W listopadzie 2023 r. Trybunał Konstytucyjny uznał, że sposób naliczania tzw. emerytur czerwcowych jest niezgodny z konstytucją. Przełomowe orzeczenie dotyczy świadczeń przyznanych w latach 2009-2019.
Wszystkiemu winne były zasady waloryzacji. W ciągu roku są dwie: kwartalna i roczna. Prawo było tak skonstruowane, że osoby pobierające świadczenia od czerwca korzystały wyłącznie z jednej – rocznej. Skutek? Ich emerytury były niższe o nawet 200-300 zł.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Teraz rząd musi znaleźć dodatkowe pieniądze na wyrównanie świadczeń pokrzywdzonym osobom. A mowa o niemałej sumie.
Z informacji "Rzeczpospolitej" wynika, że Ministerstwo Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej pracuje nad rozwiązaniem problemu. Eksperci podkreślają, że bez mian ustawowych szanse na wyższe świadczenie są wątpliwe. Dr Tomasz Lasocki w rozmowie z dziennikiem twierdzi, że można rozważyć zastosowanie art. 114 ust. 1 ustawy emerytalnej (tekst jedn. DzU z 2023 r., poz. 1251). Przepis ten pozwala na ponowne ustalenie prawa do świadczenia lub jego wysokości, pod warunkiem spełnienia zawartych w nim przesłanek.
Ekspert zauważa, że w omawianym przypadku można rozważyć zastosowanie pkt 1 tego przepisu. Zgodnie z nim, w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy może uchylić ją lub zmienić i ponownie ustalić prawo do świadczeń (lub ich wysokość), jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione będą okoliczności istniejące przed jej wydaniem, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość - czytamy w "Rzeczpospolitej".
Dr Lasocki zwraca także uwagę na inny przepis, zgodnie z którym w sprawie zakończonej prawomocną decyzją ZUS może uchylić ją lub zmienić i ponownie ustalić prawo do świadczeń (lub ich wysokość), jeżeli przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego. Za taki błąd uznaje się każdą wadliwość decyzji niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki czy wadliwej legislacji - informuje dziennik.
Złożenie wniosku w ZUS to jedno z rozwiązań
Ekspert ma jednak pewności, czy powołanie się na te przepisy wystarczy, by wywalczyć wyższą emeryturę. Rozwiązaniem może być złożenie wniosku o przeliczenie świadczenia, do czego ma prawo każdy emeryt, z powołaniem się na wspomniany wyrok TK - czytamy w "Rz".
- ZUS może jednak nie chcieć brać na siebie ryzyka zastosowania korzystniejszego mechanizmu, przerzucając odpowiedzialność na sądy, co jest na swój sposób zrozumiałe - mówi w rozmowie z dziennikiem dr Lasocki, dodając, że niezbędne są zmiany ustawowe, by zadość uczynić "obywatelom poszkodowanym przez władzę".