Jak być smart w energetyce i transporcie

Oba przedsiębiorstwa zaangażowały się w tzw. programy akceleracyjne, w ramach których wyszukują i analizują najlepsze innowacyjne rozwiązania start-upowe odpowiadające na wyzwania wspomnianej transformacji. Bycie „smart” podchwyciły także polskie spółki kolejowe. Już dzisiaj drony i elektroniczne planery pomagają im sprawniej zarządzać infrastrukturą. Podczas międzynarodowego kongresu Impact mobility rEVolution'18 wszystkie wymienione firmy zaprezentują dotychczasowe efekty współpracy ze start-upami.

Grupa TAURON, której struktura wytwarzania oparta jest głównie na węglu, jako pierwsza wśród dużych koncernów energetycznych w Polsce podjęła próbę zmierzenia się z wyzwaniami „energetycznej rewolucji”. Firma została głównym partnerem programu Pilot Maker i postawiła przed start-upami zadania w dziewięciu obszarach: nowe usługi i produkty dla klientów TAURONA; diagnostyka i automatyzacja sieci elektroenergetycznych oraz podnoszenie jakości i niezawodności dostaw energii elektrycznej; infrastruktura SMART GRID / SMART CITY; ograniczenie strat technicznych i handlowych dystrybuowanej energii elektrycznej i cieplnej; magazynowanie energii; odnawialne źródła Energii (OZE); czyste technologie wytwarzania energii; zwiększenie efektywności energetycznej i usprawnienie procesów technologicznych w produkcji sorbentów oraz przeróbce węgla kamiennego; zagospodarowanie odpadów z procesów produkcji energii oraz wydobycia węgla kamiennego i kruszyw (cel: kopalnia i elektrownia bezodpadowa). Swoje pomysły zgłosiło 130
startupów, a 20 z nich przeprowadziło testy. Projekty dot. usprawnienia decyzyjnego, skrócenia łańcucha przepływu informacji, usprawnienia procesu produkcji oraz przepływu energii.

Z inicjatywy PGNiG powstał program InnVento. Jego celem jest wspieranie rozwoju start-upów z branży energetycznej oraz poszukiwanie z nimi nowych technologicznych rozwiązań. InnVento jest pierwszą tego typu inicjatywą w sektorze naftowym w Polsce. PGNiG wierzy, że połączenie doświad­cze­nia międzynarodowej korporacji z innowacyjnym myśeniem młodych przedsiębiorców i naukowców może odmienić oblicze energetyki w Polsce i na świecie.

InnVento zapewnia start-upom zaplecze merytoryczne, infrastrukturę techniczną, powierzchnie biurowe oraz wsparcie administracyjne i operacyjne (m.in. z zakresu prawa, ekonomii). Inkubator pomaga również innowacyjnym przedsiębiorcom w nawiązywaniu nowych kontaktów biznesowych. Do tej pory przez InnVento przewinęło się 90 projektów, z których część ma szansę na wdrożenie.

Najbardziej zaawansowanym projektem są inteligentne liczniki. To już nie pilotaż, ale rzeczywistość. TAURON Dystrybucja, spółka córka TAURONA, jest na etapie realizacji projektu AMIplus Smart City Wrocław. W stolicy Dolnego Śląska zainstalowano ponad 350 tys. inteligentnych urządzeń, które umożliwiają dwukierunkowy przepływ danych między licznikiem energii elektrycznej a jej dystrybutorem. Klient ma dostęp do bieżącej informacji o zużyciu energii elektrycznej, a dystrybutor pozyskuje odczyty zdalnie. Ta inteligentna Infrastruktura będzie odgrywała, oprócz podstawowej roli jaką jest dostarczanie energii, również dodatkową - komunikacyjną. W przyszłości infrastruktura dystrybucyjna stanie się swego rodzaju platformą do kreowania nowych usług.

PGNiG, wspólnie z SEP Innovation, również prowadził badania nad usprawnieniem poboru informacji z liczników. Urządzenia zostały wyposażone w specjalne czujniki i dedykowane oprogramowanie do przetwarzania danych.

