Krzysztof Wodiczko przedstawił w nowojorskiej Galerie Lelong instalację "...Out of Here: The Veterans Project" odzwierciedlającą jego zainteresowania społeczne i polityczne. Tym razem sięgnął po tematykę nawiązującą do wojny.
Wodiczko w roku 1985 wyświetlał na gmachu ambasady RPA w Londynie swastykę na znak protestu przeciw apartheidowi. Jego "Hiroshima" z roku 1999 przywoływała w Kopule Bomby Atomowej w tym mieście kataklizm bomby atomowej. Teraz, na Manhattanie, artysta, określany jako twórca projekcji publicznych, odwołuje się do amerykańskiej ekspedycji wojskowej na Bliskim Wschodzie.
Instalacja stanowi kontynuację serii, która powstała na podstawie kontaktów Wodiczki z żołnierzami polskimi, brytyjskimi i amerykańskimi walczącymi na Bliskim Wschodzie.
"Chodzi o to, aby oddać wrażenia człowieka, który jest w szoku wojny, chowa się gdzieś, podczas gdy po drugiej stronie muru dzieje się coś przerażającego; nie wiadomo czy uderzy pocisk, czy nastąpi atak" - wyjaśnia Wodiczko w rozmowie z PAP swą koncepcję. Jak dodaje, nie wiadomo do końca, czy jest to koszmar żołnierza, czy ludności cywilnej, czy też naszej pamięci.
Zdaniem "New York Timesa", "ogromnie poruszająca instalacja" "...Out of Here: The Veterans Project" prawdopodobnie nie zmieni opinii dotyczących zaangażowania militarnego Stanów Zjednoczonych w Iraku i w Afganistanie. Narzuca jednak niezwykle sugestywną symulację tamtych wydarzeń.
Recenzent dziennika, Ken Johnson, pisze o scenerii, którą wyczarował artysta z wykorzystaniem dźwięków i obrazów wideo. Pokazuje on błękitne niebo, piętrzące się chmury oraz huk pozostawiającego za sobą cień helikoptera. "Słyszysz rozgwar codziennego życia poza murami, głosy kobiet i dzieci oraz warkot ciężarówek" - relacjonuje gazeta. Wodiczko kontrastuje to zaraz z chaosem, wybuchem bomb, brzękiem rozbitych okien, strzelaniną i okrzykami amerykańskich żołnierzy, którzy najwyraźniej wpadli w pułapkę.
"+To dziecko zostało trafione!+ - krzyczy żołnierz. +Zostaw dziecko, idziemy+ - wtóruje mu drugi" - opisuje świat wykreowany przez artystę "New York Times".
Według autora recenzji, Wodiczko jest dobrze znany ze swoich mrocznych projekcji slajdowych i filmowych odzwierciedlających jego lewicową, propagandową metaforykę. W instalacji w Galerie Lelong odrzuca on jednak - przekonuje Johnson - ideologię na rzecz mniej natrętnego i tendencyjnego, a bardziej emocjonalnie afektywnego realizmu. "New York Times" zwraca zarazem uwagę, że nie jest to realizm filmowy.
Instalację "...Out of Here: The Veterans Project" można oglądać do 19 marca.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ mc/
