Money.plUbezpieczeniaVademecum ubezpieczonegoCzy w przypadku ubezpieczenia w kilku zakładach ubezpieczeń (tzw. ubezpieczenie wielokrotne) można uzyskać kilka odszkodowań/świadczeń za jedną szkodę/zdarzenie?

Czy w przypadku ubezpieczenia w kilku zakładach ubezpieczeń (tzw. ubezpieczenie wielokrotne) można uzyskać kilka odszkodowań/świadczeń za jedną szkodę/zdarzenie?


Odpowiedź jest tu odmienna w zależności od tego czy w konkretnym przypadku chodzi o ubezpieczenia majątkowe (np. ubezpieczenia autocasco AC, ubezpieczenie mieszkania, ubezpieczenie OC z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej lub posiadanego mienia) czy ubezpieczenia osobowe (np. ubezpieczenia na życie, różnorodne ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków - NNW kierowcy i pasażerów, NNW sportowców, NNW w ramach pakietu mieszkaniowego czy turystycznego).
Zasadą jest, że w przypadku ubezpieczeń majątkowych możemy wyłącznie otrzymać odszkodowanie odpowiadające wartości poniesionej szkody (stracie, którą doznaliśmy w następstwie zdarzenia objętego ochroną ubezpieczeniową) a nie wielokrotność odszkodowań odpowiadającej liczbie polis. Odmiennie jest w przypadku ubezpieczeń osobowych gdzie możemy otrzymać świadczenia z kilku umów (polis) jednocześnie bowiem istnieje tutaj w odróżnieniu od ubezpieczeń majątkowych możliwość kumulacji świadczeń - czyli otrzymania kilku świadczeń niezależnie od siebie z każdej polisy, która w zakresie ochrony przewiduje wypłatę świadczenia na skutek określonego zdarzenia.
Tym samym nie ma więc potrzeby ubezpieczenia tego samego mienia (majątku) i skutków zdarzenia (tych samych zdarzeń) w kilku zakładach ubezpieczeń na łączną sumę ubezpieczenia przekraczającą wartość ubezpieczanego mienia, bowiem odszkodowanie w ubezpieczeniu majątkowym, nawet jeśli jest wypłacane w ramach kilku umów ubezpieczenia zawartych w różnych zakładach ubezpieczeń, nie może łącznie przekroczyć wysokości poniesionej szkody. Wynika to z samej istoty odszkodowania, która polega na rekompensacie faktycznie poniesionej straty - powstałej w majątku ubezpieczonego. Zgodnie z przepisami o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia majątkowego nie może być wyższa od poniesionej szkody (art. 8241 § 1 k.c.).  Oznacza to, że wprawdzie strony umowy ubezpieczenia mogą przyjąć, że odszkodowanie może być wyższe od szkody, a jego wielkość może być ustalona dowolnie. Do takich szczególnych rozwiązań stosowanych w ubezpieczeniach mienia należy tzw. ubezpieczenie mienia w wartość odtworzeniową (np. na odbudowę, remont po zdarzeniu domu, na które zwykle trzeba wydać więcej niż warte były jego elementy przed szkodą).
Jeżeli ten sam przedmiot ubezpieczenia w tym samym czasie jest ubezpieczony od tego samego ryzyka u dwóch lub więcej ubezpieczycieli na sumy, które łącznie przewyższają jego wartość ubezpieczeniową, ubezpieczający nie może żądać świadczenia przenoszącego (przekraczającego) wysokość szkody. Spośród ubezpieczycieli udzielających ochrony na ten sam przedmiot każdy z nich odpowiada w takim stosunku, w jakim przyjęta przez niego suma ubezpieczenia pozostaje do łącznych sum wynikających z podwójnego lub wielokrotnego ubezpieczenia (art. 8241 § 2 k.c.). Na marginesie warto jednakże wspomnieć, iż wspomniane wyżej zasady wypłaty podwójnej sumy ubezpieczenia, określone w art. 8241 § 2 k.c., nie dotyczą sytuacji, w których interesy majątkowe ubezpieczonych, będące przedmiotem ubezpieczenia, są różne, nawet jeżeli odnoszą się do tego samego dobra majątkowego (uchwała SN z dnia 30.11.2005 r., sygn. III CZP 96/05, publ. OSNC 2006/10/164). Jeżeli w którejkolwiek z umów ubezpieczenia, uzgodniono, że suma wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia może być wyższa od poniesionej szkody, zapłaty świadczenia w części przenoszącej wysokość szkody ubezpieczający może żądać tylko od tego ubezpieczyciela. W takim przypadku dla określenia odpowiedzialności między ubezpieczycielami należy przyjąć, że suma ubezpieczenia równa jest wartości ubezpieczeniowej (art. 8241 § 3 k.c.).
