Nieformalny szczyt Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej (EAWG), który w środę odbył się w Soczi nad Morzem Czarnym, upoważnił Białoruś, Kazachstan i Rosję do przygotowania fundamentu prawnego unii celnej, mającej połączyć kraje EAWG.
Poinformował o tym po zakończeniu oficjalnej części forum prezydent Rosji Władimir Putin, który aktualnie sprawuje przewodnictwo w tym poradzieckim stowarzyszeniu regionalnym, utworzonym w 2000 roku.
"Ostatecznym celem podejmowanych wysiłków jest przystąpienie do unii celnej wszystkich członków Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej" - dodał Putin. Według niego, uczestnicy szczytu jednomyślnie opowiedzieli się również za utworzeniem w ramach EAWG jednolitego rynku energetycznego.
W skład Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej - obok Białorusi, Kazachstanu i Rosji - wchodzą także Kirgistan, Tadżykistan i Uzbekistan. Armenia, Mołdawia i Ukraina mają w niej status obserwatorów. EAWG jest jedną z kilku organizacji regionalnych, przy pomocy których Moskwa próbuje zachować swoje wpływy na obszarze byłego ZSRR.
Białoruś, Kazachstan i Rosją budują też - wraz z Ukrainą - Wspólną Przestrzeń Gospodarczą (WPG). Porozumienie o utworzeniu WPG, podpisane przez cztery kraje we wrześniu 2003 roku w Jałcie, zakłada, że na ich terytorium towary, kapitały i siła robocza będą się przemieszczać bez ograniczeń. Cztery kraje zobowiązały się też do koordynowania polityki podatkowej, pieniężno-kredytowej i walutowej.
Nowe władze w Kijowie, które powstały po wyborach prezydenckich w grudniu 2004 roku i które za swój strategiczny cel uznały członkostwo Ukrainy w Unii Europejskiej, sceptycznie podeszły do koncepcji WPG i praktycznie wyłączyły się z prac nad tym projektem.
Moskwa liczy na to, że z chwilą ponownego przejęcia przez Wiktora Janukowycza sterów rządu w Kijowie stosunek Ukrainy do tej inicjatywy znów będzie życzliwy. W zamyśle Kremla, WPG ma czerpać z doświadczeń UE i stanowić strukturę, wokół której będą się skupiać również inne kraje byłego ZSRR.
Prezydent Kazachstanu Nursułtan Nazarbajew ogłosił w Soczi, że Mińsk, Astana i Moskwa uzgodniły już 31 z 38 dokumentów, na których będzie się opierać WPG. "Pozostałe zostaną przyjęte w październiku. Wtedy też Białoruś, Kazachstan i Rosja utworzą pełnowartościową unię celną" - zapowiedział Nazarbajew, najgorętszy - obok Putina - orędownik integracji gospodarczej na obszarze byłego ZSRR.
Prezydent Białorusi Ałaksandr Łukaszenka zapewnił, że jego kraj "w żadnym wypadku nie będzie hamulcem procesów integracyjnych". Jego zdaniem, unia celna trzech krajów powstanie w ciągu półtora roku.
Udział Ukrainy we Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej był jednym z tematów środowych rozmów Janukowycza z jego rosyjskim partnerem Michaiłem Fradkowem. "Będziemy rozwijać ten kierunek, nadawać pozytywną dynamikę jego rozwojowi. Nie mamy tutaj żadnych wątpliwości" - zadeklarował ukraiński premier, który był gościem specjalnym szczytu w Soczi.
Janukowycz poinformował, że na przedstawiciela Kijowa w grupie roboczej czterech państw, mającej przygotować porozumienia dotyczące WPG wyznaczył pierwszego wicepremiera i ministra finansów Mykołę Azarowa.
Fradkow ze swej strony oświadczył, że udział Ukrainy w procesach integracyjnych w ramach WPG, to dla Rosji "sprawa o zasadniczym znaczeniu". Rosyjski premier dodał, że zachęcał ukraińskich kolegów, aby zastanowili się nad możliwością przystąpienia Ukrainy także do Euroazjatyckiej Wspólnoty Gospodarczej i jej przyszłej unii celnej.
"Wszyscy jesteśmy zainteresowani tym, aby poziom integracji na obszarze poradzieckim był możliwie wysoki i aby Ukraina w tym aktywniej uczestniczyła" - powiedział Fradkow, zaznaczając, że Moskwa nie będzie jednak tutaj ponaglać swoich ukraińskich partnerów.
Jerzy Malczyk (PAP)
mal/ ap/
