Publiczną zbiórkę podpisów pod otwartym listem w sprawie obrony patrona teatru dramatycznego w Białymstoku, aktora i reżysera Aleksandra Węgierki, zapowiedzieli we wtorek na konferencji prasowej artyści tego teatru. Akcja odbędzie się w środę.
Jest to protest przeciwko sobotniej decyzji Jarosława Schabieńskiego, pełniącego obecnie jednoosobowo obowiązki sejmiku i zarządu województwa podlaskiego. Na wniosek Związku Piłsudczyków zmienił on patrona białostockiego teatru z Aleksandra Węgierki na Józefa Piłsudskiego. Teatr jest placówką podległą samorządowi województwa podlaskiego.
Piłsudczycy argumentowali we wniosku do Schabieńskiego, że imię Węgierki zostało przed laty nadane teatrowi "bezprawnie, w okresie sowieckiego zniewolenia Polski" ,a samemu Węgierce zarzucili, że "swój talent aktorski poświęcił nie służbie Polsce, lecz sowieckiemu okupantowi". Mówili nawet o "poważnych podejrzeniach", że był agentem NKWD, choć żadnych dowodów nie przedstawili.
Według Piłsudczyków, budynek w którym mieści się teatr, budowany był przed wojną ze składek społecznych z myślą, że będzie to placówka kulturalna im. Piłsudskiego - w hołdzie marszałkowi, honorowemu obywatelowi miasta.
Jarosław Schabieński uzasadnił swoją decyzję o zmianie patrona tym, że "imię Piłsudskiego nadano temu budynkowi, gdy Polska była niepodległa", a jego decyzja jest wpisana w działania na rzecz "przywracania naszej ciągłości historycznej". Podkreślał, że nie ma nic przeciwko Węgierce.
Ze sposobem przeprowadzenia zmiany patrona nie zgadzają się aktorzy, którzy podkreślali we wtorek, że nikt jej z nikim w teatrze czy z jego radą artystyczną nie konsultował. Podkreślali też, że nie mają nic przeciwko osobie marszałka Piłsudskiego, ale to Węgierko jest osobą dla białostockiego teatru zasłużoną.
Dyrektor teatru wystosował kilka dni temu w sprawie obrony dotychczasowego patrona teatru list otwarty. W środę aktorzy będą zbierać zbierać pod nim podpisy poparcia wśród mieszkańców Białegostoku.
We wtorkowej konferencji prasowej wzięło udział kilkadziesiąt osób. Byli wśród nich przedstawiciele teatru dramatycznego, ale też Białostockiego Teatru Lalek, Akademii Teatralnej w Białymstoku, młodych twórców zaprzyjaźnionych ze środowiskiem.
Jak mówił aktor Marek Tyszkiewicz, aktorzy od kilku dni odbierają od widzów liczne sygnały o tym, że zmiana patrona im się nie podoba. Swoje podpisy w tej sprawie złożyło już kilkaset osób.
Aktorzy podkreślali, że odebranie teatrowi dotychczasowego patrona to "niemal przekreślenie jego 60-letniej historii". Liczą na to, że po zapoznaniu się ze zdaniem opinii publicznej Jarosław Schabieński, jeszcze przed mającymi się odbyć w niedzielę w Podlaskiem przedterminowymi wyborami do sejmiku województwa, zmieni zdanie i przywróci placówce imię Węgierki. Jeśli nie, zapowiadają rozmowy o tym z nowymi władzami województwa podlaskiego.
Aktorzy opowiadają się za "połączeniem" obu patronów teatru w ten sposób, by Węgierko był nadal patronem teatru, a imię marszałka Piłsudskiego nadano placowi przed teatrem. Już przedstawili taki pomysł prezydentowi Białegostoku. W holu teatru stoją od dawna popiersia zarówno marszałka Piłsudskiego, jak i Aleksandra Węgierki.
Początki białostockiego Teatru Dramatycznego sięgają roku 1938 roku, ale do 1940 roku nie było tam stałego zespołu. Budynek teatru powstał jako dom ludowy. Teatr istniał do wybuchu wojny sowiecko-niemieckiej w 1941 roku. W czasie wojny był zniszczony. Odbudowa zakończyła się w 1948 roku.
Aleksander Węgierko urodził się w 1893 roku, jako aktor debiutował w 1912 w Wilnie. Potem występował na scenach warszawskich. Opuścił Warszawę po wybuchu wojny i udał się do Grodna, które wówczas było ważnym miejscem dla kultury teatralnej. Potem znalazł się w Białymstoku, gdzie stworzył pierwszy teatralny stały zespół i nim kierował. Węgierko zginął po zajęciu Białegostoku przez Niemców, w 1941 lub 1942 roku, w niewyjaśnionych okolicznościach.(PAP)
kow/ hes/