Wobec powyższego należy stwierdzić, iż ubezpieczanie tego samego przedmiotu w tym samym czasie i zakresie w różnych zakładach ubezpieczeń nie jest opłacalne bowiem w zakresie poszczególnych umów jesteśmy zobowiązani zapłacić pełną składkę ubezpieczeniową, a świadczenie otrzymywane od ubezpieczycieli i tak nie pokryje więcej niż wyniesie wartość zaistniałej szkody.
Zdarza się, że uszkodzone mienie jest objęte umową ubezpieczenia mienia, a niezależnie od tego sprawca szkody (osoba zobowiązana do naprawienia szkody w świetle przepisów prawa) posiada ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (np. OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC w życiu prywatnym). Takie sytuacje występują zazwyczaj przy wypadkach komunikacyjnych, ale również coraz częściej w szkodach mieszkaniowych. Poszkodowany nie może wówczas dochodzić odszkodowania z obu ubezpieczeń, ale ma prawo wybrać, do którego z ubezpieczycieli zgłosi roszczenie o naprawienie szkody. Żaden z ubezpieczycieli nie może wówczas odmówić wypłaty świadczenia z tego powodu, że poszkodowany ma możliwość dochodzenia swoich roszczeń u innego ubezpieczyciela. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy sprawca szkody komunikacyjnej nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC i poszkodowany posiadający polisę AC dochodzi odszkodowania od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Wówczas odszkodowanie jest wypłacane w ramach polisy autocasco AC, a UFG powinien wyrównać szkodę w części, która nie może być pokryta w ramach ubezpieczenia AC oraz uwzględnić w odszkodowaniu ewentualne utracone zniżki składki (tzw. bonusy taryfowe).
Odmiennymi zasadami kierujemy się w przypadku ubezpieczeń osobowych (ubezpieczenia na życie, ubezpieczenia NNW). W praktyce jest liczna grupa osób posiadających ubezpieczenie NNW oraz ubezpieczenia na życie w kilku zakładach ubezpieczeń. Przykładowo osoby takie mają wykupione grupowe ubezpieczenie na życie w zakładzie pracy, indywidualną polisę ubezpieczenia na życie oraz NNW kierowcy i pasażerów w należącym do nich samochodzie. Nie ma przeszkód, żeby w razie wypadku dochodzić świadczeń od wszystkich zakładów ubezpieczeń, z którymi zostały zawarte umowy we wskazywanym zakresie bowiem co sygnalizowaliśmy powyżej świadczenia z umów ubezpieczenia osobowego mogą być kumulowane. Nie mają bowiem takiego charakteru jak odszkodowania z ubezpieczeń majątkowych będące rekompensatą poniesionej straty a ich łączna wartość nie może przewyższać szkody i dlatego nie można ich kumulować. Świadczenia z umów ubezpieczenia na życie, czy też NNW są niezależne od powstania i wielkości szkody. Poszkodowany otrzymuje kwotę mieszczącą się w granicach umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia (art. 805 § 2 pkt 2 k.c.). Nie ma także przeszkód, aby pobrać świadczenie przysługujące z kilku polis ubezpieczenia na życie lub NNW i jednocześnie żądać wyrównania szkody przez sprawcę, a gdy jest on ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej. Przykładowo oznacza to, że jeżeli kierowca miał wypadek komunikacyjny, w którym poniósł szkodę na osobie, w tej sytuacji poszkodowany może niezależnie dochodzić roszczeń z polisy OC sprawcy, ubezpieczenia NNW kierowcy, indywidualnego ubezpieczenia na życie oraz grupowego ubezpieczenie na życie, które ma zawarte przez swojego pracodawcę.


Odpowiedź na pytanie przygotowała Anna Dąbrowska, główny specjalista w BRU, aktualizacji dokonał Piotr Budzianowski, starszy specjalista w BRU

?
Wprowadź listę symboli lub nazw walorów, które chcesz porównać na wykresie, rozdzielając je przecinkami.

W trakcie wypełniania pola, system będzie podpowiadał nazwy dostępnych walorów - możesz wybrać je z utworzonej listy.
money analytics