Utworzenie Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz nowego przejścia granicznego Mamonowo-Grzechotki - zapowiedzieli w czwartek po spotkaniu Komitetu Strategii Współpracy Polsko-Rosyjskiej szefowie dyplomacji obu krajów:Radosław Sikorski oraz Siergiej Ławrow.
Posiedzenie Komitetu, pod przewodnictwem obu ministrów, odbyło się w Pałacu na Wodzie w Warszawie; było to już szóste spotkanie tego gremium.
Na konferencji prasowej Sikorski wyraził zadowolenie, że zaledwie po kilku tygodniach znowu w Warszawie spotyka się ze swoim rosyjskim kolegą. Ławrow był gościem narady ambasadorów na początku września w Warszawie.
"Dzisiaj spotkaliśmy się w wyjątkowo użytecznej formule Komitetu Strategii" - powiedział Sikorski. Podkreślił, że wszyscy są w traumie po katastrofie smoleńskiej, w której zginął m.in. prezydent Lech Kaczyński, jego małżonka oraz przedstawiciele parlamentu, wojska, Kościoła.
"Ale to, że tak często się spotykamy i uzgadniamy różne, pożyteczne dla naszych narodów sprawy, pokazuje dojrzałość relacji polsko-rosyjskich, mimo turbulencji" - przyznał Sikorski.
Poinformował, że podczas wizyty prezydenta Rosji Dmitrija Miedwiediewa w Polsce, zaplanowanej na 6 grudnia, podpisane zostaną co najmniej trzy umowy. Nie sprecyzował jednak, o jakie umowy chodzi.
Zapowiedział, że na mocy ustawy powstanie Centrum Dialogu i Porozumienia, które będzie działałać w obu krajach. Przyznał jednak, że nie wie, czy Centrum zacznie działać już na początku roku.
Politycy uzgodnili również - jak mówił Sikorski - iż na pewno przed końcem tego roku otwarte zostanie nowoczesne przejście graniczne Mamonowo-Grzechotki (w woj. warmińsko-mazurskim na granicy z Obwodem Kaliningradzkim).
Sikorski nawiązał także do umowy o małym ruchu granicznym, który ma objąć Obwód Kaliningradzki. Jego zdaniem, umowa powinna dotyczyć nie tylko całego Obwodu Kaliningradzkiego, ale również po stronie polskiej powinna objąć przynajmniej jedno z większych miast blisko tego okręgu, tak aby obywatele Rosji mogli "użytecznie" podróżować do Polski.
Przyznał, że umowa o małym ruchu granicznym jest gotowa, ale problem dotyczy kwestii prawnej. Przypomniał, że aby mogła ona wejść w życie potrzebna jest zmiana odpowiedniego rozporządzenia UE. "Wydaje nam się, że przekonaliśmy do naszego stanowiska ministerstwa spraw zagranicznych UE. W tych sprawach jeszcze głos mają ministerstwa spraw wewnętrznych UE, które bywają trudniejsze" - dodał.
"Polska i Rosja będą działały na rzecz zmiany wspomnianego rozporządzenia i jak najszybszego podpisania i wejścia w życie umowy tak, aby obywatele obu krajów mogli korzystać z jej dobrodziejstw" - powiedział Sikorski.
Obecne regulacje europejskie pozwalają na ustanowienie małego ruchu granicznego w pasie 30 km, maksymalnie 50 km po obu stronach granicy.
Ławrow potwierdził, że Rosja i Polska aktywnie pracują z krajami unijnymi na rzecz zmiany rozporządzenia. Przyznał jednak, że muszą brać pod uwagę reguły Komisji Europejskiej. "Ale uważamy, że można byłoby je zmienić, bo nie ma reguł bez wyjątków" - dodał. Wyraził nadzieję, że Komisja dostrzeże, że ta sztywna reguła nie ma nic wspólnego z realną sytuacją i szkodzi obywatelom Obwodu Kalinigradzkiego. "Liczymy, że rozsądek zwycięży" - dodał.
W ocenie Sikorskiego, Polska i Rosja mają powody do olbrzymiej satysfakcji z powodu rosnącej wymiany handlowej. Jak dodał, będzie ona wspierana przez podpisywanie nowych umów.
Ławrow podkreślił, że decyzje, które zostały podjęte na poprzednim posiedzeniu Komitetu w maju 2009 roku, są skutecznie realizowane. "To już jest dobry wynik, bo pokazuje, że to, co tutaj (na posiedzeniach Komitetu) uzgadniamy, nie pozostaje tylko na papierze" - zaznaczył.
Zapowiedział, że uczestnicy czwartkowego posiedzenia przygotują listę uzgodnień, by przystąpić do realizacji przynajmniej niektórych z nich jeszcze przed wizytą w Polsce prezydenta Rosji. "Są już dobre wyniki, perspektywy współpracy w trzech kierunkach: współpracy gospodarczo-handlowej, kulturalnej oraz transgranicznej" - dodał.
