Koronawirus zaatakował polskie firmy. Kto najbardziej straci na pandemii?

87 proc. firm spodziewa się spadku obrotów, 71 proc. przewiduje problemy z płynnością finansową, 67 proc. obawia się opóźnień w zamówieniach i dostawach, a 28 proc. mówi o likwidacji interesu – donosi Raport z badania przedsiębiorców odnośnie ich sytuacji związanej z epidemią koronawirusa. BIG InfoMonitor opublikowało je w połowie marca. Co więcej, 38 proc. badanych rozważa wstrzymanie wypłacania pensji, a 43 proc. zwolnienie części pracowników. O podwyżkach i premiach zdecydowana większość nawet nie myśli.

29 proc. pytanych na potrzeby przedsiębiorców, ze względu na spadek zamówień i zmniejszenie liczby klientów, działa dziś w okrojonym zakresie, a 21 proc. całkowicie zaprzestało działalności. Co dziesiąty skarży się na brak wystarczającej liczby pracowników.

Wśród najbardziej zagrożonych branż jest: turystyka, transport, gastronomia, MICE (obsługa targów, kongresów i konferencji) oraz motoryzacja. Straty liczą też centra handlowe, kina i teatry.

Transport jest jedną z branż dotkniętych pandemią. W przypadku przewozu pasażerskiego firmy skarżą się na odwołane zlecenia do czerwca. Samochody zamiast zarabiać, stoją. Ministerstwo Rozwoju podaje, że branża turystyczna i przewozy pasażerskie straciły ponad 90 proc. zamówień. - To ogromna strata, sytuacja wielu moich klientów jest ciężka. Nikt nie był przygotowany na taki scenariusz – przyznaje Olga Krawczyk-Sadowska, z Zespołu Relacji z Klientami Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor.

Wstrzymana jest produkcja w dużych zakładach, m.in. w fabryce Fiata w Tychach czy MAN-ie w Starachowicach i Niepołomicach. Polskie firmy skarżą się na zatrzymanie pracowników w domach, zerwanie łańcucha dostaw oraz drastyczny spadek popytu. Polacy mniej kupują. W postawach przedsiębiorców, inwestorów i konsumentów dominuje obawa i niepewność. W trudnym położeniu są także te firmy, które miały już finansowe problemy, a pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 tylko je pogłębiła.

Rykoszetem dostaje także segment B2B oraz branża marketingowa. A mniejsze wydatki na reklamę odbijają się na mediach. Część redakcji tnie pensje pracowników o 20-30 proc. i wypowiada umowy najmu dotychczasowych biur.

Trudno też przewidzieć długofalowe skutki. Branża turystyczna i transportowa już dziś zastanawiają się, czy po otwarciu granic, przywróceniu lotów oraz uruchomieniu hoteli, pensjonatów i domów gościnnych Polacy będą chcieli podróżować. Pojawia się także pytanie, czy na wyjazdy będzie nas stać i czy bez obaw o swoje zdrowie wsiądziemy do samolotów oraz autokarów?

Jakiej pomocy oczekują przedsiębiorcy? 67 proc. mówi o anulowaniu składek ZUS na kilka miesięcy, 44 proc. chce dopłat do wynagrodzeń, 27 proc. przejęcia przez ZUS zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia choroby pracownika, 24 proc. odroczenia wymagalności składek ZUS, 21 proc. preferencyjnych kredytów, a 19 proc. odroczenia spłaty kredytów i pożyczek.

– Wpływa do nas mnóstwo wniosków o zawieszenie rat kapitałowych, odsetkowych, wstrzymanie spłaty kredytów, przesuwanie obciążeń na inny czas. Przy znacznym ograniczeniu przychodów trudno dziś przedsiębiorcom pokryć zobowiązania i my to doskonale rozumiemy – zapewnia Marek Mika, prezes Krajowego Stowarzyszenia Wspierania Przedsiębiorczości.

Szereg rozwiązań dla firm wprowadza rządowa tarcza antykryzysowa o wartości 212 mld zł. Zakłada ona m.in. pożyczki do 5 tys. zł dla mikrofirm z możliwością umorzenia; dopłaty Banku Gospodarstwa Krajowego do odsetek kredytów oraz wsparcie Agencji Rozwoju Przemysłu na refinansowanie umów leasingowych i odsunięcie w czasie płatności. Dodatkowo przedsiębiorcom, którzy musieli wstrzymać działalność, państwo pokryje blisko połowę wynagrodzeń i składki ZUS, a przy spadku obrotów sfinansuje 40 proc. płacy pracowników. Firmy dostały także możliwość odroczenia składek na ZUS; płatności podatków PIT, CIT i VAT; rozliczenia całej tegorocznej straty w przyszłym roku, a MŚP możliwość wzięcia kredytu z gwarancją de minimis do wysokości 3,5 mln zł.

Druga specustawa, zwana tarczą antykryzysową 2.0, zakłada rozszerzenie pomocy, w tym m.in. "wakacji składkowych" na większe firmy, zwiększenie dostępności pożyczek czy zasiłki dla rolników.

