Ponad 3 tysiące widzów obejrzało w sobotę w Kołobrzegu (Zachodniopomorskie) inscenizację walk o miasto w 1945 r. Historyczny spektakl zorganizowało Muzeum Oręża Polskiego w ramach obchodów 65. rocznicy walk o miasto.
Kilkudziesięciominutowy pokaz odbył się w Parku Zdrojowym. Wzięło w nim udział prawie 300 członków kilku polskich grup rekonstrukcyjnych. W czasie pokazu używano ciężkiego sprzętu, m.in. jedynego w Polsce w pełni sprawnego działa samobieżnego SU-76 (pojazdy takie faktycznie walczyły w 1945 r. w Kołobrzegu w szeregach dwóch polskich dywizji piechoty), niemieckiego transportera opancerzonego SdKfz 250 i niemieckiego działa przeciwpancernego Pak 40.
Podczas inscenizacji polska piechota przełamała dwie ostatnie pozycje niemieckiej obrony i wyszła na plażę. Pokaz zakończył się zaślubinami z morzem. Do Bałtyku wrzucono jeden z dwóch pierścieni ufundowanych przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego. Do Kołobrzegu przywiózł je w sobotę zastępca szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego Zbigniew Nowek. Drugi pierścień trafił do zbiorów Muzeum Oręża Polskiego.
Obserwujący pokaz weterani walk o Kołobrzeg wspominali, że w porównaniu z marcem 1945 r. podobna była jedynie pogoda - zachmurzone niebo i zacinający deszcz.
Odznaczony Krzyżem walecznych za bitwę kołobrzeską 86-letni dziś porucznik Piotr Gubernator z 15. Pułku Artylerii Przeciwlotniczej wchodzącej w skład 1. Dywizji Przeciwlotniczej powiedział PAP, że walki w mieście "to było piekło, którego nigdy się zapomni".
"Nie było ułamka sekundy, żeby nie było huku, łoskotu z broni maszynowej i armat. Prawie połowa naszej jednostki walczyła jako piechota, a nasze działka przeciwlotnicze strzelały ogniem na wprost" - wspominał por. Gubernator.
Bitwa o Kołobrzeg trwała 14 dni (od 4 do 18 marca 1945 r.) i była największym ulicznym starciem polskich oddziałów w czasie II wojny światowej.
Jak pierwsze do miasta podeszły jednostki radzieckie: 45. Brygada Pancerna płk. Morgunowa i 272. Dywizja Piechoty płk. Mieszkowa. Podjęta przez nie próba zdobycia Kołobrzegu z marszu nie powiodła się i jednostki te rozpoczęły blokadę Kołobrzegu.
Polskie jednostki do miasta podeszły 7 marca 1945. Pierwsze walki z Niemcami na przedpolach Kołobrzegu stoczył 16. Pułk Piechoty z 6. Dywizji Piechoty. Miasto zaczęto szturmować dzień później. Do samego Kołobrzegu Polakom udało wejść 12 marca. W ciągu dwóch kolejnych dni zlikwidowano najsilniejsze punkty oporu na przednim skraju obrony. 14 marca Niemcom zaproponowano kapitulację. Po odrzuceniu propozycja wznowiono natarcie na centrum miasta i port. 17 marca Niemcy utrzymywali w Kołobrzegu już tylko niewielki przyczółek w rejonie portu. Dzień później po jego likwidacji walki ustały.
W bitwie o Kołobrzeg, jak podaje w książce "Chwała i zdrada. Wojsko Polskie na Wchodzie 1943 - 45" Edward Kospath - Pawłowski, uczestniczyło łącznie 29 tys. polskich żołnierzy, wspieranych przez 815 dział i moździerzy, 12 czołgów ciężkich IS-2, 23 działa samobieżne SU-76 i 102 samoloty.
Polacy stracili 3 807 żołnierzy (1 013 zabitych, 142 zaginionych i 2 652 rannych), 15 dział i moździerzy, 3 działa samobieżne, 3 czołgi i 5 samolotów.
Kołobrzegu broniło 10-12 tys. niemieckich żołnierzy (w tym Łotysze z 15. Dywizji Grenadierów Waffen SS i Francuzi z 33. Dywizji Grenadierów Waffen SS Charlemagne) wyposażonych w 84 działa , 8 czołgów i dział samobieżnych, 12 transporterów opancerzonych i 16 wyrzutni rakietowych Nebelwerfer. Obrońców wspierały okręty Kriegsmarine, która również prowadziła ewakuację tysięcy cywilów z miasta.
Niemcy stracili ok. 5 tys. zabitych i rannych. Co najmniej 4 tys. żołnierzy trafiło do niewoli. Walki o miasto było bardzo ciężkie. Średnie dobowe tempo natarcia wynosiło 300 - 400 m. Atakujący wystrzeli w czasie bitwy 31,5 tys. pocisków artyleryjskich. Kołobrzeg został zniszczony w 90 proc. (PAP)
sibi/ mag/
