Jak stwierdza dr Sławomir Dudek, prezes Instytutu Finansów Publicznych, który będzie pełnił funkcję Obywatelskiego Rzecznika Przejrzystości Finansów Publicznych, w ostatnich latach obraz finansów publicznych w Polsce staje się coraz bardziej zaciemniony.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Tylko 12 proc. deficytu za 2022 r. widoczne w budżecie
Budżet państwa przestał zawierać kompletne informacje o przychodach i wydatkach realizowanych przez rząd. Programy i fundusze działające przy Banku Gospodarstwa Krajowego i Polskim Funduszu Rozwoju prowadzą własne operacje finansowe. Poza budżetem nie tylko wydają pieniądze, ale też je pożyczają – podkreśla ekspert.
Jak wskazuje, w rezultacie w budżecie wykazano tylko 12 proc. całości deficytu za rok 2022.
W czerwcu doszło do bezprecedensowej sytuacji – Kolegium Najwyższej Izby Kontroli po raz pierwszy w historii nie wyraziło pozytywnej opinii w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów.
Niestety Komisja Finansów Publicznych zignorowała stanowisko NIK i opowiedziała się za przyjęciem sprawozdania Rady Ministrów z wykonania budżetu. Można przypuszczać, że Sejm również przymknie oko na "budżet równoległy" i udzieli absolutorium. Jeżeli tak się stanie, to w mojej opinii absolutorium udzielone na podstawie tak bardzo niepełnego sprawozdania będzie wadliwe prawnie, po prostu fikcyjne – stwierdza Dudek.
"W krajach demokratycznych kontrola społeczna nad finansami publicznymi za pośrednictwem parlamentu to podstawowe prawo obywatelskie. Rząd ma obowiązek jasno i rzetelnie zdawać sprawę obywatelom, na co zostały wydane ich fundusze. Pamiętajmy, że to nie są pieniądze premiera ani żadnego z ministrów. To są nasze pieniądze, pochodzące z podatków. Mamy prawo oczekiwać, że rząd będzie się rozliczał z zarządzania każdą złotówką" – podkreśla Dudek.
Apel podpisali m.in. prof. Belka, Hausner i Rostowski
Prezes Instytutu Finansów Publicznych nie jest w tej diagnozie odosobniony. Wśród ponad 50 sygnatariuszy apelu jest były Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Adam Bodnar, były premier prof. Marek Belka, dwaj byli wicepremierzy: prof. Jerzy Hausner i prof. Jacek Rostowski, 9 byłych ministrów finansów, 5 byłych wiceministrów finansów, a także kilkanaście organizacji obywatelskich i think-tanków. Razem postanowili stworzyć Koalicję na Rzecz Przejrzystości Finansów Publicznych i deklarują wsparcie dla działań Obywatelskiego Rzecznika Przejrzystości Finansów Publicznych.
Budżet państwa jest instytucją konstytucyjną i wymaga szczególnej ochrony. Ani pandemia, ani wojna nie usprawiedliwiają umniejszania jego rangi, wyprowadzania spod kontroli społecznej ogromnych kwot wydatków publicznych oraz stosowania kreatywnych trików księgowych w celu zaniżania deficytu budżetowego i omijania reguł budżetowych – napisano w apelu.
Na stronie internetowej Instytutu Finansów Publicznych każdy może też podpisać petycję w tej sprawie do premiera, prezydenta i obu izbu parlamentu.