Matematyczka Magdalena Bojarska oraz biolodzy Aleksandra Fulara, Sławomir Wójcik i Paweł Maryniak będą reprezentować Polskę w finale Konkursu Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej.
Wyniki polskich finałów konkursu ogłoszone zostały w piątek w Warszawie. Do finałów zakwalifikowało się 12 prac. Autorzy trzech najlepszych pojadą we wrześniu do Kopenhagi, gdzie zmierzą się z młodymi naukowcami z 29 innych krajów.
Magdalena Bojarska będzie reprezentować Polskę ze swoją pracą poświęconą grafom - matematycznym strukturom składającym się z punktów i łączących je linii, zwanych krawędziami. Bojarska badała szczególny rodzaj takich struktur, tzw. grafy Halina, które przypominają drzewo genealogiczne. Inaczej mówiąc, ramiona grafu, wychodzące z jednego punktu, nie mogą zetknąć się ze sobą ponownie w innym punkcie.
W swoich badaniach matematyczka odkryła wzór, według którego można szybciej niż dotąd było to możliwe policzyć, jak w danym grafie będzie przebiegał tzw. cykl Hamiltona, czyli ścieżka, która przechodzi po krawędziach grafu przez każdy z jego punktów, ale przez każdy tylko raz. "Można sobie to wyobrazić tak, że chcemy objechać jakąś sieć miast, żadnego miasta nie pominąć, a w każdym mieście być tylko raz" - wyjaśniła PAP Bojarska.
Wzory, pozwalające obliczyć taką optymalną trasę przejazdu, istnieją, ale ich zastosowanie wymaga bardzo długiego czasu.
"Informatycy nie potrafią szybko policzyć ,jak będzie przebiegał cykl Hamiltona. Znane algorytmy liczą to bardzo powoli, czas wydłuża się tym bardziej, im więcej jest punktów w grafie" - tłumaczyła matematyczka. Dodała, że znaleziony przez nią wzór pozwala na o wiele szybsze dokonywanie takich obliczeń.
Magdalena Bojarska ma 17 lat. Jest uczennicą pierwszej klasy XIV LO im. Stanisława Staszica w Warszawie.
Druga polska praca, która zostanie zaprezentowana w finale w Kopenhadze, dotyczy zmiany kształtu cząsteczek białek pod wpływem różnych czynników. Jej autorami są Aleksandra Fulara i Sławomir Wójcik, studenci pierwszego roku Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Matematyczno Przyrodniczych na Uniwersytecie Warszawskim. Zbadali oni, jak zmienia się kształt cząsteczek insuliny w zależności od tego, czy znajdują się w suchym, czy nawodnionym otoczeniu.
Biologom udało się w warunkach bezwodnych stworzyć cząsteczkę, która przypomina swój "mokry" odpowiednik, jednak nie ma wpływu na żywy organizm. W trakcie dalszy badań okazało się, że cząsteczka ta pod wpływem wody zmienia kształt i powstaje normalna - aktywna - postać białka.
"Proponowane przez nas zastosowanie jest związane z insulinoterapią, gdzie problemem jest utrzymanie stałego stężenia leku we krwi. Proponujemy, aby podawać insulinę w postaci otrzymanej przez nas struktury, dzięki czemu insulina będzie mogła pomału przyjmować swoją właściwą postać i rozchodzić się stopniowo po organizmie. W ten sposób stężenie jej we krwi będzie utrzymane na stałym poziomie" - wyjaśniła Fulara.
Z trzeciej pracy, która będzie reprezentować Polskę, wynika, że samice karaczanów uczą się wolniej niż samce. Autor pracy - Paweł Maryniak, uczeń trzeciej klasy LO im. Jana III Sobieskiego w Nysie - badał zdolność karaczanów do zapamiętywania drogi do pożywienia w labiryncie oraz orientację przestrzenną owadów.
"Postawiłem hipotezę, że istnieje związek między terytorializmem samców a ich szybszą i trwalszą przyswajalnością układu obiektów w otaczającej je przestrzeni. U samic, w związku z ich trybem życia, czyli brakiem terytorializmu i żerowaniem na mniejszych obszarach, nie zauważyłem aż tak dobrego i trwałego zapamiętywania otoczenia" - tłumaczył Maryniak.
Polska bierze udział w Konkursach Prac Młodych Naukowców Unii Europejskiej od 1995 r. Przez ten czas Polacy zdobyli na nich łącznie trzy pierwsze nagrody, sześć drugich, sześć trzecich i dziewięć nagród specjalnych. (PAP)
ula/ hes/
