Co obejmuje prawo własności przemysłowej?

W Polsce ochrona własności np. do wynalazków jest zapewniona na mocy ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku – Prawo własności przemysłowej. To akt normatywny, który w sposób kompleksowy reguluje kwestie związane z uzyskiwaniem i ochroną prawną określonych wartości. Ochrona własności przemysłowej dotyczy:

• znaków towarowych,
• wynalazków,
• wzorów przemysłowych,
• wzorów użytkowych,
• innych praw wyłącznych.

Wynalazkiem, który ma zdolność patentową, czyli można go opatentować, jest to nowe w skali światowej rozwiązanie, jakie ma charakter techniczny. Charakteryzuje się przy tym poziomem wynalazczym i nadaje się do przemysłowego zastosowania. Wynalazkiem może być produkt, urządzenie, sposób i zastosowanie.

Wzór przemysłowy jest nową i mający zindywidualizowany charakter postacią wytworu lub jego części, nadaną mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę, materiał wytwory lub przez jego ornamentację.

Wzorem użytkowym, który ma zdolność ochronną, jest nowe i użyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, które dotyczy kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci. 

Znaki towarowe to wszelkie oznaczenia, jeśli nadane są dla odróżniania towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innej firmy. Znaki towarowe mogą mieć formę słowną, słowno-graficzną, graficzną, przestrzenną lub dźwiękową. Inne prawa wyłączne to m.in. oznaczenia geograficzne czy topografie układów scalonych. 

Zasadniczo prawo do uzyskania ochrony własności przemysłowej, tj. patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzór użytkowy, przysługuje ich twórcom. Jednakże jest to prawo, które można zbyć lub odziedziczyć. Jeśli wynalazek, wzór użytkowy albo wzór przemysłowy ma współtwórców, to uprawnienie do uzyskania prawa ochrony własności przemysłowej przysługuje im wspólnie. Możliwe jest też, że w przypadku wykonywania wynalazku, wzoru użytkowego czy przemysłowego przez twórcę w ramach stosunku pracy albo realizacji innej umowy będzie przysługiwało pracodawcy lub zamawiającemu. 

Podmiotem, któremu przysługuje prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, jest podmiot uprawniony do zgłoszenia. Zgłoszenia tego zaś dokonuje się w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej. 

Prawo własności przemysłowej pozwala przedsiębiorcom na ochronę należących do nich dóbr intelektualnych. Dzięki nim mają oni możliwość wyłącznego zarobkowego i zawodowego korzystania z przedmiotów własności przemysłowej. Konkurencja nie może tego robić. Automatycznie umożliwia to zwiększenie dochodów przedsiębiorstwa poprzez:

• udzielenie licencji na korzystanie z przedmiotu własności przemysłowej lub
• sprzedaż przedmiotu własności przemysłowej.

Prawo własności przemysłowej umożliwia wzmocnienie renomy przedsiębiorstwa, pozycji i przewagi konkurencyjnej na rynku. Daje do ręki firmy narzędzia marketingowe oraz stanowi podstawę budowania wizerunku czy reputacji marki. Podnosi poziom innowacyjności podmiotu, stwarzając szerokie możliwości rozwojowe. 

Prawo własności przemysłowej udzielane jest na pewien czas:

• 20 lat w przypadku patentu na wynalazek, a czas ten liczony jest od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP,
• 10 lat w przypadku prawa ochronnego na znak towarowy, licząc od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP, ale ochrona może być zgodnie z ustawą Prawo własności przemysłowej przedłużona na kolejne okresy 10-letnie po uiszczeniu odpowiedniej opłaty,
• 10 lat w przypadku prawa ochronnego na wzór użytkowy, licząc od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP,
• 25 lat w przypadku prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, licząc od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym RP,
• 10 lat w przypadku prawa z rejestracji topografii układu scalonego, licząc od końca roku, w którym została wprowadzona do obrotu lub zgłoszona do urzędu.

Natomiast prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego jest udzielane bezterminowo.