To niezależna treść redakcyjna. Artykuł zawiera lokowanie efaktor.com.pl
Rodzaje faktoringu – jakie są i jak można je podzielić?
Faktoring umożliwia przedsiębiorcy zamianę faktury na gotówkę – bez konieczności czekania na termin płatności. To szansa na uzyskanie stabilnego finansowania i utrzymanie płynności finansowej. W zależności od wybranego rodzaju, działa to jednak trochę inaczej. Zacznijmy od tego, że faktoring można podzielić ze względu na:
- charakter zobowiązania: wierzytelnościowy i odwrócony
- jawność umowy: otwarty (jawny), cichy (tajny), półotwarty
- ryzyko niewypłacalności: pełny (bez regresu), niepełny (z regresem) i mieszany
- sposób rozliczania: dyskontowy, zaliczkowy i wymagalnościowy
- sposób korzystania: pojedynczy (na żądanie), globalny i limitowany
- charakter współpracy: krajowy i międzynarodowy
- instytucję finansującą: bankowy i pozabankowy
Omówmy sobie teraz pokrótce każdy z tych rodzajów, podkreślając jego plusy i minusy dla przedsiębiorców.
Czyje faktury nabywa faktor? To zależy od umowy
Podstawowym czynnikiem podziału faktoringu jest charakter zobowiązania. Podstawową i najpopularniejszą formą jest faktoring wierzytelnościowy, w którym faktor (czyli nabywca wierzytelności) skupuje faktury wystawione przez faktoranta (czyli przedsiębiorcę wystawiającego faktury).
Jest jednak także faktoring odwrócony (zwany też odwrotnym,zobowiązaniowym lub zakupowym). W tym scenariuszu faktor nabywa faktury wystawione na rzecz przedsiębiorcy. Krótko mówiąc: jego klientem jest nie sprzedający towar lub usługę, lecz kupujący. To zatem forma finansowania własnych zobowiązań (zakupów) wobec innego przedsiębiorcy.
Faktoring jawny i tajny – z czym to się wiąże?
Jedną z najważniejszych kwestii, jakie trzeba ustalić przy zawieraniu umowy faktoringowej, jest jej jawność. Podstawową formą jest faktoring jawny (zwany też otwartym). Zakłada on, że wszystkie strony są świadome istnienia takiej umowy. Kontrahent musi zostać o niej powiadomiony, a należności wpłaca już nie na konto faktoranta, lecz faktora. Jest to najbardziej powszechna forma faktoringu oferowana przez wszystkie podmioty na rynku, jej największą zaletą jest cena – ze względu na poinformowanie wszystkich stron, ryzyko jest najniższe i dlatego faktoring jawny jest najtańszym rozwiązaniem.
Odwrotnością jest faktoring tajny (zwany też cichym). O takiej umowie kontrahent nie jest powiadamiany, w związku z czym też pieniądze za fakturę przekazuje na konto przedsiębiorcy. Ten ostatni samodzielnie już przekazuje je faktorowi. Minusem produktu jest jego niewielka dostępność i wymóg spełnienia bardziej rygorystycznych warunków.
Faktoring jawny jest popularniejszy i wiąże się z niższymi kosztami niż faktoring tajny. Wyższe koszty tego drugiego są spowodowane przede wszystkim większym ryzykiem podejmowanym przez faktora. Jawność faktoringu może mieć również duże znaczenie w kwestii postrzegania marki.
Faktoring z regresem lub bez regresu, czyli kwestia ryzyka
Faktoring można również skategoryzować według tego, kto jest odpowiedzialny za ewentualną niewypłacalność kontrahenta, czyli kto tak naprawdę ponosi ryzyko. Istnieją tu trzy możliwości.
Faktoring niepełny (czyli z regresem) zakłada, że odpowiedzialność za niewypłacalność w całości spoczywa na kliencie. Ze względu na to, że faktor nie ponosi żadnego ryzyka, koszty takiego finansowania są przeważnie relatywnie niskie.
