkowe i nieskładkowe - te ostatnie nie mogą przekroczyć jednej trzeciej składkowych),

Pod pewnymi warunkami, prawa do wcześniejszej emerytury mają też urodzeni po 1 stycznia 1949 roku:

• do końca 2008 r. spełnili warunki wiekowe i stażowe: mężczyzna - ukończone 60 lat i 35-letni staż, kobieta - 55 lat i staż 30-letni. Na wcześniejszą emeryturę nie mają więc co liczyć mężczyźni urodzeni po 1948 r. - oni bowiem do końca 2008 r. nie skończyli 60 lat. Spełnić ten warunek mogą tylko kobiety urodzone w latach 1949-53, które osiągną 30 lat stażu pracy.

Na wcześniejszą emeryturę mogą i będą nadal mogły też przechodzić osoby urodzone po 1948 r. pracujące w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Chodzi np. o kolejarzy, artystów, twórców, górników czy hutników (zawody wymienione w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze).

• Jeśli do końca 1998 r. spełniło się warunek 25 lat stażu pracy (mężczyzna) lub 20 lat (kobieta), w tym 15 lat właśnie w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, bez względu na rządowe zmiany zachowuje się prawo do wcześniejszej emerytury. I można na nią przejść w kolejnych latach, np. w 2013 roku.
• Do wymaganego stażu, który trzeba było spełnić do końca 1998 r., zalicza się także okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego i pracy w tym gospodarstwie.
• ZUS wypłaci świadczenie po ukończeniu 55/60 lat (kobieta/mężczyzna).

Część nauczycieli zachowa przywileje

Od 1 stycznia 2009 roku, praca nauczyciela nie jest już traktowana (z pewnymi wyjątkami) jako zajęcie o szczególnym charakterze. Pewna część nauczycieli zostanie więc objęta zmianami. Jednak nawet o oni - pod pewnymi warunkami - zachowają prawo do kompensacji (to emerytury pomostowe, tylko inaczej nazwane).

Tylko grupy nauczycieli, ściśle określone w przepisach, nadal mogą jednak korzystać ze starych przywilejów emerytalnych. W ich wypadku zasady są podobne jak w grupach zawodowych uprawnionych do pomostówek lub wcześniejszych emerytur (wiek i staż), które zostały opisane powyżej.

• młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,
• młodzieżowych ośrodkach socjoterapii,
• ośrodkach szkolno-wychowawczych,
• schroniskach dla nieletnich oraz
• zakładach poprawczych,

Ci nauczyciele, którzy utracili prawa do wcześniejszych emerytur, wciąż zachowują prawa do świadczeń kompensacyjnych.

• publicznych i niepublicznych przedszkolach,
• szkołach publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych,
• publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego,
• młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,
• młodzieżowych ośrodkach socjoterapii,
• specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych,
• specjalnych ośrodkach wychowawczych dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy i wychowania,
• ośrodkach dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo, a także dzieciom i młodzieży z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi realizację odpowiednio obowiązku: rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
• placówkach zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

By nauczyciel załapał się na świadczenie kompensacyjne musi mieć też 30-letni okres składkowy i nieskładkowy, jak również co najmniej 20-letni okres pracy w wyżej wymienionych placówkach, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Do końca 2014 r. - wiek, w którym nauczyciele mogą ubiegać się o świadczenie kompensacyjne, będzie jednakowy dla kobiet i dla mężczyzn i wynosi 55 lat. Dotyczy to nauczycieli, którzy ukończyli wiek 55 lat lub ukończą ten wiek do dnia 31 grudnia 2014 r.