Osiem milionów. Na tyle szacuje się liczbę Polaków, którzy w okresie międzywojennym żyli poza ojczyzną. Emigranci stanowili aż jedną czwartą wszystkich żyjących wówczas rodaków. I bez ich wkładu Polska – po pierwszych latach od odzyskania niepodległości w 1918 roku – nie byłaby w stanie się odbudować. Z mapy kraju bez wahania można by wymazać część inwestycji kolejowych czy port w Gdyni – najważniejszą inwestycję sprzed blisko stu lat.
Bez milionowej diaspory nie byłoby dziś też jednego największych polskich banków. Polscy emigranci nie chcieli korzystać z zachodnich prywatnych firm. Problemem były przepisy, czasami nieznajomość języka, a czasami po prostu obawa o życiowe oszczędności. Kryzys finansowy z połowy lat 20. ubiegłego stulecia skutecznie podkopał zaufanie do banków prywatnych nawet w Polsce. Emigranci potrzebowali czegoś innego.
I to właśnie z myślą o rodakach żyjących za granicą powstał bank Polska Kasa Opieki – dziś znany pod nazwą Pekao, z polskim żubrem w logo.
Mało kto wie, że Polska Kasa Opieki już w pierwszych latach działalności zaczęła otwierać placówki na całym świecie. Paryż, Strasburg, Metz, Lens – tak podbijała Francję. A później? Argentynę, a nawet USA. W czasach PRL bank miał zajmować się… handlem. I miał nawet własną sieć sklepów. Ostatecznie pomysł upadł, a bank został bankiem.
W tym roku Pekao obchodzi 90. urodziny. Historia banku wyznacza kolejne etapy rozwoju całego sektora finansowego w Polsce.
To pierwszy bank w naszym kraju, który uruchomił bankomat, wydał kartę kredytową, uruchomił biuro maklerskie czy wprowadził biometrię do aplikacji na szeroką skalę.
Pekao dziś to również jeden z najnowocześniejszych banków w Polsce, obsługujący ponad 5 mln klientów i zatrudniający ponad 15 tys. pracowników w całym kraju.
Do grupy kapitałowej banku należy obecnie kilkanaście spółek, będących liderami działalności maklerskiej, leasingu, faktoringu i inwestycji finansowych.
– Misja Polskiej Kasy Opieki nigdy nie ograniczała się do kwestii związanych z bankowością. Zgodnie ze swoją nazwą bank roztaczał opiekę nad Polakami za granicą. Fundował stypendia dla uzdolnionej młodzieży, otwierał biblioteki, wspierał inicjatywy charytatywne. W roku obchodów 90-lecia chcemy opowiedzieć naszą wspaniałą historię, z której jesteśmy dumni. Czerpanie z tradycji jest naturalną konsekwencją zakończonego procesu repolonizacji. To dla nas wielkie zobowiązanie i inspiracja – podkreśla Michał Krupiński, prezes Pekao.
Uroczyste obchody rocznicy powstania Banku Pekao odbyły się 18 marca w Teatrze Narodowym w Warszawie.
Początki Polski, początki banku
Powiedzieć, że Polska sprzed 90 lat wyglądała zupełnie inaczej, to powiedzieć zdecydowanie za mało. Najważniejszy podatek rodzącej się Polski? Podatek od cukru. Po dziesięciu latach od odzyskania niepodległości przez Polskę – to właśnie ta danina przynosiła do budżetu najwięcej pieniędzy. Dokładnie 105 mln zł w ciągu roku.
W tamtych latach były też specjalne podatki od piwa, wina, drożdży oraz od olejów mineralnych.
Jak wynika z zapisków w pamiątkowej księdze podsumowującej pierwsze 10 lat istnienia wolnej Polski pt. "Dziesięciolecie Polski Odrodzonej", wpływy z opłat od złocistego trunku w 1928 roku przekroczyły 10 mln. Oczywiście w tym samym czasie istniał już w Polsce podatek dochodowy. Wprowadził go już w 1920 roku Władysław Grabski, ówczesny minister skarbu, a przyszły premier II RP.
Co ciekawe, stały system podatkowy pojawił się dopiero wraz z wprowadzeniem złotego w 1924 roku. Od tego momentu wpływy podatkowe rosły niezwykle szybko. W latach 1924-1925 fiskus zebrał łącznie 332 mln zł w podatkach pośrednich i 102,7 mln w bezpośrednich. Na dziesięciolecie niepodległości było to już odpowiednio 615,1 mln i 166,5 mln.
I to było mało, by szybko odbudować Polskę po zaborach. Wsparciem były monopole skarbowe – czyli przedsiębiorstwa państwowe. Ich zyski pokrywały nawet do 30 proc. potrzeb budżetowych. Najbardziej dochodowy był monopol tytoniowy.
W tym samym czasie tworzyły się zręby polskiej bankowości. Jednym z większych problemów pierwszych lat po odzyskaniu niepodległości były przekazy pieniężne od polskiej diaspory, które trafiały do kraju.
Ówczesne elity zdawały sobie sprawę, że do odbudowy Polski potrzebne będą gigantyczne środki. Naturalne stało się marzenie, by Polacy z zagranicy zaczęli oszczędzać właśnie w Polsce.
I tak w 1928 roku zrodził się pomysł stworzenia Polskiej Kasy Opieki.
17 marca 1929 roku na podstawie decyzji Ministerstwa Skarbu powołano Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna. Zadaniem nowej instytucji było z jednej strony obsługiwanie przekazów z zagranicy do Polski, a z drugiej – chronienie oszczędności Polaków zamieszkałych poza ojczyzną.