Największą zasługą Vaclava Havla było to, że był w stanie poświęcić część własnej wolności na rzecz wolności innych - powiedział w rozmowie z PAP Lubosz Dobrovsky, szef czeskiej kancelarii prezydenckiej w latach 1992-1996.
"Ten niezależny intelektualista, człowiek, który niewiarygodnie mocno cenił własną swobodę osobistą, wziął na siebie wszystkie te ograniczenia swej indywidualnej wolności, aby pomóc stworzyć wolną przestrzeń dla wszystkich pozostałych: zaczynając od tego, że dał się za nas zamknąć, aż po to, że zamiast pisania sztuk, o czym wielce marzył, nie zostało mu nic innego jak pisanie politycznych rozpraw i politycznych wystąpień" - podkreślił.
Według Dobrovskiego Havel nie był zwykłym politykiem; był człowiekiem, który nową politykę po upadku komunizmu musiał dopiero stworzyć. Z tego powodu też - tłumaczył - był niezrozumiały dla tych, którzy chcieli powrotu do jakichś standardowych działań.
"Musieliśmy się przyzwyczaić do jego zaskakujących żądań, do jego niespodziewanych ocen sytuacji - wspominał Dobrovsky. - Od nas także oczekiwał propozycji niestandardowych rozwiązań i - jeśli to było możliwe - oceny sytuacji, w której znaleźliśmy się w danej chwili".
Zdaniem Dobrovskiego najbardziej ujmującą i charakterystyczną cechą Havla było zakłopotanie. "Był człowiekiem niesłychanie skromnym, którego funkcja przez cały czas zaskakiwała. Możliwości i kompetencje, które zyskał po objęciu prezydentury, stanowiły dla niego ciągły balast. Był przyzwyczajony do przekonywania otoczenia za pośrednictwem wysokiej jakości argumentów i nagle znalazł się w sytuacji, która wprawiała go w zakłopotanie: często wcześniej, nim przedstawił swe argumenty na korzyść swej opinii, czy stanowiska, stanowisko było już przyjęte w następstwie funkcji i kompetencji" - mówił.
"To mu się nie podobało" - dodał.
Lubosz Dobrovsky stał na czele kancelarii Vaclava Havla od 1992 do 1996 roku. Wcześniej, w federalnych władzach Czechosłowacji, pełnił funkcję ministra obrony. Był też ambasadorem Czech w Rosji, do dziś pracuje jako dziennikarz, publicysta i tłumacz literatury polskiej i rosyjskiej.
Z Pragi Michał Zabłocki (PAP)
zab/ ro/