Zaawansowane prace we wdrażaniu „smart rozwiązań” prowadzi PKP Energetyka. Spółka rozpoczęła implementację Planera - elektronicznego centrum monitorowania brygad i załóg już w 2016 roku. Istotą Planera jest cyfrowe zarządzanie parkiem maszynowym oraz elektroniczne mapowanie i reagowanie na zdarzenia sieciowe. Największymi wyzwaniami dla PKP Energetyka w 2017 roku były orkan Ksawery i Przystanek Woodstock. Spółka musiała reagować elastycznie na zmieniającą się sytuację, a dzięki zastosowaniu Planera, robiła to szybciej i skuteczniej niż w latach poprzednich. Efektywność czasu pracy została podniesiona o 25 proc., czyli o ok. 2 godz. dziennie.

Start-upy mają także pomóc spółkom w efektywniejszym zagospodarowaniu odpadów, w tym m.in. powydobywczych, takich jak muły i miały węglowe w połączeniu z biomasą. Projekt Biowęgiel ma pomóc w zagospodarowaniu ubogiego energetycznie surowca wydobywanego z kopalń, w tym określić wymagania jakościowe nowego paliwa, jakie ma powstać na bazie nowej mieszanki. Innym ciekawym rozwiązaniem jest Boneffice ETA, oprogramowanie, które w czasie rzeczywistym monitoruje wskaźniki sprawności funkcjonowania bloku energetycznego i - uwzględniając prognozę zużycia oraz normy emisyjne - optymalizuje użytkowanie obiektu.

Z kolei PGNIG testuje rozwiązanie start-upu Vortex Oil Engineering. Umożliwia zwiększenie wydajności wydobycia ropy naftowej ze złóż dzięki zmianie właściwości wody i zmniejszeniu jej zużycia podczas prac na złożu.

Drony, jak wynika z testów, mogą szybciej i sprawniej reagować na awarie sieci dystrybucyjnych. TAURON we współpracy ze start-upami prowadził już testowe oględziny linii. Innym testowanym rozwiązaniem jest iGDS - system monitorowania odpływów niskiego napięcia ze stacji transformatorowych.

Dzięki bezprzewodowym inteligentnym czujnikom komunikującym się poprzez sieć radiową system ma dostarczać wiarygodne dane i narzędzia do oceny. Kolejny godny uwagi projekt start-upowy to Energowskaz. Lokalizuje on miejsca zwarcia w głębi sieci elektroenergetycznej średniego napięcia Urządzenie ma na celu automatyczną analizę obrazu zebranego podczas lotów patrolowych.

Bezzałogowe systemy latające start-upu BZB UAS pomagają PGNiG w tworzeniu zdjęć lotniczych, które są wykorzystywane przy poszukiwaniu gazu ziemnego i ropy naftowej. Ten sam start-up świadczy usługi także dla PKP Cargo. BZB UAS już od 2015 r. współpracuje z kolejową spółką przy monitorowaniu szlaków kolejowych. Mobilny rejestrator pozwala szybko reagować na próby kradzieży ładunków, szczególnie węgla. Dzięki dronom proceder udało się ukrócić o połowę. Drony mają także, podobnie tak w przypadku linii energetycznych, analizować i wychwytywać usterki gazociągów, dzięki przeglądowi pola i aparaturze pomiarowej.

PGNiG wykorzystuje wysokie technologie także do niwelowania strat w parku maszynowym oraz w infrastrukturze. Program Predictail pozwala na przykład na przewidywanie usterek dużych maszyn, takich jak wiertnie niezbędne do wykonywania odwiertów poszukiwawczych czy wydobywczych, za pomocą analizy Big Data.

TAURON posiada wśród aktywów wytwórczych 34 elektrownie wodne, cztery farmy wiatrowe i trzy bloki biomasowe. Łączna moc zainstalowana źródeł odnawialnych to 439 MWW zwiększeniu udziału OZE mają pomóc m.in. magazyny energii, nad którymi TAURON współpracuje z amerykańskim Electric Power Research Institute oraz budując własny, pilotażowy magazyn energii przy farmie wiatrowej.

