Pierwszy od 70. lat szabat, sesja Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów, ekumeniczny Marsz Modlitwy oraz cykl imprez o tematyce judaistycznej odbędą się w Kielcach 16 i 17 października w ramach Szabatonu. Zorganizuje go Urząd Miasta i Stowarzyszenie im. Jana Karskiego w 100. rocznicę dedykowania miejscowej synagogi.
"Dwudniowe spotkanie z religią, duchowością i kulturą żydowską ma być okazją do spojrzenia na Kielce z innej perspektywy. Chodzi o ukazanie miasta, które w przeszłości cechowało zgodne współistnienie chrześcijan i żydów, w którym obecnie pielęgnuje się historię i tradycje żydowskie, a mimo to jest ono postrzegane z zewnątrz głównie przez pryzmat tragicznych wydarzeń pogromu z 4 lipca 1946 roku" - powiedział w piątek na konferencji prasowej prezes stowarzyszenia Bogdan Białek.
Piątkowej liturgii Kabbalat Szabat z udziałem gości z Polski i z zagranicy przewodniczyć będzie w murach dawnej synagogi naczelny rabin Polski Michael Schudrich. Żydowscy i chrześcijańscy uczestnicy uroczystości wezmą wcześniej udział w Marszu Modlitwy, który przejdzie od bożnicy do kościoła Świętego Krzyża, zatrzymując się koło pomnika Menora, dedykowanego ofiarom kieleckiego getta.
Zaplanowano również nocne czytanie Tory z udziałem rabinów - warsztat studiowania Pisma Świętego oraz otwarte spotkanie pod hasłem "100 pytań do Żyda".
Podczas zebrania Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów odbędzie się sesja "Współczesna tożsamość katolicka, współczesna tożsamość żydowska". Przedstawione zostaną na niej referaty osób duchownych i świeckich, poświęcone współczesnej tożsamości katolików w Polsce i tożsamości żydowskiej w żydowskim państwie demokratycznym.
W programie imprez towarzyszących spotkaniom religijnym zapowiedziano otwarcie wystawy prac ceramicznych artysty pochodzenia żydowskiego Marka Ceduły "Fragmentacje" oraz ekspozycji "Żydzi otwoccy. Kraina dziwnych snów". Będą też projekcje filmów dokumentalnych o tematyce żydowskiej i spotkanie z reżyserem Waldemarem Jandą, seanse filmów "Austeria", "Korczak" i "Wyspa", pokaz multimedialny "Śladami Żydów Kieleckich" i wystawa judaików ze zbiorów miejskiej biblioteki publicznej w Kielcach.
Dla miłośników muzyki przygotowano koncerty - muzyki organowej Wolfganga Klebera, cerkiewnej (wystąpi kielecki chór "Oikumene"), wykonanie "Missa Gratiatoria" Leszka Możdżera przez Chór Uniwersytetu Gdańskiego, spektakl Kieleckiego Teatru Tańca "Zdarzyło się w Jeruzalem", a także inscenizację "Przy szabasowych świecach".
Ufundowaną przez Mojżesza Pfeifera synagogę w Kielcach, wzniesioną w stylu mauretańsko-neoromańskim, zaczęto budować w Kielcach w 1902 roku, równocześnie z neogotyckim kościołem pw. Świętego Krzyża oraz bizantyjską cerkwią pw. Świętego Mikołaja. Projektantem wszystkich trzech świątyń był architekt miejski Stanisław Szpakowski (1868-1926).
Po wkroczeniu Niemców do Polski w 1939 roku, Żydom zabroniono modlitw, zdewastowano także wszelkie miejsca kultu religijnego. Odnowiona po wojnie synagoga kielecka jest obecnie siedzibą Archiwum Państwowego. Dawna cerkiew pw. Św. Mikołaja została przekazana w 1926 roku Kieleckiemu Garnizonowi Wojska Polskiego i przystosowana do obrządku rzymsko-katolickiego. W kościele Św. Krzyża posługują oo. salezjanie.
Zgodnie z ustaleniami IPN, w czasie pogromu kieleckiego zginęło 37 osób narodowości żydowskiej (35 zostało rannych) i troje Polaków. Tego dnia w Kielcach i okolicach miały miejsce również inne zajścia, w których pokrzywdzonymi stali się obywatele narodowości żydowskiej. Na tle rabunkowym zamordowano mieszkankę Kielc pochodzenia żydowskiego Reginę Fisz i jej kilkutygodniowe dziecko.
Kielecki pogrom 4 lipca 1946 roku sprowokowała plotka o uwięzieniu przez Żydów chrześcijańskiego chłopca i rzekomym dokonaniu na nim rytualnego mordu. Dziewięć z dwunastu osób oskarżonych o masakrowanie Żydów skazano na śmierć w pospiesznym, pokazowym procesie i stracono. (PAP)
mch/ abe/ jra/
