Najstarsi członkowie rodzaju Homo - zaliczani np. do Homo habilis, Homo rudolfensis i Homo erectus - stanowili tak naprawdę jeden gatunek. Przemawiają za tym analizy kompletnej czaszki sprzed ok. 1,8 mln lat, znalezionej w Gruzji - czytamy w "Science".
Gruzińską czaszkę (nazywaną Skull 5) odkryto na stanowisku w Dmanisi obok szczątków czterech innych Homo, skamieniałych szczątków zwierząt i narzędzi z kamienia. Wszystkie te skamieniałości pochodzą z jednej okolicy i z tego samego czasu. Żuchwę znaleziono wcześniej, niż samą czaszkę, ale oba fragmenty znakomicie do siebie pasują. W przeciwieństwie do różnych innych, skamieniałych szczątków, gruzińska czaszka łączy w sobie cechy dotychczas jednocześnie u Homo niespotykane - małą puszkę mózgową, wydłużoną twarz i duże zęby - podkreśla David Lordkipanidze z Gruzińskiego Muzeum Narodowego w Tbilisi i jego współpracownicy ze Szwajcarii, Izraela i USA.
Kiedy naukowcy znajdują szczątki dawnych ludzi, np. w Afryce, zwykle są one zróżnicowane, ale i mocno wybrakowane. Na podstawie ich badań eksperci definiują nowe, kopalne gatunki. Teraz może się jednak okazać, że zróżnicowane, skamieniałe szczątki Homo nie muszą reprezentować różnych gatunków, a raczej odzwierciedlają drobne różnice w budowie członków jednej linii Homo, najprawdopodobniej - Homo erectus - sugerują naukowcy.
"Gdyby puszkę mózgową i twarzoczaszkę pochodzącą ze Skull 5 znaleziono jako dwie oddzielne skamieniałości w różnych okolicach w Afryce, można by je uznać za szczątki różnych gatunków - zauważa inny autor publikacji, Christoph Zollikofer z Muzeum i Instytutu Antropologicznego w szwajcarskim Zurichu. - A to dlatego, że Skull 5 łączy w sobie pewne kluczowe cechy, takie jak niewielka puszka mózgowa i wydłużona część twarzowa, czego dotychczas nie obserwowano równocześnie wśród skamieniałości dawnych Homo".
Dodaje, że znaleziska z Dmanisiz wyglądu dość mocno różnią się od siebie, dlatego "kuszące może się wydawać przedstawianie ich jako odmiennych gatunków". "Ale wiemy, że te osobniki pochodzą z jednego miejsca i tego samego czasu geologicznego. Mogły więc reprezentować pojedynczą populację tego samego gatunku" - zauważa Zollikofer.
Choć gruzińskie stanowisko przebadano tylko częściowo, prowadzone tam prace pozwoliły porównać różne cechy fizyczne przodków człowieka, jakie mogły występować jednocześnie na tym samym terenie. Różnice pomiędzy poszczególnymi szczątkami z Dmanisi nie są większe, niż różnice dostrzegalne wśród czaszek pięciu współczesnych ludzi lub pięciu szympansów - zauważa Lordkipanidze.
Ponieważ podobne zróżnicowanie pojawia się wśród wcześniejszych znalezisk z Afryki - można założyć, że również w okresie obecności naszych dawnych przodków w Afryce rodzaj Homo był reprezentowany nie przez kilka, a zaledwie jeden gatunek ludzi. "A ponieważ hominidy z Dmanisi są bardzo podobne do tych z Afryki - można założyć, że jedne i drugie reprezentują ten sam gatunek" - uważa Zollikofer.(PAP)
zan/ agt/
