VAT

Zmiany ustawy VAT - część I

Po roku obowiązywania nowej Ustawy VAT, w dniu 17 maja prezydent podpisał jej pierwszą nowelizację. Zmiana uVAT wprowadza nowości na wielu różnych płaszczyznach, począwszy od zmian technicznych i porządkowych po rzeczywiście istotne, mające wpływ na konstrukcję poszczególnych przepisów. Wydaje się jednak, iż zmiany te mają bardzo ostrożny charakter i w rzeczywistości odzwierciedlają obraz istniejącej sceny politycznej. Poniżej rozpoczynamy omówienie istotniejszych kwestii uchwalonej nowelizacji uVAT, mając nadzieję, iż będzie to przyczynkiem dalszej dyskusji nad przedmiotową regulacją.

Dostawa towarów reklamacyjnych oraz prezentów małej wartości

Dostawa towarów reklamacyjnych oraz małej wartości - od 1 czerwca przekazanie drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek nie jest dostawą w rozumieniu podatku VAT.

Wprowadzona od 1 czerwca nowelizacja Ustawy VAT zmienia art. 7 ust 3 w dotychczasowym brzmieniu: 'Przepisu ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych prezentów o małej wartości i próbek, jeżeli ich przekazanie (wręczenie) wiązało się bezpośrednio z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem.' na następujący:

'Przepisu ust. 2 nie stosuje się do przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów małej o wartości i próbek'.

Należy zauważyć, iż po pierwsze przepis ten został rozszerzony o nieopodatkowaną możliwość przekazywania materiałów reklamowych i informacyjnych, które najczęściej mają formę folderów, ulotek czy też katalogów zawierających wszelkie informacje o towarach czy usługach, bez względu na ich wartość, o ile ich funkcją jest reklama lub informacja. Po drugie, w omawianym przypadku nie jest istotne kto jest odbiorcą takich materiałów jak i to czy ich przekazanie wiąże się bezpośrednio z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Powyższe jest tym ważniejsze, że wcześniejsza Ustawa pozostawiała wątpliwość czy omawiane wydanie materiałów należy kwalifikować jako dostawę opodatkowaną podatkiem VAT czy też nie. Obrazując powyższe można stwierdzić, iż samo wydanie przedmiotowych materiałów reklamowych niezależnemu podmiotowi zajmującemu się ich dystrybucją, będzie rodzić obowiązek naliczenia podatku VAT wyłącznie z tytułu wykonanej usługi, nie zaś wobec wydania materiałów reklamowych i informacyjnych.

Również inaczej została zdefiniowana dostawa odnosząca się do prezentów o małej wartości, w miejsce wcześniejszego art. 7 ust 4, 5 i 6 Ustawy wprowadzono przepis, określający, że towarem o małej wartości są towary przekazywane jednej osobie o łącznej wartości nie przekraczającej w roku podatkowym 100 zł pod warunkiem prowadzenia imiennej ewidencji tych osób - ust 4 pkt 1. W przypadku braku ewidencjonowania przekazywanych prezentów o małej wartości, obowiązek w podatku VAT nie powstanie wyłącznie, gdy jednostkowa cena nabycia towaru lub jego jednostkowy koszt wytworzenia nie przekracza 5 zł. Wskazany art. 7 ust 4 pkt 2 Ustawy nie wskazuje jednak, czy w przypadku przekazywania prezentów o małej wartości poniżej 5 zł i braku posiadania imiennej ewidencji zastosowanie będzie mieć również ograniczenie wynikające z limitu kwoty 100 zł liczonej za cały okres roku podatkowego.  

Także w przypadku 'próbki' ustawodawca zrezygnował z terminu 'najmniejszą ilość towaru pobraną z dużej partii', na rzecz 'niewielką ilość towaru reprezentującą określony rodzaj lub kategorię towarów', prezentując w ten sposób zdecydowanie bardziej racjonalne stanowisko - art. 7 ust 7.

Podatnik podatku VAT - zm. VAT cd

Menedżer prowadzący działalność gospodarczą w zakresie zarządzania może być podatnikiem podatku VAT, w przypadku gdy ponosi on odpowiedzialność za swoje działania względem osób trzecich.

Zmianie uległ również często krytykowany art. 15 ust 3 pkt 3 określający kiedy świadczenie usług  nie jest  uznawane za samodzielnie wykonywaną działalność gospodarczą. Wprowadzona zmiana rozszerza zakres o usługi zarządzania tzw. kontrakty menedżerskie odsyłając do art. 13 pkt 9 uPIT. Istotną zmianą jest doprecyzowanie warunków odpowiedzialności umownej zleceniobiorcy względem zleceniodawcy. W sytuacji, gdy zleceniobiorca odpowiada wyłącznie wobec swego zleceniodawcy i zarazem nie odpowiada wobec osób trzecich, Ustawa VAT zleceniobiorcę nakazuje traktować jako nie posiadającego statusu podatnika VAT. Powyższe wskazuje na domniemanie uznania takiej osoby jako quasi pracownika lub podmiot nie będący przedsiębiorcą, a zatem nie posiadający prawa do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Przepis ten ma istotne znaczenie we wszystkich sytuacjach, w których Spółki powierzając do wykonania określone czynności osobie fizycznej, ponosża ryzyko zarzutu nieuprawnionego odliczenia podatku naliczonego. 

