W przypadku przejścia lub przeniesienia prawa własności ubezpieczonego pojazdu na nowego właściciela przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta (standardowo końcowa data wskazana jest na polisie), tak więc nowy właściciel może wykorzystać pozostały okres ubezpieczenia.

W stanie prawnym obowiązującym w stosunku do umów ubezpieczenia zawartych do dnia 10 lutego 2012 r., w sytuacji, gdy  korzystamy z ubezpieczenia poprzedniego właściciela do końca okresu wskazanego na polisie, istnieje ryzyko automatycznego zawarcia umowy również na kolejny rok. Jeśli więc chcemy zmienić ubezpieczyciela na kolejny roczny okres ubezpieczenia, należy odpowiednio wcześniej wysłać pisemne wypowiedzenie umowy, tak aby dotarło ono do ubezpieczyciela nie później niż na jeden dzień przed końcem okresu na który umowa została zawarta.

Jeżeli jednak nowy właściciel nie chce korzystać z ubezpieczenia, które zostało zawarte przez poprzedniego właściciela, powinien złożyć pisemne wypowiedzenie do zakładu ubezpieczeń, w którym ubezpieczony był poprzedni właściciel, przy czym musi ono dotrzeć do zakładu ubezpieczeń przed upływem 30 dni od dnia sprzedaży pojazdu. W przypadku wypowiedzenia umowy w tym trybie, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu. Oznacza to, że nawet jeśli wypowiedzenie wysłano tego samego dnia, co dzień, w którym zakupiono samochód, to umowa ubezpieczenia jest ważna przez 30 dni od dnia zakupu.

Jeżeli nie wypowiedzieliśmy umowy ubezpieczenia w terminie 30 dni od nabycia pojazdu, wówczas zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia zbycia pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących nabywcy oraz zwyżek go obciążających, w ramach obowiązującej taryfy składek. W przypadku gdy nabywca pojazdu złoży wniosek o dokonanie ponownej kalkulacji należnej składki, zakład ubezpieczeń będzie obowiązany do jej dokonania.

Natomiast w stosunku do umów ubezpieczenia zawartych począwszy od dnia 11 lutego 2012 r., w razie przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, wypowie ją na piśmie (wówczas także pamiętajmy o zawarciu nowej umowy). Okres w którym można wypowiedzieć umowę związaną z nabytym pojazdem nie jest już ograniczony do 30 dni od nabycia, lecz trwa do końca okresu na który umowa została zawarta. W przypadku wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC, ulega ona rozwiązaniu z dniem jej wypowiedzenia. Co istotne, w nowym stanie prawnym, w przypadku nadania oświadczenia o wypowiedzeniu od umowy ubezpieczenia obowiązkowego przesyłką listową, za chwilę jego złożenia uważa się datę nadania oświadczenia w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego. Dodatkowo oświadczenie składane agentowi ubezpieczeniowemu uznaje się za złożone zakładowi ubezpieczeń, w imieniu lub na rzecz którego agent ubezpieczeniowy działa, a zakład ubezpieczeń nie może wyłączyć ani ograniczyć upoważnienia agenta ubezpieczeniowego do odbierania tego typu oświadczeń. Oświadczenia skierowane do zakładu ubezpieczeń można oczywiście składać również osobiście w oddziale zakładu ubezpieczeń (pamiętając, by zachować dowód złożenia pisma, najlepiej na jego kopii).

Warto zwrócić uwagę, iż obecnie przepis ustawy posługuje się sformułowaniem ,,przejście lub przeniesienie prawa własności pojazdu mechanicznego", co obejmuje zarówno jego zbycie (na skutek umowy sprzedaży, darowizny itd.), ale także dziedziczenie, a więc przejście praw i obowiązków zmarłego z chwilą jego śmierci na inne osoby. Tym samym z chwilą śmierci spadkodawcy, który w związku z posiadaniem pojazdu mechanicznego zawarł obowiązkową umowę ubezpieczenia OC, wszyscy spadkobiercy wchodzą w prawa i obowiązki z tej umowy.

UWAGA: Należy podkreślić, iż zasada automatycznego zawarcia kolejnej umowy ubezpieczenia nie ma już w nowym stanie prawnym  zastosowania do sytuacji przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego. Dlatego też nowy posiadacz pojazdu (niezależnie czy nabył go na podstawie umowy, czy też odziedziczył) musi bezwzględnie zadbać o zawarcie kolejnej umowy ubezpieczenia pojazdu - najpóźniej w dniu rozwiązania się umowy wypowiedzianej przez niego lub w dniu rozwiązania się dotychczasowej umowy po upływie okresu, na który została zawarta przez poprzedniego właściciela. Jeżeli posiadacz nie zawrze kolejnej umowy, narazi się na daleko idące konsekwencje finansowe (nałożenie przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny opłaty za niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia, a w razie powstania szkody - zwrot odszkodowania wypłaconego poszkodowanemu przez UFG).

W razie niewypowiedzenia przez posiadacza pojazdu, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu mechanicznego, umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących posiadaczowi, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu mechanicznego oraz zwyżek go obciążających, w ramach obowiązującej taryfy składek. W przypadku gdy posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu mechanicznego, złoży wniosek o dokonanie ponownej kalkulacji należnej składki, zakład ubezpieczeń jest obowiązany do jej dokonania za okres od dnia przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu. Posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu mechanicznego, jest obowiązany podać do wiadomości zakładu ubezpieczeń wszystkie znane sobie okoliczności, których ujawnienie jest niezbędne do dokonania ponownej kalkulacji składki.

Należy zwrócić uwagę, że taryfa składek, na którą powołuje się ubezpieczyciel, powinna być znana ubezpieczonemu, tak aby mógł zweryfikować poprawność składki zrekalkulowanej przez zakład ubezpieczeń.

W razie przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego zarejestrowanego, którego posiadacz wbrew obowiązkowi nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w dniu przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu mechanicznego do ruchu. W takiej sytuacji radzimy, aby w umowie sprzedaży pojazdu zapisać, że poprzedni właściciel sprzedaje pojazd bez ważnego ubezpieczenia.

Jeżeli nastąpiło przeniesienie posiadania pojazdu mechanicznego zarejestrowanego bez przejścia lub przeniesienia prawa własności tego pojazdu, a dotychczasowy posiadacz pojazdu wbrew obowiązkowi nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, kolejny posiadacz pojazdu jest bezwzględnie obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w dniu wejścia w posiadanie tego pojazdu, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu mechanicznego do ruchu.

Odpowiedź na pytanie przygotował r.pr w BRU Aleksander Daszewski, uzupełnień dokonał Tomasz Młynarski, główny specjalista w BRU