Dorobek polskich architektów w okresie PRL zaprezentowano na otwartej w piątek wystawie w Muzeum Techniki w Pałacu Kultury i Nauki. Ekspozycja prezentuje projekty zrealizowane w okresie zimnej wojny w postkolonialnych krajach Południa.
Ekspozycję tworzy dwanaście wielkoformatowych zeszytów, w których zostały zebrane materiały na temat zagranicznej twórczości polskich architektów, urbanistów i inżynierów. Jest to prezentacja ich dorobku w Iraku, Syrii, Nigerii, Libii, Algierii i Ghanie. Większość materiałów, w tym plany, projekty i zdjęcia, pochodzi z prywatnych archiwów. W zeszytach można również znaleźć wypowiedzi ekspertów, z którymi organizatorzy wystawy przeprowadzili rozmowy.
Wystawa została zorganizowana w ramach trwającego festiwalu "Warszawa w budowie".
Jak wyjaśnił kurator Łukasz Stanek, na wystawie nie uwzględniono architektów i urbanistów żyjących poza granicami Polski. "Wystawa prezentuje jedynie prace specjalistów, którzy w ramach kontraktów wyjeżdżali do socjalistycznych, czasem jedynie nominalnie, krajów Południa" - podkreślił kurator.
Otwarciu wystawy towarzyszył wykład Stanka, dla którego ekspozycja stanowi początek szerszych badań na temat pracy polskich ekspertów architektury w postkolonialnych krajach. Sala wykładowa Muzeum Techniki była pełna.
"W okresie zimnej wojny doszło do instrumentalizacji architektury (...) Dla obu bloków była ona narzędziem w zimnowojennej konfrontacji" - mówił Stanek.
"Jednak konkurencja potęgowała rozwój - kontynuował kurator - a Południe stało się obszarem architektonicznych eksperymentów, które jednocześnie mierzyły się z energiczną urbanizacją w południowych krajach".
"Dla architektów punktem odniesienia był powojenny modernizm". Specjaliści starali się dokonać eksportu modernizmu do krajów tropikalnych, uwzględniając inny klimat, materiały i potrzeby społeczne.
Kurator przyznał, że do tej pory o udziale, tworzących w okresie PRL architektów, w światowym dorobku architektonicznym i urbanistycznym mówiono niewiele. "Trudno znaleźć odpowiednią formę do mówienia o tym dziedzictwie - stwierdził Stanek. - Myślę jednak, że zainteresowanie, jakie wzbudziła wystawa, jest sygnałem, że spojrzenie na PRL się zmienia".
Łukasz Stanek studiował filozofię i architekturę w Krakowie, Weimarze i Muensterze. Na Wydziale Architektury Uniwersytetu Technicznego w Delft obronił doktorat, obecnie pracuje na Uniwersytecie Technicznym w Zurychu.
W związku z wystawą w sobotę o godz. 18.00 w siedzibie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie odbędzie się sympozjum. Zaplanowano dyskusję na temat "Socjalistycznej kompetencji. Postkolonialnej urbanizacji i dystrybucji wiedzy w okresie zimnej wojny".
Wystawę można oglądać w Muzeum Techniki do 15 listopada.(PAP)
mce/ kmad/