– Działania, jakie przewidują obie tarcze antykryzysowe, w mojej ocenie brzmią dobrze. Pamiętajmy jednak, że wciąż są to tylko zapisy na papierze. Nie wiem też, czy pieniądze, o których dziś się mówi, będą dla MŚP wystarczające. Na rozwiązania jakie proponuje rząd, musi się zgodzić Komisja Europejska. I nie wiadomo, kiedy KE tę zgodę wyda. Stąd przedsiębiorcy wciąż nie do końca wiedzą, na jaką pomoc mogą liczyć – tłumaczy prezes Marek Mika.

Wiele firm walczy o utrzymanie płynności finansowej. Większość pytanych przez BIG deklaruje, że jest w stanie utrzymać stabilność przez 2-3 miesiące – 46 proc. Co dziesiąty mówi o 6 miesiącach.

– Przedsiębiorcy ograniczają koszty, liczą każdą złotówkę. Co ciekawe, kwestie windykacyjne były dotychczas stawiane na szarym końcu. W sprawie zaległych należności firmy kontaktowały się z kontrahentami w ostateczności. Gdy świat się zatrzymał, zaczynają baczniej przyglądać się nieopłaconym fakturom i podejmują działania windykacyjne – mówi Olga Krawczyk-Sadowska.

Jak wynika z raportu BIG, już w połowie marca 57 proc. pytanych zapowiadało, że prawdopodobnie przestanie płacić kontrahentom, by ratować własną firmę. Równocześnie 16 proc. przedsiębiorców zamierzało bardziej rygorystycznie upominać się o swoje należności. BIG pomaga firmom w ich odzyskaniu, wysyłając wezwania do zapłaty.

– Doradzam dziś klientom, aby korzystali z narzędzi miękkiej windykacji. Wezwania i regularny monitoring kontrahentów, także tych stałych, są dziś bardzo ważne – przekonuje Olga Krawczyk-Sadowska.

Wiarygodność finansową kontrahentów można regularnie sprawdzać w Rejestrze Dłużników BIG InfoMonitor, który umożliwia dostęp również do danych bankowych z Biura Informacji Kredytowej (BIK) oraz Związku Banków Polskich (ZBP), a także do raportów z innych BIG-ów oraz szerszych danych z wywiadowni gospodarczej.

Firmy mogą też wskazać wybranych kontrahentów i otrzymywać powiadomienia, gdy tylko pojawi się na ich temat negatywny wpis w bazie. Monitorowanie działa dla wskazanych NIP-ów. Stały monitoring jest szczególnie ważny w przypadku tych, którzy mają wielu kontrahentów i nie sposób co chwila sprawdzać wiarygodność każdego z nich. Takie monitorowanie przydaje się również firmom, które swoją działalność opierają na współpracy z jednym czy dwoma partnerami biznesowymi.

– Niestety kredytowanie się kosztem partnerów biznesowych jest w Polsce zjawiskiem dość popularnym. Ocena, czy problem z płatnościami wynika z pandemii koronawirusa, czy stanowi element strategii kontrahenta, jest dziś na pewno trudniejsze. Weryfikacja pozwala sprawdzić, czy dana firma ma nieuregulowane zobowiązania oraz z jakiego okresu pochodzi ewentualny dług – tłumaczy Olga Krawczyk-Sadowska.

Nikt nie potrafi określić, jak długo walka z pandemią może jeszcze potrwać. Tymczasem przedsiębiorcy chcą powrotu do pracy jak najszybciej i w jak najszerszym zakresie.

– To, co możemy im dziś doradzić, to "bądźcie na bieżąco z wszelkimi informacjami i reagujcie na każdą zmianę". Część firm, z którymi współpracujemy, już w momencie wprowadzenia pierwszych ograniczeń płynnie przeszła w tryb pracy zdalnej. Dostosowanie się do aktualnych warunków to dziś kluczowa kwestia – nie ma wątpliwości Olga Krawczyk-Sadowska.

26 proc. pytanych przez BIG liczy na powrót do normalności na początku czerwca, 24 proc. wskazuje na początek lipca, a co trzeci obawia się, że może to potrwać znacznie dłużej.

– Gospodarka potrzebuje pieniędzy i jak najszybciej musi zacząć funkcjonować, a firmy i pracownicy wrócić do pracy. Problem w tym, że na rynku zapanował olbrzymi strach. Ludzie się dziś boją. Jak w takich warunkach organizować spotkania czy pracę w grupie? Co z opieką nad dziećmi, jeśli szkoły nadal pozostaną zamknięte? Jak przekonać klientów do korzystania z usług fryzjerów czy kosmetyczek? Co ze swobodnym przepływem zagranicznych pracowników? Pytań jest mnóstwo, a dobrych odpowiedzi na razie brak – kwituje Marek Mika.

Materiał powstał we współpracy z BIG InfoMonitor