Innym ciekawym rozwiązaniem jest eWIND. System informatyczny opracowany jako zintegrowane narzędzie usprawniające zarządzanie pojedynczymi układami energii odnawialnej, jak i całymi zespołami. Usprawnienie procesu podejmowania decyzji ma podnieść sprawność wytwarzania, wykorzystania zespołu turbin wiatrowych i całej farmy wiatrowej. Wiatr stanowi prawie 2 proc. w generacji energii elektrycznej spółki.

Działania spółek w zakresie współpracy ze start-upami, to poza inteligentnymi licznikami i dronami, pilotaże. Kamil Kamiński, wiceprezes Grupy TAURON, na jednej z konferencji energetycznych powiedział, że potencjał Grupy to 5 mln klientów. Spółka chce ten potencjał wykorzystać w pełni. - Wdrażamy technologie efektywnego zarządzania energią w dużych budynkach dzięki inteligentnemu oprzyrządowaniu i pomiarom temperatury czy wiatru. Dzięki inteligentnym licznikom spółka ma 10 TB informacji, które warto wykorzystać – powiedział wówczas Kamil Kamiński.

Z kolei wiceprezes PGNiG, Łukasz Kroplewski, powiedział w marcu br. podczas konferencji poświęconej start-upom, że po pilotażach już wkrótce przyjdzie pora na komercjalizację.

- Przełoży się ona na budowanie portfela grupy kapitałowej PGNiG S.A. oraz na korzyści dla start-upów, które z nami współpracują. Przede wszystkim zyskają jednak klienci, którym to wszystko ma służyć – powiedział wiceprezes PGNiG.

Ile projektów spoza kilkudziesięciu testowanych zostanie wdrożonych - tego dzisiaj nie wiadomo. Nie zmienią one miksu energetycznego spółek od razu, ale dadzą narzędzia sprawnego zaadaptowania transformacji polskiej energetyki. Spółki kolejowe już rozpoczęły komercjalizację pomysłów start-upów z wymiernymi korzyściami dla siebie. Spółki energetyczne spoglądają w stronę scenariuszy niskoemisyjnych, a te będą wymagać wyboru niskoemisyjnych technologii. Które wybierze energetyka? Część odpowiedzi poznamy 12 i 13 września br. podczas Impact mobility rEVolution'18 w Katowicach.

Dokąd zmierza ekosystem oparty o cyfrową i elektryczną rewolucję w transporcie i motoryzacji? Co obecnie jest na szczycie fali porywających wizji i skrupulatnych prognoz, mających redefiniować najbliższą przyszłość? Jest miejsce, gdzie można zobaczyć cały obraz nadchodzących zmian. To do Katowic, 12 i 13 września zjadą wszyscy kluczowi gracze z ekosystemu budującego nowe oblicze mobilności. Impact mobility rEVolution'18 to największy w Polsce kongres poświęcony mobilności, przemysłowi transportowemu i zaawansowanym technologiom. 400 firm, 200 start-upów i 150 mówców z całego świata, wśród nich liderzy z takich firm jak Volkswagen Financial Services, Volkswagen Group Polska, Volvo, Nissan czy ABB. Z pewnością nie powinno zabraknąć nazwisk czołowych postaci z polskiej sceny m.in. premiera Mateusza Morawieckiego, ministra Mikołaja Wilda oraz przedstawicieli największych polskich spółek np. PLL LOT, PKN
Orlen, PZU, TAURON czy Grupy Azoty. Cel? Nadać rewolucji właściwą dynamikę.

W agendzie Impact mobility rEVolution'18, dostępnej już na stronie wydarzenia, można zapoznać się z biogramami wybitnych speakerów z całego świata oraz tematami, które poruszą. Warto zarejestrować się dziś, bo liczba miejsc jest ograniczona.