Mimo pięciu lat obowiązywania Ustawy o dostępie do informacji publicznej wiele instytucji nadal ogranicza lub uniemożliwia to - wynika z raportu Transparency International (TI) Polska, który opublikowano w czwartek z okazji IV Międzynarodowego Dnia Prawa do Informacji.
Raport TI wskazuje, że najczęstsze problemy z dostępem do informacji publicznej w Polsce polegają m.in. na pobieraniu nieuzasadnionych opłat za dostęp do takiej informacji. Jako przykład TI podaje, iż rektor Uniwersytetu Gdańskiego zażądał od TI Polska 4 tys. zł za udostępnienie listy osób przyjętych na studia w wyniku odwołania w latach 2003-2006.
"Tak wysokie koszty mają zniechęcać wnioskujących do nadmiernej aktywności obywatelskiej" - stwierdza raport.
Innym przykładem, wskazującym na problemem z dostępem do informacji publicznej, jest odmowa udostępnienia dokumentów z uwagi na ochronę danych osobowych, tajemnicę handlową lub ochronę prywatności. Np. Kancelaria Sejmu odmówiła TI Polska udostępnienia informacji o liście osób uzyskujących wstęp na teren parlamentu. "Przez to nie można uzyskać informacji np. o tym, kto lobbuje w komisjach sejmowych" - podkreśla TI.
Ponadto raport wskazuje m.in. na: podejmowanie bezprawnych uchwał przez Rady Gmin (np. Rada Gminy w Ozorkowie podjęła uchwałę o zakazie nagrywania przebiegu posiedzenia Rady), nieudostępnianie informacji publicznej w ustawowym terminie, udostępnianie niepełnych informacji lub udzielanie niepełnych lub wymijających odpowiedzi.
W opinii Centrum Promocji Informacji Publicznej przy TI Polska, poprawę obecnego stanu dostępu do informacji mogłoby przynieść sprecyzowanie przepisów o opłatach za udostępnianie informacji, skrócenie terminu na wydanie decyzji o odmowie udostępnienia informacji, zapewnienie swobodnego dostępu do dokumentów urzędowych w godzinach pracy urzędu, sprecyzowanie sytuacji, w których urząd może odmówić udostępnienia informacji w żądanej formie oraz wprowadzenie rzeczywistych sankcji za nieudostępnianie informacji publicznej.
TI przypomina, że prawo dostępu do informacji publicznej gwarantuje Konstytucja RP oraz Ustawa o dostępie do informacji publicznej z 6 września 2001 r. Ustawa oparta jest na pięciu zasadach: bezpłatnego informowania obywateli, prawa kopiowania dokumentów, prawa wglądu, prawa dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy oraz prawa do uzyskania informacji przetworzonej.
28 września został ustanowiony Dniem Prawa do Informacji w trakcie spotkania organizacji pozarządowych w 2002 r. w Sofii. Promowaniem rozwoju prawa do informacji zajmuje się utworzona w trakcie spotkania w 2002 r. sieć Adwokatów Wolności Informacji (Freedom of Information Advocates - FOIA). Celem FOIA jest promocja przejrzystości w rządzeniu oraz prawa każdego do informacji. Transparency International jest członkiem FOIA. (PAP)
js/ itm/ rod/
