s nowe fakty w sprawie JedwabnegoTYTUŁ AGENCJA GODZ. CZAS s nowe fakty w sprawie Jedwabnego IAR4r 26 13:32 2:53 s nowe fakty w sprawie Jedwabnego s nowe fakty w sprawie Jedwabnego 9 naocznych świadków zbrodni w Jedwabnem zeznało w dwa lata po wojnie, że w 1941 roku Żydów w tym mieście wymordowali Niemcy. Pięcioro świadków było narodowości żydowskiej - poinformowała dyrektor Archiwum Akt Nowych profesor Daria Nałęcz. Żaden z tych świadków nie wspomina w ogóle o udziale Polaków w zbrodni. Z ich zeznań wynika, że w Jedwabnem zamordowano również ludność żydowska z Wizny. Jak podkresliła Daria Nałęcz, ujawnione właśnie dokumenty nigdy nie były przedmiotem badań historycznych. Akta pochodzą z archiwum w Białymstoku. Powstały w 1947 roku, podczas gdy większość dokumentów, na których w swej książce 'Sąsiedzi' oparł się Jan Tomasz Gross, pochodzi z roku 1948, gdy w sprawie pogromu w Jedwabnem toczył sie proces karny przeciwko grupie Polaków. Odnalezione dokumenty to akta spraw cywilnych 'o uznanie za zmarłych', które
toczyły się przed Sądem Grodzkim w Łomży w 1947 roku. O takie orzeczenia sądu występowali również mieszkańcy Jedwabnego. Według profesor Darii Nałęcz, 29 z tych spraw dotyczy wydarzeń z lipca 1941 roku. 10 lipca 1941 roku w Jedwabnem niedaleko Łomży doszło do mordu na ludności żydowskiej. Okoliczni Polacy zamordowali wówczas, według różnych źródeł, od 600 do 1600 Żydów. Spędzono ich na rynek, po czym zamknięto w stodole i spalono żywcem. Jeden z wątków niezakończonego jeszcze śledztwa IPN mówi o tym, że być może zbrodnię zorganizowali Niemcy i wykorzystali do jej wykonania Polaków. Na ten temat różne zdania mają historycy. Jan Tomasz Gross w wydanej w ubiegłym roku książce pt. 'Sąsiedzi' pisze, że Żydów zamordowali ich sąsiedzi, Polacy. Zdaniem historyka Tomasza Strzembosza z Polskiej Akademii Nauk, organizatorami zbrodni w Jedwabnem byli Niemcy i grupa Polaków. W sprawie pogromu w Jedwabnem śledztwo prowadził Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Łomży w 1949 roku i w Białymstoku w 1953 roku . Przesłuchano
wówczas 22-óch Polaków. Śledztwo zostało przeprowadzone wbrew zasadom praworządności, a proces trwał zaledwie dwa dni. Według informacji mieszkańców Jedwabnego, niektórzy z nich byli bici i zmuszani do zeznań, a innych świadków przekupiono. Sekretarz generalny Rady Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Przewoźnik powiedział IAR, że pojutrze ( w środę) przedstawi wstępne wyniki badań prowadzonych w Jedwabnem. Ich celem była dokładna lokalizacja miejsca mordu Żydów. 14:29 26/03/2001
