Likwidacja instytucji zbiórek publicznych, zakaz finansowania komitetów wyborczych przez osoby prawne - to niektóre z propozycji zmian w finansowaniu kampanii prezydenckiej, które proponuje Fundacja im.Stefana Batorego i Instytut Spraw Publicznych.
Z propozycjami zapoznała się w ubiegłym tygodniu Komisja Ustawodawcza. "Generalnie komisja ze zrozumieniem odnosi się do tych propozycji" - powiedział w poniedziałek PAP wiceszef komisji Stanisław Chmielewski (PO).
Wśród przedstawionych zmian jest likwidacja instytucji zbiórek publicznych, czyli sprzedaży tzw. "cegiełek". "W naszej ocenie ta procedura jest zaprzeczeniem idei przejrzystości i stwarza zagrożenia korupcyjne" - powiedział PAP Adam Sawicki z Fundacji im. Stefana Batorego.
Jak dodał, w ordynacji prezydenckiej jako jedynej ustawie wyborczej jest możliwe wsparcie kandydata na prezydenta przez firmę.
W ocenie Sawickiego, może to rodzić pewne nieprawidłowości. Dlatego, podkreślił, zapis ten powinien zostać ujednolicony z przepisami innych ordynacji, czyli powinien istnieć zakaz finansowania kampanii przez osoby prawne.
Według Fundacji, uregulowana powinna zostać także sprawa należności finansowych komitetów wyborczych, które zostają po kampanii z niezapłaconymi fakturami i niespłaconymi kredytami.
Fundacja proponuje, aby komitety wyborcze, które nie spłaciły swojego zadłużenia nie mogły się rozwiązać aż do momentu uregulowania wszystkich zobowiązań.
Wśród postulatów jest też wzmocnienia funkcji kontrolnej PKW. Sawicki podkreślił, że działalność PKW w praktyce ogranicza się do kontroli formalnej i rachunkowej komitetów, co nie do końca pozwala czuwać nad prawidłowościami podczas kampanii wyborczej. Dlatego - jak zaznaczył - jest też postulat, aby Komisja sprawdzała sprawozdania także pod kątem merytorycznym.
W ocenie Chmielewskiego zmiany dotyczące likwidacji zbiórek publicznych powinny zostać wprowadzone do najbliższych wyborów prezydenckich.
"Zamiar wszystkich sił politycznych w parlamencie, jest taki aby wybory prezydenckie mogły się odbywać w sposób przejrzysty" - zaznaczył poseł PO. Jak podkreślił, likwidacja cegiełek jest najlepszym przykładem realizacji tych postulatów.
Poseł uważa, że zmiany dotyczące finansowania kampanii prezydenckiej powinny zostać uwzględnione w powstającym kodeksie wyborczym. "Kodeks wyborczy się krystalizuje i myślę, że to jest ta właściwa formuła" - powiedział Chmielewski.
Jak dodał, tak jak w dziedzinie prawa cywilnego kodeks cywilny powinien być podstawowym źródłem prawa, tak w zakresie wyborów powinien być kodeks wyborczy, a nie osobne ordynacje. "To są rzeczy, które powinny być uregulowane w jednym akcie prawnym" - uważa poseł Platformy.
Również zdaniem Eugeniusza Kłopotka (PSL) najważniejsze jest aby przepisy dotyczące finansowania kampanii prezydenckiej, dostosować do przepisów dotyczących innych wyborów, tak aby nie było rozbieżności, które są obecnie.
Poseł PSL zauważył jednocześnie, że do sprawy stworzenia kodeksu wyborczego podchodzono już kilkakrotnie i nigdy się to nie udało. Dlatego, w jego ocenie, najlepiej byłoby zrobić szybką nowelizację ordynacji prezydenckiej, nie czekając na kodeks wyborczy.
Stanisław Rydzoń (Lewica) również uważa, że zmiany w finansowaniu kampanii prezydenckiej powinny zostać wprowadzone niezależnie od powstania kodeksu wyborczego.
Zdaniem Rydzonia, Komisja Ustawodawcza powinna szybko zająć się tylko unifikacją finansowania kampanii wyborczej. Poseł, jak dodał, nie wierzy bowiem, aby kodeks wyborczy został szybko uchwalony.
Poseł Lewicy, nie wyobraża sobie, aby kampania prezydencka za dwa lata była prowadzona w oparciu o obecne przepisy ponieważ - jak podkreślił - "dopuszcza to różne nieprawidłowości".
Propozycjami Fundacji, zajmie się specjalnie w tym celu powołana podkomisja ustawodawcza.
Według prezydenckiej ordynacji wyborczej, komitety uczestniczące w tych wyborach mogą pozyskiwać fundusze na prowadzenie kampanii od osób fizycznych oraz prawnych, a także innych jednostek organizacyjnych.
Łączna suma wpłat od osoby fizycznej na jeden komitet nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, a suma wpłat od osoby prawnej nie może przekraczać 100-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Pieniądze w kampanii prezydenckiej mogą być pozyskiwane również ze zbiórek publicznych. Do wydatków komitetu wlicza się wartość darowizn niepieniężnych pozyskanych przez komitet.
Komitetowi wyborczemu nie mogą być przekazywane środki finansowe m.in.: z budżetu państwa, od państwowych jednostek organizacyjnych, przedsiębiorców państwowych.
Sprawozdanie wyborcze o przychodach, wydatkach i zobowiązaniach finansowych komitetu przedkładane jest Państwowej Komisji Wyborczej w ciągu trzech miesięcy od dnia wyborów. PKW od momentu złożenia sprawozdania ma 4 miesiące na przyjęcie lub odrzucenie sprawozdania.(PAP)
joko/ par/ mag/
