Mieszkańcy Michniowa, kombatanci, parlamentarzyści, przedstawiciele władz uczcili w poniedziałek 67. rocznicę pacyfikacji tej świętokrzyskiej wsi, w której hitlerowcy zamordowali ponad 200 mieszkańców.
"Michniów to symbol losu setek polskich wsi. Ten symbol powinien być znany całemu światu. Chciałabym, aby stąd właśnie poszedł sygnał na cały świat, że proponujemy, aby utworzyć europejską sieć miejscowości spacyfikowanych. Michniów powinien być europejską miejscowością pamięci o ofiarach pacyfikacji" - powiedziała podczas uroczystości wicemarszałek sejmu Ewa Kierzkowska.
Zastrzegła, że nie chodzi o rozdrapywanie starych ran, ale o pamięć historyczną. "Chodzi o to, abyśmy pobudzali ludzką wrażliwość, bo przecież każdego dnia aż nadto przykładów, jak krwawe żniwo zbiera nienawiść" - zaznaczyła.
W programie uroczystości znalazł się m.in. spektakl poetycko-muzyczny "Pamięci Michniowa" w wykonaniu grupy teatralnej z Wojewódzkiego Domu Kultury w Kielcach, występ Chóru Seniora z Suchedniowa oraz msza święta.
12 lipca 1943 roku Niemcy rozpoczęli dwudniową pacyfikację Michniowa - wsi położonej w świętokrzyskich lasach, której mieszkańcy sprzyjali partyzantom Armii Krajowej, zgrupowanym pod dowództwem por. Jana Piwnika "Ponurego" na pobliskim Wykusie. Najmłodszą ofiarą michniowskiej zbrodni był Stefanek Dąbrowa - miał dziewięć dni, gdy został wrzucony do płonącego domu. Wieś zrównano z ziemią.
W tym czasie lub w związku z pacyfikacją zamordowano 204 osoby - 102 mężczyzn, 54 kobiety i 48 dzieci. Z najnowszych badań Ewy Kołomańskiej z michniowskiej placówki wynika, że liczba ofiar tej zbrodni może być większa, gdyż losy lokatorów, służby, osób czasowo przebywających we wsi, nie są znane.
Michniów stał się symbolem 817 spacyfikowanych wsi polskich, jest nazywany "Golgotą wsi polskiej". W latach 80. powstał Komitet Organizacyjny Budowy Mauzoleum Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. Obecnie michniowskie mauzoleum tworzą m.in. zbiorowy grób ofiar pacyfikacji, monumentalna Pieta przy mogile pomordowanych, Muzeum-Dom Pamięci Narodowej i wzgórze z krzyżami upamiętniającymi wsie spacyfikowane przez niemieckiego okupanta.
Od niespełna miesiąca realizowany jest pierwszy etap modernizacji i rozbudowy mauzoleum. 1,5 mln zł na ten cel pochodzi z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, drugie tyle od samorządu województwa.
Koszt całej inwestycji jest szacowany na ponad 20 mln zł. Muzeum wnioskowało o 17 mln zł dofinansowania z unijnego programu Infrastruktura i Środowisko. Wniosek został pozytywnie zweryfikowany i jest na liście rezerwowej.
Projekt zakłada stworzenie placówki o nowoczesnej formie. Długi budynek ma odzwierciedlać historię pacyfikacji Michniowa i męczeństwo polskich wsi. Wejście symbolizować będzie wiejską chatę. Pierwsze segmenty będą zamknięte, znajdzie się w nich kaplica oraz sale ekspozycyjne. Ostatnie segmenty będą otwarte, co umożliwi zwiedzającym dojście ścieżkami do miejsc pamięci. Koniec budynku otworzy się na pole krzyży upamiętniających zniszczone polskie wsie. Projekt powstał w studiu Mirosława Nizio, które zaprojektowało m.in. Muzeum Powstania Warszawskiego.(PAP)
agn/ hes/ mow/