W przypadku nieuregulowania faktury przez kontrahenta, to faktorant musi wyłożyć własne pieniądze, by zwrócić finansowanie faktorowi (lub samodzielnie zająć się windykacją). Zwykle jednak w umowie zawarte są formy pomocowe (takie jak dodatkowe terminy).
Sytuacja wygląda inaczej, gdy przedsiębiorca zdecyduje się na faktoring pełny (czyli bez regresu). W tym przypadku ryzyko ponosi faktor, który przejmuje całkowitą odpowiedzialność za ewentualną niewypłacalność kontrahenta.
Analogicznie – faktoring bez regresu wiąże się zwykle z wyższymi kosztami, ale z drugiej strony – pozwala uniknąć "niemiłej niespodzianki" i ewentualnych kłopotów finansowych oraz wielu stresowych sytuacji. Tajemnicą poliszynela jest to, że faktoring pełny jest oferowany przez faktorów dla rzetelnych kontrahentów. Faktor posiłkując się danymi z przeszłości, a także wywiadowni gospodarczych podejmuje decyzję czy jest skłonny wziąć ryzyko na siebie. W praktyce większość klientów otrzyma propozycję faktoringu pełnego dla najrzetelniejszych płatników.
Interesującym rozwiązaniem jest faktoring mieszany, w którym faktor i faktorant dzielą się odpowiedzialnością za niewypłacalność. W tym przypadku strony wspólnie określają kwotę, do której ryzyko ponosi firma faktoringowa.
Ze względu na ryzyko faktoring rekomendowany jest dla przedsiębiorców, którzy są przekonani o wypłacalności kontrahentów (na przykład w przypadku stałej współpracy). Dla wielu przedsiębiorców zgłoszenie nowych (nieznanych) kontrahentów do faktora, daje odpowiedź o rzetelności potencjalnej współpracy. Jest to jedna z korzyści korzystania z faktoringu.
Rada Eksperta eFaktor:
Jeżeli poszukujesz faktoringu dla MŚP to praktycznie zawsze spotkasz się z propozycją faktoringu jawnego z regresem. To kompromis pomiędzy przedsiębiorcą a faktorem, a zarazem rozsądna i tańsza propozycja. Faktoring jawny umożliwia otrzymanie finansowania dla przedsiębiorcy, który w ocenie kredytowej wypada co najmniej przeciętnie, ponieważ ryzyko jest rozłożone pomiędzy klienta, a jego kontrahenta, czyli płatnika. Wyobraźmy sobie sytuację, gdzie do faktora zgłasza się firma założona 9 miesięcy temu, ale świadcząca usługę dla dużego podmiotu paliwowego. Faktor udzieli finansowania, ponieważ istotne dla niego jest kto jest płatnikiem faktury, a nie kto fakturę wystawia.
Wybierając faktora należy zwrócić uwagę na jego ocenę w oczach obecnych klientów, elastyczność, dostosowanie odpowiednich rozwiązań, kontakt z firmą, a także szybkość działania. To są cechy wyróżniające nowoczesnego faktora. Warto spojrzeć również na szerokość oferty – łatwiej jest wtedy dobrać odpowiednie rozwiązanie dla swojej firmy – mówi ekspert eFaktor.
Faktoring dyskontowy czy zaliczkowy – od tego zależy, jak szybko otrzymasz pieniądze
Kolejną kategorią podziału jest sposób rozliczania. Konkretnie chodzi tu o to, kiedy faktorant otrzymuje pieniądze od faktora.
Najczęściej spotykany jest faktoring zaliczkowy. Zakłada on, że już w momencie przekazania faktury faktor przekazuje na konto przedsiębiorcy tytułową zaliczkę. Zwykle jest to zdecydowana większość całej kwoty: 80 lub nawet 90 proc. Drugą ratę faktorant otrzymuje natomiast po tym, jak kontrahent ureguluje płatność (czyli spłaci fakturę).
