Uroczystość odsłonięcia pomnika honorującego żołnierzy i dowódców oddziału dyspozycyjnego A warszawskiego Kedywu AK oraz twórcę jednostki, dr. Józefa Rybickiego odbyła się w piątek na warszawskim Żoliborzu.
"Jestem dumna, że jako prezydent Warszawy mogę odsłonić ten pomnik wraz z żołnierzami oddziału +Kolegium A+. Będzie on przypominał mieszkańcom Warszawy nie tylko o poległych tysiącach bohaterów z czasów Powstania, ale również o tych, którzy przeżyli szykany w powojennej rzeczywistości" - powiedziała podczas uroczystości prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz.
Powojenne losy dr. Józefa Rybickiego "Andrzeja", który stanął przed sądem ludowym w 1947 r. i za swoją działalność w Armii Krajowej został skazany na 9 lat więzienia, przedstawił profesor Andrzej Kunert, sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
W uroczystości wzięli udział kombatanci oddziału Kedyw "Kolegium A": Stanisław Likiernik, Bolesław Górecki i Stanisław Aronson. "To nie była zwyczajna jednostka. Nie było wojska, stukania obcasami, wydawania komend i stopni. +Kolegium A+ było po prostu grupą kumpli, w większości z tej samej szkoły, którzy wspólnie walczyli o swoje miasto" - powiedział Likiernik, który brał udział w akcji "Pol". 15 czerwca 1944 roku jednostka zlikwidowała SS-Obersturmfuehrera Herberta Junka (komendanta więzienia Pawiak w latach 1942-43). W miejscu tego wydarzenia, u zbiegu ulic Krasińskiego i Czarnieckiego stanął w piątek pamiątkowy obelisk.
"Przejęli magazyny wojskowe na ulicy Stawki i zdobyli żywność dla wielu mieszkańców okupowanej Warszawy - powiedziała Gronkiewicz-Waltz - Ci sami żołnierze pomścili bestialsko mordowanych więźniów Pawiaka i zlikwidowali znienawidzonego komendanta więzienia. Stajemy tu w pełni świadomi, że wolna, suwerenna i dobrze prosperująca Polska nie byłaby możliwa bez bohaterstwa żołnierzy Powstania Warszawskiego."
Oddział dyspozycyjny "Kolegium A" powstał w marcu 1943 roku w wyniku połączenia grup dywersyjnych działających wcześniej w ramach Tajnej Organizacji Wojskowej. Jednostkę, z początku nazywaną "Grupą Andrzeja", we względu na pseudonim jego dowódcy, dr. Józefa Rybickiego, tworzyły grupy "Żoliborz", "Śródmieście-Mokotów" i "Wola". Grupa "Żoliborz", licząca 30 żołnierzy, stworzona została z młodzieży z inteligenckich środowisk, przeważnie uczniów i absolwentów Gimnazjum im. ks. Jana Poniatowskiego. "Grupa Andrzeja" została przydzielona do Kierownictwa Dywersji (Kedywu) okręgu Warszawskiego a dowodzenie przydzielono Rybickiemu, z wykształcenia filologowi klasycznemu. Jednostka wzięła udział w wielu akcjach dywersyjnych, wysadzaniu niemieckich pociągów oraz zamachach na ważne postaci aparatu okupacyjnego.
Józef Rybicki (1901-1986), ranny w Powstaniu Warszawskim, w 1945 roku został członkiem Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj i współzałożycielem inicjatywy Wolność i Niezawisłość. Był więźniem politycznym w latach 1945-1954. W 1976 roku był jednym z założycieli Komitetu Obrony Robotników. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, Orderem Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. (PAP)
pj/ abe/
