PiS jest zaniepokojone sprawą posłów litewskiego Sejmu posiadających Kartę Polaka. Dwóm z trzech posłów AWPL grozi utrata mandatu litewskiego posła z powodu przyjęcia przez nich Karty, co budzi na Litwie kontrowersje.
"Chciałem wyrazić zdziwienie tym, że polski rząd w tej sytuacji w ogóle nie reaguje - mówił w sobotę prezes PiS Jarosław Kaczyński podczas konferencji prasowej w Sejmie. Jak powiedział, brak reakcji ze strony polskiego rządu "jest zasmucający".
Prezes PiS zaapelował do premiera Donalda Tuska, "aby tego rodzaju reakcja została podjęta". "Chodzi tutaj o stosunki między państwami, które nie tylko są wspólnie w Unii Europejskiej i NATO, ale też są dodatkowo szczególnie ze sobą zaprzyjaźnione" - mówił Jarosław Kaczyński. Jak dodał, Polacy na Litwie nie stanowią dla tego kraju, jego suwerenności i tradycji żadnego zagrożenia.
Marszałek Sejmu Bronisław Komorowski powiedział PAP, że w piątek wysłał list do nowego przewodniczącego litewskiego Sejmu Arunasa Valinskasa, reagując na jego wolę odwiedzenia Polski jako jednego z pierwszych krajów.
"Postawiłem w nim (w liście - PAP) kwestię niepokojących sygnałów interpretowania Karty Polaka jako rzekomego zagrożenia dla lojalności wobec państwa litewskiego" - podkreślił Komorowski. Wyraził też nadzieję, że pozwoli to na rozpoczęcie dialogu przewodniczących parlamentów w sprawie polskich posłów na Litwie.
Komorowski chce także rozmawiać z Valinskasem na temat niezrealizowanych obietnic poprzedniego litewskiego Sejmu przeprowadzenia ustaw ważnych z punktu widzenia mniejszości polskiej na Litwie.
Wiceminister Spraw Zagranicznmych Jan Borkowski powiedział w TVP Info, że Karta jest "moralnym zobowiązaniem" wobec Polaków mieszkających na Litwie. "Z tej karty nie wynikają żadne zobowiązania wobec Polski" - podkreślił. Jak dodał, dokument ten nie daje żadnych uprawnień i przywilejów na terenie państwa, w którym mieszkają obywatele go posiadający.
Poinformował, że zapisy dot. Karty były przedmiotem konsultacji konsularnych ze wszystkimi państwami, w których jest ona wydawana. "W ostatnim tygodniu składaliśmy gotowość wszelkich prawnych wyjaśnień władzom Litwy" - dodał.
Borkowski pytany, czy litewski MSZ zwracał się do strony polskiej z prośbą o wyjaśnienia, odparł: "Nigdy nie mieliśmy takich zapytań, natomiast 17 listopada do MSZ był zaproszony ambasador Litwy, który usłyszał od przedstawiciela kierownictwa MSZ naszą opinię". 15 listopada litewskie MSZ przekazało do CKW opinię prawną na temat Karty, która jest zgodna z naszą opinią - dodał.
"Gdyby ta sprawa była interpretowana (...) na niekorzyść polskich posłów, którzy zostali oskarżeni, to może ważyć na naszych stosunkach wzajemnych" - powiedział wiceszef MSZ.
J.Kaczyński poinformował, że w najbliższych dniach na Litwę wybiera się wiceprezes PiS Adam Lipiński. "Będziemy tę sprawę przez cały czas obserwować i będziemy podejmować w tej sprawie wszelkiego rodzaju potrzebne inicjatywy" - powiedział prezes PiS.
Lipiński powiedział, że polscy parlamentarzyści wystosowali w tej sprawie list do polityków litewskich. Jak dodał, pod listem podpisało się 150 osób.
Przed kilkoma tygodniami poseł zwycięskiej w wyborach partii konserwatywnej Gintaras Songaila zwrócił się do Centralnej Komisji Wyborczej z prośbą o ustalenie, czy wybrani do Sejmu Polacy są lojalni wobec państwa litewskiego. Zarzucił posłom AWPL Waldemarowi Tomaszewskiemu i Michałowi Mackiewiczowi, że kandydując do parlamentu, zataili fakt posiadania Karty, co zdaniem Songaily należy interpretować jako zatajenie zobowiązań wobec obcego państwa.
CKW uznała, że nie może rozstrzygnąć tej kwestii i postanowiła prosić Sejm, by ten zwrócił się do Sądu Konstytucyjnego o wyjaśnienie.
Według przewodniczącego AWPL, posła Waldemara Tomaszewskiego, celem zamieszania wokół Karty Polaka jest "zastraszenie społeczności polskiej, upokorzenie jej i osłabienie jej wpływów".
W środę poseł niezrzeszony i prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska" Maciej Płażyński, zawrócił się do MSZ z pytaniem, jakie kroki podjął resort, by wesprzeć posłów litewskiego Sejmu posiadających Karty Polaka.
Waldemar Tomaszewski i Michał Mackiewicz otrzymali Karty Polaka 16 czerwca podczas wizyty prezydenta Lecha Kaczyńskiego na Litwie. W poniedziałek podczas pierwszego posiedzenia nowego parlamentu obaj złożyli przysięgi. W przypadku, gdyby Sąd Konstytucyjny uznał, że przyjęcie Karty wiąże się z zobowiązaniami wobec innego państwa, posłom AWPL groziłby pozbawienie mandatu.(PAP)
gdy/ ajg/ woj/