Porządkową zmianą jest użycie przez ustawodawcę terminu 'urząd celny określony w przepisach celnych' zamiast wcześniejszego 'urząd celny wyjścia wywozu towaru poza terytorium Wspólnoty' - art. art. 19 ust 6.

Podstawa opodatkowania - art. 29 - zm. VAT cd

Dotacja zwiększa obrót w podatku VAT wyłącznie w przypadku, gdy ma bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług.

W przeciwieństwie do wcześniejszego przepisu Ustawy, który wprost nakazywał uznawać za obrót otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, obecnie obrót zwiększa się o wartość dotacji, subwencji czy dopłat, jeżeli mają one bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów lub usług pomniejszonych o kwotę podatku należnego. We wskazanym przepisie istotne jest po pierwsze, że otrzymanie samej dotacji nie stanowi obrotu, po drugie, musi istnieć bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług przez tak otrzymaną dotację. Oznacza to, że nie mieszczące się w tym zakresie przypadki otrzymanych dotacji, subwencji czy dopłat nie będą zwiększać obrotu podatnika.

Zmodyfikowano również definicję obrotu w przypadku importu usług. W  odróżnieniu do wcześniejszej definicji, obecnie obrót jest dodatkowo pomniejszany o wartość usługi wliczonej do podstawy opodatkowania dla WNT. Oczywiście tak jak i wcześniej obrót pomniejsza się również o kwotę, która zwiększa wartość celną importowanego towaru albo gdy podatek został rozliczony przez usługodawcę.

Dokumentowanie WDT - zm. VAT cd

Od 1 czerwca podatnicy dla skorzystania z 0% stawki podatku VAT w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, nie są każdorazowo zobowiązani do posiadania dokumentów potwierdzających przyjęcie towaru przez nabywcę.

Niestety postulowane zmiany dot. obowiązków dokumentowania WDT nie znalazły w pełni odzwierciedlenia w obecnej noweli. Powyższe powoduje, że jak wcześniej dokumentowanie to, w odróżnieniu do innych państw UE, ma mocno sformalizowany charakter i co gorsza częściowo pozostawione jest uznaniowej ocenie organów podatkowych. Niestety zmianą taką nie jest porządkowe zastąpienie wcześniejszej 'kopii faktury dostawy' obecną 'kopią faktury'- art. 42 ust 3 pkt 2 ze wzgl. na fakt, że jest to wyłącznie zmiana porządkowa. Istotne znaczenie ma natomiast wyeliminowanie jako podstawowego obowiązku posiadania dokumentów potwierdzających przyjęcie towaru dla uznania dostawy za WDT. Obecnie dokumenty takie są konieczne jedynie w sytuacji wątpliwości co do faktu dostarczenia towaru - art. 42 ust 11 pkt 4. Jednak mając na uwadze praktykę organów podatkowych, należy podkreślić, iż przepis ten jest nieostry i dający możliwość oceny przez fiskusa.

Wierzytelności nieściągalne czyli złe długi - zm. VAT cd

Odzyskanie zapłaconego podatku VAT od nieściągalnych wierzytelności jest zdecydowanie trudniejsze aniżeli zaliczenie zapłaconego podatku CIT do kosztów podatkowych.

Bez wątpienia najbardziej oczekiwaną zmianą przez przedsiębiorców była zmiana odnosząca się do możliwości odzyskiwania zapłaconego podatku należnego w stosunku do nieściągalnych wierzytelności. W sytuacji, gdy nierzetelny kontrahent wykazuje podatek naliczony do odliczenia, sprzedawca musi odprowadzić podatek pomimo braku otrzymania zapłaty. Dlatego też stosowanym na bazie VI Dyrektywy VAT rozwiązaniem jest mechanizm, który umożliwia w takim przypadku rozliczenie tak zapłaconego podatku należnego poprzez korektę tego podatku. Istniejące w krajach UE rozwiązania są mocno zróżnicowane w sposobie przyznania tejże ulgi, promującej rzetelnych przedsiębiorców. Zastosowane w nowelizacji uVAT rozwiązanie potwierdza jedynie skrajnie fiskalne stanowisko naszego ustawodawcy.

Podstawowym warunkiem jest bowiem konieczność zakwalifikowania takiej wierzytelności za nieściągalną w rozumieniu uCIT. Dodatkowymi, a koniecznymi warunkami są przykładowo wymienione: