Ministrowie sprawiedliwości państw UE i unijny komisarz Franco Frattini spróbują we wtorek przekonać Polskę do zniesienia sprzeciwu wobec ustanowienia 10 października Europejskiego Dnia przeciwko Karze Śmierci.
Jak zdradziły PAP źródła unijne, jeszcze w poniedziałek po południu, na dzień przed spotkaniem ministrów sprawiedliwości w Brukseli, Warszawa deklarowała jednak podtrzymanie sprzeciwu.
"Jesteśmy tą postawą bardzo zaniepokojeni, wzburzeni" - powiedziały we wtorek źródła dyplomatyczne dużego kraju UE. Źródła dodały, że ambasadorzy państw UE w Brukseli "próbowali wywrzeć presję na polskiego ambasadora w Brukseli", by rząd w Warszawie zmienił stanowisko, ale bez skutku. "Polska zajmuje w tej sprawie pozycję polityczną" - podsumowały źródła.
Debata na temat Europejskiego Dnia Przeciwko Karze Śmierci ma być kluczowym elementem wtorkowego posiedzenia ministrów sprawiedliwości w Brukseli. Polskę reprezentować będzie Andrzej Duda, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.
Dziesięć dni temu, kiedy na spotkaniu ambasadorów krajów członkowskich przy UE przedstawiciel Polski zawetował ustanowienie Europejskiego Dnia, polscy dyplomaci zapewniali, że nie jest to wyraz poparcia dla kary śmierci. Polska - tłumaczyli - uważa, że nie ma potrzeby ustanawiania Europejskiego Dnia w proponowanej formie, skoro we wszystkich krajach UE (a także Rady Europy) kara śmierci została zniesiona. Polska wolałaby, by obchodzono raczej dzień ochrony życia, który uwzględniałby zarówno sprzeciw wobec kary śmierci, jak i eutanazji oraz aborcji.
Portugalia, która przewodniczy w tym półroczu Unii Europejskiej, zapowiedziała, że "uczyni wszystko", aby ustanowić Europejski Dzień przeciwko Karze Śmierci. "Jest to dla nas ważne przesłanie i zrobimy wszystko, aby przez państwa europejskie trafiło ono do całego świata" - powiedział kilka dni temu portugalski minister sprawiedliwości Alberto Costa.
Także KE oraz inicjatorzy pomysłu Włochy bronią idei, twierdząc, że Europejski Dzień jest potrzebny, by pokazać krajom trzecim, które utrzymują karę śmierci, jak mocny jest europejski sprzeciw wobec jej stosowania. "Aby nasz głos brzmiał silnie i stanowczo, musimy być w tej sprawie jednomyślni i zjednoczeni, a ten Dzień byłby tego symbolem" - tłumaczył rzecznik Frattiniego, Friso Roscam Abbing.
Europejski Dzień miałby być obchodzony 10 października, podobnie jak Międzynarodowy Dzień przeciwko Karze Śmierci. KE wraz z Portugalią planowała, że deklaracja zostanie uroczyście podpisana 9 października w Lizbonie, w przeddzień odbywającego się od 2003 roku z inicjatywy organizacji pozarządowych Międzynarodowego Dnia przeciwko Karze Śmierci. Deklaracja miała być przyjęta jako wspólny dokument Unii Europejskiej i Rady Europy. Zniesienie kary śmierci jest warunkiem sine qua non przystąpienia do tych organizacji.
Kary śmierci zabrania także Karta Praw Podstawowych UE.
Inga Czerny i Michał Kot (PAP)
icz/ kot/ kar/ gma/
