Doświadczenia większości krajów Unii Europejskiej wskazują, że przy wykorzystywaniu europejskich środków zdarzają się nadużycia, a nawet przestępstwa. Aby skutecznie zwalczać nieuczciwych beneficjentów oraz inne nieprawidłowości, które mogą grozić interesom Wspólnoty, śląska policja szkoli blisko stu funkcjonariuszy.
"Najczęstsze przestępstwa związane ze środkami unijnymi to wyłudzanie nienależnych rent strukturalnych oraz podawanie fałszywych danych dotyczących własności lub powierzchni upraw rolnych deklarowanych przy wnioskowaniu o tzw. dopłaty bezpośrednie do hektara" - powiedział PAP w czwartek rzecznik prasowy śląskiej policji, Andrzej Gąska.
W dwudniowym szkoleniu, które rozpoczęło się w czwartek w Bystrej koło Bielska-Białej, uczestniczą szefowie miejskich i powiatowych komórek zwalczania przestępczości gospodarczej z woj. śląskiego oraz ich wybrani podwładni. Policjanci poznają m.in. procedury dystrybucji unijnych środków, obszary gdzie najczęściej występują nieprawidłowości oraz możliwości i metody ich zwalczania.
Szkolenia prowadzą m.in. śląscy fachowcy od środków europejskich z urzędów marszałkowskiego i wojewódzkiego, praktycy z Agencji Rynku Rolnego oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sami policjanci, którzy już wcześniej zajmowali się tego typu przestępczością.
Od lipca 2005 r. w wydziale zwalczania przestępczości gospodarczej śląskiej komendy policji działa kilkuosobowy Zespół Ochrony Interesów UE. Policjanci z tego zespołu do wykrywania nieprawidłowości przy wdrażaniu na Śląsku funduszy strukturalnych i funduszu spójności zostali specjalnie przeszkoleni przez kolegów z krajów "starej piętnastki"
"Korzystamy z doświadczeń innych policji europejskich, które zajmują się tymi sprawami znacznie dłużej od nas. Tam - podobnie jak w Polsce - najczęstsze są przypadki wyłudzeń dopłat do upraw, np. we Włoszech zdarzało się, że rolnicy deklarowali duże fikcyjne uprawy drzewek oliwnych, a na ugorach podczas kontroli z powietrza ustawiali makiety tych drzewek" - powiedział Gąska.
Największe wyłudzenia dotyczą niektórych specyficznych obszarów rolnictwa, silnie wspieranych przez Unię. W jednej z tzw. olejowych afer właściciele 20 tys. ton taniego oleju słonecznikowego, po skomplikowanych operacjach księgowych i wymieszaniu go z oliwą z oliwek, dostali na olej przedstawiony już jako wyprodukowany z oliwek - 80 mln euro subsydiów.
Również Polska - jeszcze przed przystąpieniem do Wspólnoty - miała związek z innym wyłudzeniem, zorganizowanym przez włoską mafię. W 1996 r. mafia przemyciła polskie bydło do UE. Polskie krowy zakolczykowano w Niemczech jako niemieckie, po czym rzekomo sprzedano je do Tunezji. W rzeczywistości trafiły na rynek Unii, która straciła na tej operacji 40 mln dolarów subsydiów.
Zdarza się, że unijne środki niezgodnie z przeznaczeniem wykorzystują również samorządowcy. Hiszpańskie miasteczko Chirivel dostało m.in. 25 tys. dolarów wsparcia unijnego na rozwój turystyki. Zamiast tego, pieniądze wykorzystano na budowę w miasteczku domu publicznego.
Gąska podkreślił, że jak dotąd w naszym kraju nie wykryto przypadków wyłudzeń europejskich środków na wielką skalę. Polska korzysta z wielu wcześniejszych doświadczeń innych krajów i wypracowanych na tej podstawie procedur podziału unijnych pieniędzy. Jednak w związku z napływem dużych pieniędzy w latach 2007-2013, uznano za stosowne, by odpowiednio przygotować organy ścigania.
Wykrywaniem tego typu afer zajmuje się powołane przez Komisję Europejską w 1999 r. Europejskie Biuro do walki z Korupcją i Przestępstwami Gospodarczymi (OLAF), które koordynuje działania służb śledczych, policji, sądów, administracji, służb celnych i Straży Granicznej w poszczególnych krajach wspólnoty.
Na terenie Polski, pomiędzy OLAF-em, a krajowymi służbami pośredniczy Biuro Międzynarodowych Relacji Skarbowych Ministerstwa Finansów. Polska - podobnie jak każde inne państwo UE - w swoim traktacie akcesyjnym zobowiązana została do chronienia unijnych interesów, tak jak swoich własnych. (PAP)
mtb/ bno/ rod/
