Wybitny polski rzeźbiarz Franciszek Duszeńko, autor pomników m.in. w Treblince i Bohaterów Westerplatte zmarł w piątek w Gdańsku. Miał 83 lata.
Jego autorstwa Pomnik-Mauzoleum w Treblince II, na terenie byłego hitlerowskiego obozu zagłady, składający się 8-metrowego postumentu z płaskorzeźbami, 10 granitowych słupów, na których umieszczono nazwy państw, z których Żydzi ponieśli tu męczeńską śmierć, oraz 17 tysięcy głazów z nazwami miejscowości, z których pochodziły ofiary - jest oceniany jako jedno z najlepszych osiągnięć sztuki martyrologicznej.
"Pomnik Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince ma niezwykłą siłę ekspresji, jest najdoskonalszym przykładem rzeźby pomnikowej memorialnej, ucieleśnieniem idei Profesora, jego rozumienia rzeźby i przestrzeni - powiedziała PAP prof. Ludmiła Ostrogórska, uczennica zmarłego profesora, obecnie prorektor Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
Prof. Franciszek Duszeńko - artysta rzeźbiarz urodził się w 1925 roku w Gródku Jagiellońskim koło Lwowa. W czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej w służbie łączności okręgu działania Lwów, inspektoratu Gródek Jagielloński. Aresztowany we Lwowie, był więźniem hitlerowskich obozów koncentracyjnych Gross- Rosen i Sachsenhausen-Oranienburg.
Po wojnie studiował w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Gdańsku (od 1996 r. - ASP) u prof. Mariana Wnuka, uzyskując dyplom z rzeźby w 1952 r.
W latach 1952 - 1962 artysta brał czynny udział w odtwarzaniu zniszczonych w czasie wojny obiektów rzeźbiarskich Gdańska wraz z prof. St.Horno-Popławskim, prof. Alfredem Wiśniewskim i prof.Adamem Smolaną. Starówka swój dzisiejszy zabytkowy charakter zawdzięcza między innymi tym rzeźbiarzom.
Duszeńko pracę pedagogiczną rozpoczął w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w 1952 r., w latach 1960-1964 pełnił funkcję dziekana Wydziału Rzeźby, w latach 1981 - 1987 był rektorem uczelni. "Był rektorem w czasach Solidarności, a potem wybrany na kolejną kadencję pomógł studentom i uczelni przetrwać trudny okres stanu wojennego - wspomina prof. Ostrogórska.
W latach 1987-1996 prof. Duszeńko kierował Katedrą Rzeźby i Rysunku. Przez długie lata prowadził też Pracownię Rzeźby na Wydziale Rzeźby. Na prośbę władz gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych sprawował jeszcze do roku 2001 r. opiekę nad przygotowującymi dyplom młodymi rzeźbiarzami.
"Był świetnym pedagogiem, wrażliwym człowiekiem. Szanował indywidualność studentów, ich różnorodne talenty. Był dla nas wielkim autentycznym autorytetem. Z jego pracowni wyszli m.in tacy artyści jak Zdzisław Pidek , Grzegorz Klaman, a wielu jego studentów to dzisiejsi pracownicy naukowi Wydziału Rzeźby ASP" - powiedziała PAP prof. Ostrogórska.
Jest autorem pomników Pamięci Ofiar Obozu Zagłady w Treblince ( wspólnie z A.Hauptem), Bohaterów Westerplatte (wspólnie z A.Hauptem i H. Kitowskim), Polskich Artylerzystów w Toruniu. W latach 1986-1987 przygotował projekt rewitalizacji miejsca pamięci narodowej Westerplatte. (PAP)
abe/
