PPK to nowy program dobrowolnego oszczędzania na emeryturę. W określonym przez ustawę terminie musi go wdrożyć każdy pracodawca zatrudniający przynajmniej jednego pracownika, za którego odprowadzane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Osoby prowadzące jednoosobowa działalność gospodarcza i niezatrudniające pracowników nie zostały objęte PPK.
- Ustawa o PPK przewiduje, że program zobowiązane są wdrożyć podmioty zatrudniające pracowników, do których należą pracodawcy, nakładcy i zleceniodawcy – wyjaśnia ekspert portalu PPK.info. - Cechą łączącą te stosunki prawne jest występowanie dwóch stron, czyli zatrudniającego i świadczącego pracę, czyli zatrudnionego. W przypadku samozatrudnionych bez dodatkowych pracowników taka relacja nie występuje i to sprawia, że nie muszą oni wdrażać PPK.
PPK tylko dla firm zatrudniających pracowników!
Program Pracownicze Plany Kapitałowe jest skierowany do pracowników zatrudnionych w sektorze przedsiębiorstw oraz osób pracujących w jednostkach sektora finansów publicznych. PPK ma objąć wszystkich podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, a także zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej. Przepisy wprowadzają obowiązek tworzenia PPK przez wszystkie podmioty prowadzące działalność i zatrudniające pracowników. Jednocześnie ustawodawca przewidział kilka wyłączeń podmiotowych, które obejmują przedsiębiorców prowadzących jednoosobowa działalność gospodarczą oraz osoby zatrudnione na umowę o dzieło.
Samozatrudnieni nie mogą należeć do PPK
Ustawa o PPK zobowiązuje do wdrożenia programu oszczędnościowego prawie każdy podmiot zatrudniający pracowników. Do grupy tej należą spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, fundacje, spółdzielnie oraz kluby sportowe, czyli każde przedsiębiorstwo, gdzie pracuje co najmniej jeden pracownik. W każdym z tych przypadków pracodawca musi zapisać do PPK osoby u siebie zatrudnione. Jednocześnie przepisy o ustawie nie przewidują takiej możliwości dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Zmienia się to dopiero, gdy zatrudnia on przynajmniej jednego pracownika. Wtedy dla tego pracownika trzeba utworzyć PPK.
W ustawie o PPK znajduje się również przepis umożliwiający zwolnienie z obowiązku tworzenia programu. Dotyczy on mikro przedsiębiorców. To firmy, w których przez co najmniej dwa ostatnie lata zatrudnionych było średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnęły one roczny obrót netto mniejszy niż 2 mln euro. U takich pracodawców zwolnienie z obowiązku PPK jest możliwe, gdy wszyscy zatrudnieni w danej firmie złożą na ręce przełożonego deklarację o rezygnacji z wpłat. Gdy jednak co najmniej jeden pracownik zadeklaruje chęć udziału w PPK, wtedy należy wdrożyć program.
Samozatrudnieni mogą oszczędzać w IKZE
Przepisy nie przewidują tworzenia PPK w firmach jednoosobowych oraz nie dają samozatrudnionym możliwości oszczędzania w tym programie. Jednak w zamian mają oni otrzymać wyższy limit wpłat na Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Będzie on wynosił 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia brutto ustalonego w projekcie ustawy budżetowej (standardowo to 1,2-krotność tego wynagrodzenia). Nowelizacja ustawy zwiększającej limit ma obowiązywać od 2021 roku. Z nowych limitów IKZE mogą skorzystać także przedsiębiorcy, którzy w swojej firmie utworzyli PPK. Sami bowiem nie mogą przystąpić do tego programu, ponieważ jest dedykowany tylko pracownikom.
Obecnie samozatrudnieni płacą składkę do ZUS od 60% przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli zarabiają trzy piąte średniej krajowej, wtedy otrzymają emeryturę niższą niż analogicznie zarabiający pracownik. Natomiast korzystając z podwyższonego limitu wpłat na IKZE, przedsiębiorca będzie mógł zgromadzić nawet 684,9 tys. zł kapitału. Środki te wypłaci po ukończeniu 65 lat jednorazowo lub w ratach. Co więcej, oszczędzając w IKZE, samozatrudniony zyskuje odpisy podatkowe przy rozliczaniu PIT.
Projekt PPK będzie wdrażany etapami. Jako pierwsi w 2019 roku przystąpią do niego najwięksi przedsiębiorcy, zatrudniający co najmniej 250 pracowników. Składki w ramach programu będą trafiały na konto uczestnika z trzech źródeł: od pracownika, pracodawcy oraz z budżetu państwa (Funduszu Pracy). Skoro osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą została praktycznie wykluczona z PPK, powinna już teraz zastanowić się nad wybraniem dodatkowego sposobu zwiększenia swojej emerytury. IKZE wydaje się tu najrozsądniejszym wyjściem.