Niektóre firmy faktoringowe oferują jednak także faktoring dyskontowy. To szczególnie atrakcyjna opcja dla przedsiębiorców, ponieważ już w momencie podpisania umowy otrzymują oni całą kwotę.
Istnieje również faktoring wymagalnościowy. To specyficzna forma, która bardziej niż sposobem na przedterminowe finansowanie jest działaniem prewencyjnym wobec nieterminowych spłat faktur. Działa to tak, że faktor przekazuje środki dopiero w dniu, w którym upływa termin płatności faktury. Przedsiębiorca nie otrzymuje więc pieniędzy przed czasem, ale z drugiej strony ma pewność, że nie otrzyma ich po czasie.
Dla kogo lepszy jest faktoring globalny, a dla kogo pojedynczy?
Umowy faktoringowe mogą zostać podpisane, a następnie być realizowane w różnym kształcie. Jedną z opcji jest faktoring pojedynczy (zwany też faktoringiem na żądanie), w którym przedsiębiorstwo przekazuje faktorowi tylko jedną lub kilka wybranych przez siebie faktur.
Takie rozwiązanie zapewnia większą elastyczność. Jest kierowane przede wszystkim do tych przedsiębiorstw, które nie mają większych problemów z płynnością finansową i potrzebują z tego typu finansowania skorzystać jedynie doraźnie.
Faktoring globalny jest jego odwrotnością. To stała i regularna forma faktoringu, w której przedsiębiorca przekazuje faktorowi wszystkie faktury z odroczonym terminem płatności. Nie wszystkie przy tym muszą być od razu finansowane.
Taki stały faktoring to atrakcyjne rozwiązanie dla firm mających trudności z utrzymaniem płynności finansowej i wystawiających faktury o bardzo długim terminie spłaty.
Istnieje także faktoring limitowany, będący specjalną odmianą faktoringu globalnego. Różnica polega na tym, że faktor jeszcze przed podpisaniem umowy dokonuje analizy sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Na tej podstawie określany jest następnie limit finansowania faktur.
Podział faktoringu ze względu na terytorium: krajowy i międzynarodowy
Tu sprawa jest prosta, bo całość sprowadza się do tego, czy przedsiębiorstwo prowadzi biznes wyłącznie z polskimi kontrahentami, czy też działa także poza granicami naszego kraju. W pierwszym przypadku obowiązuje faktoring krajowy, w drugim – faktoring międzynarodowy.
Ten ostatni można jednak podzielić także na faktoring eksportowy oraz faktoring importowy. Zgodnie z tym, co sugerują ich nazwy, są one kierowane do przedsiębiorstw (odpowiednio) eksportujących i importujących towary.
Faktoring bankowy nie jest dla każdego
W zależności od tego, jaka instytucja finansuje faktury, można wyróżnić faktoring bankowy oraz faktoring pozabankowy.
Faktoring bankowy to nazwa, która stanowi swego rodzaju uproszczenie. Podmiotem finansującym jest bowiem nie tyle bank, co specjalnie oddelegowana spółka korzystająca z jego kapitału. Dzięki bardzo dużym możliwościom takie spółki są w stanie zaoferować bardzo atrakcyjne warunki. Zwykle jednak kierują swoją ofertę tylko do największych przedsiębiorstw.
Mikro, małym i średnim przedsiębiorcom pozostaje więc faktoring pozabankowy, realizowany przez firmy faktoringowe. Poza większą dostępnością jego zaletami są także: łagodniejsza ocena ryzyka, szybsze finansowanie faktur, szybsze rozpoczęcie współpracy (24 godziny od zgłoszenia do uruchomienia finansowania)oraz uproszczona "papierologia".
A zatem jaki faktoring wybrać?
Trudno o jednoznaczną odpowiedź. Nie bez powodu opcji jest tak wiele – dla każdego przedsiębiorcy inny zestaw cech faktoringu będzie tym optymalnym. Należy przeanalizować swoją sytuację, możliwości i cele, jakie się przed sobą stawia.