Podatki w firmie
Obowiązek podatkowy z umowy najmu - kontrowersje podatkowe
W przypadku najmu czy dzierżawy obowiązek w podatku VAT powstaje z chwilą
otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem
terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Konsekwencją powyższego
jest, że strony mogą swobodnie wyznaczyć moment wymagalności zapłaty a tym
samym powstania obowiązku podatkowego VAT. Jednak w zakresie podatku CIT
takie odroczenie płatności może być kwalifikowane jako świadczenie nieodpłatne
podlegające opodatkowaniu.
Zgodnie z art. 19 ust 13. pkt 4 uVAT 'Obowiązek podatkowy powstaje
z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z
upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia
na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym
charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania
mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej
obsługi prawnej i biurowej'.
Przepis ten ma analogiczne brzmienie jak przepisy wcześniej obowiązującej
ustawy VAT, tym samym niniejsze uwagi pozostają aktualne również wobec zdarzeń
objętych ustawą z 1993 roku.
Należy zwrócić uwagę, iż przepis ten wprost i wyłącznie określa, iż obowiązek
podatkowy z tytułu wymienionych usług może powstać:
1. z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty bądź też,
2. z chwilą upływu terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.
Konsekwencją powyższego jest, iż w rozumieniu ustawy VAT, powstanie obowiązku
podatkowego uzależnione jest od woli stron umowy, które swobodnie mogą wyznaczyć
moment jego powstania. Dlatego też odmienna kwalifikacja organów podatkowych
zasadniczo nie może mieć tu miejsca.
Powyższe nabiera wyrazistości w sytuacji, gdy termin zapłaty czynszu zostanie
ustalony np. po okresie 2, 3 czy 4 lat. Zgodnie z reprezentowanym stanowiskiem
organów podatkowych, wywiedzenie momentu powstania obowiązku podatkowego
należy poszukiwać w zasadach ogólnych Kodeksu Cywilnego art. 669 , który
reguluje zasady płatności dla najmu. Zgodnie ze wskazanym przepisem:
'Najemca obowiązany jest uiszczać czynsz w terminie umówionym, jeżeli
termin płatności czynszu nie jest w umowie określony, czynsz powinien być
płacony z góry, a mianowicie: gdy najem ma trwać nie dłużej niż miesiąc
- za cały czas najmu, a gdy najem ma trwać dłużej niż miesiąc albo gdy umowa
była zawarta na czas nie oznaczony - miesięcznie, do dziesiątego dnia miesiąca'.
W przypadku umów zawartych na czas nieokreślony, organy podatkowe uznały,
iż obowiązek podatkowy powstał na koniec każdego roku. Rezultatem powyższego,
było określenie Spółce zaległości podatkowej w podatku VAT.
Negując stanowisko organów podatkowych Spółka wniosła skargę do Sądu Administracyjnego,
stawiając zarzut wydania decyzji, naruszającej przepisy ustawy VAT, poprzez
ich wadliwą interpretację.
Rozpatrując sprawę Sąd uznał argumenty Spółki, podkreślając, iż dokonana
przez Izbę Skarbową wykładnia narusza zasady stosowania prawa.
Ostatecznie należy wskazać, iż wspomniane odroczenie płatności w zakresie uCIT
może być kwalifikowane jako świadczenie nieodpłatne podlegające opodatkowaniu.
Jednym z podstawowych argumentów takiej kwalifikacji jest okoliczność rozliczania
podatku CIT w okresach rocznych w przeciwieństwie do podatku VAT.
Jacek Dobrucki
