Między innymi w tego typu sytuacjach roszczenia poszkodowanych zaspokaja specjalnie w tym celu powołana instytucja jaką jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG) z siedzibą w Warszawie (01 - 231 Warszawa, ul. Płocka 9/11, oficjalna strona internetowa funduszu www.ufg.pl). Do zadań Funduszu m.in. należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody na osobie powstałe na terytorium Polski, gdy szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem, a nie ustalono ich tożsamości. Osoba bezpośrednio poszkodowana może wobec Funduszu zgłaszać roszczenia kolejno o :

• zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, które jest świadczeniem jednorazowym, pieniężnym i mającym stanowić sposób złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych poszkodowanego (art. 445 k.c. w związku z 444 k.c.);
• zwrot wszelkich kosztów związanych z wypadkiem tj. kosztów związanych z leczeniem i rehabilitacją oraz lepszym odżywianiem poszkodowanego, opieką nad poszkodowanym, transportu poszkodowanego i jego bliskich, adaptacji mieszkania stosownie do potrzeb poszkodowanego, a także przygotowania go do wykonywania nowego zawodu (art. 444 § 1 k.c.);
• rentę uzupełniającą, która ma stanowić wyrównanie różnicy w dochodach osiąganych przez poszkodowanego przed wypadkiem w stosunku do dochodów uzyskiwanych przez niego po wypadku (art. 444 § 2 k.c.);
• jednorazowe odszkodowanie (tzw. kapitalizacja renty), które jest uzasadniona w szczególności gdy poszkodowany w następstwie wypadku stał się inwalidą, a jednorazowe świadczenie umożliwi mu wykonywanie innego zawodu, czy też rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym jeżeli poszkodowany korzysta z tego świadczenia traci prawo do renty uzupełniającej (art. 447 k.c.);
• rentę na zwiększone potrzeby polegająca na zapewnieniu poszkodowanemu środków potrzebnych do poprawy stanu jego stanu zdrowia po wypadku, a związanych z jego leczeniem i rehabilitacją, lepszym odżywianiem oraz sprawowaną nad nim opieką (art. 444 § 2 k.c.);
• oraz w przypadkach, krótszych okresów niesprawności po wypadku skutkujących niemożnością wykonywania pracy (prowadzenia działalności) zwrot utraconych zarobków (art. 361 k.c.).

Natomiast najbliższym członkom rodziny po śmierci poszkodowanego w następstwie szkody osobowej kolejno wobec Funduszu będą przysługiwały roszczenia o :

• stosowne odszkodowanie jeżeli wskutek śmierci poszkodowanego nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej jego najbliższych, chodzi tutaj o szeroko pojęty uszczerbek natury ekonomicznej występujący po stronie najbliższych po śmierci poszkodowanego (art. 446 § 3 k.c.);
• zwrot kosztów związanych z leczeniem i pogrzebem zmarłego poszkodowanego poniesionych przez członków jego rodziny (art. 446 § 1 k.c.);
• rentę alimentacyjną, która ma na celu uzupełnienie dochodów osób uprawnionych po śmierci poszkodowanego, wobec których na zmarłym ciążył obowiązek alimentacyjny i które za życia wspierał stale i dobrowolnie finansowo, a przemawiają za tym zasady współżycia społecznego (art. 446 § 2 k.c.);
• zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, które jest świadczeniem jednorazowym, pieniężnym i mającym stanowić sposób złagodzenia cierpień fizycznych i psychicznych najbliższych członków rodziny zmarłego na skutek wypadku poszkodowanego (art. 446 § 4 k.c.) przy czym instytucja ta znajduje zastosowanie do wypadków, które miały miejsce począwszy od 3 sierpnia 2008r. ale zwracam w tym miejscu uwagę na fundamentalną w skutkach uchwałę Sądu Najwyższego z dniu 22 października 2010r. (sygn. akt III CZP 76/10), w której sąd jednoznacznie stwierdził, iż ,,Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008r." Tym samym osoby, które utraciły najbliższego przed 3 sierpnia 2008r mogą domagać się zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę nie na podstawie art. 446 § 4 k.c. a na podstawie art. 448 k.c. w związku z art. 24 § 1 k.c. Omawiany kierunek zapatrywań potwierdził również ostatnio Sąd Najwyższy w uchwale (sygn. akt III CZP 32/11) gdzie jednoznacznie wskazał, iż ,,Sąd może przyznać najbliższemu członkowi rodziny zmarłego zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 w związku z art 24 § 1 k.c., także wtedy, gdy śmierć nastąpiła przed dniem 3 sierpnia 2008 r. wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia".;

Wszystkie powyżej sygnalizowane świadczenia zostały szerzej omówione w  odpowiedziach na pytania im poświęcone (por. inne pytania) natomiast ich podstawy prawne zostały wskazane w nawiasach przy każdym z w/w świadczeń (stosowany w odpowiedzi skrót k.c. - oznacza ustawę kodeks cywilny). Celem zaspokojenia swoich roszczeń względem Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego poszkodowany powinien zgłosić się do wybranego przez siebie zakładu ubezpieczeń prowadzącego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Taki zakład zobowiązany jest do przyjęcia i rozpatrzenia zgłoszonych roszczeń, a następnie niezwłocznego przesłania akt sprawy do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który po weryfikacji ustaleń dokonanych przez zakład ubezpieczeń wypłaci świadczenia należne poszkodowanemu z tytułu szkody osobowej.

Odpowiadając na drugie pytanie informujemy, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny zaspokaja  również roszczenia z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zarówno za szkody w mieniu i na osobie powstałe na terytorium Polski gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Zasady zgłaszania swoich roszczeń pozostają analogiczne jak w przypadku szkód wyrządzonych przez sprawców, których tożsamości nie ustalono. Dodatkowe informacje na temat realizacji świadczeń ze szkód osobowych w przypadku gdy sprawca wypadku zbiegł z miejsca zdarzenia lub nie posiadał obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych znajduje się na stronach Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego www.ufg.pl w linkach:

http://www.ufg.pl/index.php?module=artykul&kuid=7&nazwa=kolizja-/-poszkodowany---co-robic? oraz http://www.ufg.pl/index.php?module=pliki&kuid=4

Odpowiedź na pytanie przygotował r.pr w BRU Aleksander Daszewski