"W gospodarce mamy wzrost prawie 40 proc., poziom (wymiany handlowej) osiągnął prawie 14 mld dolarów i jest to bardzo dobry wynik" - dodał. Jednocześnie przyznał, że uczestnicy spotkania zgodzili się, iż nadal trzeba poszerzać i rozwijać współpracę gospodarczą między Polską i Rosją o projekty innowacyjne, infrastrukturalne.
Ławrow podkreślił, że uczestnicy spotkania poparli aktywny rozwój współpracy w ramach Forum Dialogu Obywatelskiego, tym bardziej, że - jak mówił - ostatnio została podjęta decyzja o utworzeniu odrębnego sektora ds. współpracy młodzieżowej.
Rosyjski polityk poinformował, że uczestnicy Komitetu omówili sprawy międzynarodowe, a w tym kontekście szczyt OBWE, współpracę Rosja-UE i posiedzenie Rosja-NATO. "Chcemy aktywnie kontynuować naszą współpracę w tym, aby zwiększać poziom bezpieczeństwa na całej przestrzeni euroatlantyckiej" - powiedział.
Ławrow powiedział, że na posiedzeniu Komitetu omówiona została także perspektywa współpracy miedzy Rosją a Unią Europejską. "Doceniamy polskie stanowisko w zakresie współpracy Rosji z Unią, szczególnie w dziedzinie wprowadzenia ruchu bezwizowego" - powiedział.
Ławrow poinformował, że proces odtajniania dokumentów ze śledztwa katyńskiego trwa, zgodnie z poleceniem prezydenta Rosji. Wyraził nadzieję, że polska opinia publiczna o tym wie.
Ministrów dziennikarze pytali o sprawę katastrofy smoleńskiej.
"Uzgodniliśmy, że w naszym obopólnym interesie jest to, aby ostateczny raport z badania przyczyn wypadku smoleńskiego był przekonywujący dla światowej opinii publicznej i przede wszystkim polskiej opinii publicznej" - powiedział Sikorski.
Dodał, że w tym celu raport będzie konsultowany z najlepszymi ekspertami w Rosji, Polsce i być może w krajach trzecich. W ostatnich dniach Polsce przekazano projekt raportu końcowego Międzypaństwowego Komitetu Lotniczego (MAK) dotyczącego katastrofy Tu-154M pod Smoleńskiem. Polska ma 60 dni, by sformułować ewentualne uwagi czy zastrzeżenia do raportu.
Ławrow powiedział, że "współpraca, która została ustalona pomiędzy rosyjskimi i polskimi ekspertami, specjalistami, ministerstwami jest rzeczą bez precedensu".
Podkreślił, że MAK i rosyjska Prokuratura Generalna nie tylko spełniają wszystkie wymogi prawa międzynarodowego, ale obie te instytucje dokonały także ważnych kroków, których "nie musiały robić zgodnie z tym prawem, ale zrobiły to, mając na uwadze szczególność tego wydarzenia".
Jak mówił, te szczególne kroki to udostępnienie informacji, dokumentów, czy możliwość obejrzenia miejsca tragedii. "Te wszystkie działania podjęte przez stronę rosyjską nie wynikają ze zobowiązań zawartych w Konwencji chicagowskiej, ale zrobiliśmy to, aby maksymalnie pomóc naszym polskim przyjaciołom" - powiedział minister.
Przypomniał, że projekt raportu został przekazany polskiej stronie i teraz - jak mówił - zgodnie z Konwencją chicagowską Polska ma 60 dni na uwagi. Jak mówił, w każdej chwili kierownictwo Komitetu, Ministerstwo Transportu jest gotowe do odpowiedzi na pytania ze strony polskiej.
Mówił również, że równolegle trwają śledztwa prowadzone przez prokuratury Polski i Rosji. Po ich zakończeniu "cały wrak, wszystko co tam zostało, zostanie przekazane stronie polskiej". Zaznaczył, że obecnie wrak samolotu jest zabezpieczony.
Ławrow był też pytany, czy widział zdjęcia TVP ukazujące jak rosyjscy żołnierze niszczą wrak samolotu, np. wybijają okna. Odparł, że nie. "Jeśli rzeczywiście takie zdarzenie miało miejsce, to jest to akt wandalizmu, tak samo jak bezczeszczenie pomników" - podkreślił.
Przed spotkaniem z mediami ministrowie wręczyli dyplomy "za wybitne zasługi w dziele wzajemnego zrozumienia i zbliżenia społeczeństw Polski i Rosji". Wyróżnieniami zostali uhonorowani aktorka Barbara Brylska, współprzewodniczący Grupy ds Trudnych: prof. Adam Rotfeld i prof. Anatolij Torkunow oraz pisarz Wiktor Jerofiejew.(PAP)
joko/ la/ woj/
