Talent jest darem uniwersalnym. Potrzeba wielkiej odwagi, żeby go wykorzystać

Niemal 60 tys. nastolatków zainteresowanych naukami ścisłymi i przyrodniczymi – tyle osób udało się Fundacji Adamed włączyć do programu, który prowadzi z powodzeniem już od 2014 r. I to co najbardziej zaskakujące, sam program – ADAMED SmartUP – został zainspirowany rozmową Małgorzaty Adamkiewicz, prezes Fundacji Adamed, z synem. Michał Adamkiewicz był zachwycony programem dla uzdolnionej młodzieży w USA i namawiał mamę, by podobny stworzyć w Polsce. Nic nie dzieje się bez powodu, i tak pod auspicjami Fundacji Adamed, powstał program dla młodzieży szczególnie zainteresowanej naukami przyrodniczymi i chętnymi do rozwoju swych naukowych pasji.

Jak w skrócie można określić ADAMED SmartUP? To możliwość rozwoju naukowych pasji pod skrzydłami praktyków i naukowców. Podstawę działań stanowi program stypendialny poprzedzony obozem naukowym. W ośmiu obozach uczestniczyło już 400 najzdolniejszych uczniów szkół ponadpodstawowych z całej Polski.

Dodatkowo co roku wybierani są laureaci nagrody głównej, którzy otrzymują pakiet konsultacji edukacyjnych, a najlepsi dodatkowe wsparcie finansowe.

Program składa się z trzyetapowej rekrutacji. Na początek naukowa gra online. By wziąć w niej udział, wystarczy zarejestrować się na stronie www.adamedsmartup.pl. Dla ciekawych naukowych wrażeń zostały przygotowane ambitne zagadki z dziedziny biologii, chemii, medycyny, fizyki, matematyki, informatyki czy astronomii.

Osoby z najlepszymi wynikami w naukowej grze przechodzą do drugiej tury. Tam niezbędne jest przesłanie CV, listu motywacyjnego, ocen oraz referencji wystawionych przez szkołę. Wybrane osoby są następnie zapraszane na spotkania z Radą Naukową Programu.

Ostatni etap to udział w innowacyjnym obozie naukowym, podczas którego można wziąć udział w zaawansowanych ćwiczeniach praktycznych oraz poznać rówieśników o podobnych zainteresowaniach. Zajęcia podczas obozu prowadzą m.in. absolwenci Uniwersytetu Oksfordzkiego i Cambridge, lekarze oraz inżynierowie.

– Na obozie ADAMED SmartUP po raz pierwszy pracowałam w profesjonalnym laboratorium i poznałam podstawowe techniki biologii molekularnej i mikrobiologii. Uzyskałam umiejętności, które później wielokrotnie mi się przydały – mówi Milena Malcharek, laureatka nagrody głównej i stypendystka 2. edycji programu ADAMED SmartUP, absolwentka V Liceum Ogólnokształcącego im. Augusta Witkowskiego w Krakowie.

Jedną z atrakcji podczas obozu są wycieczki do miejsc na co dzień niedostępnych dla zwiedzających, np. nowoczesne laboratoria Adamed, Instytut Wysokich Ciśnień czy Instytut Biochemii i Biofizyki PAN.

Obóz to jednak nie koniec zmagań i naukowych wyzwań. Na podstawie m.in. zaangażowania, wyników z zajęć i rozmowy ewaluacyjnej przeprowadzanej podczas obozu wyłonionych zostaje 10 laureatów nagrody głównej programu ADAMED SmartUP.

Osoby o najwyższym potencjale, kreatywne, z pasją do nauki i motywacją do działania otrzymają stypendium na dalszy rozwój naukowy, indywidualnie dostosowane do ich planów.

– W gimnazjum uzyskałem tytuł laureata kilku konkursów kuratoryjnych m.in. z chemii, biologii, matematyki i historii. Na tym etapie edukacji miałem dość szerokie zainteresowania. W liceum skupiłem się głównie na biologii oraz chemii i wtedy też zdecydowałem o aplikacji na studia medyczne. Obóz ADAMED SmartUP pokazał mi też naukowy aspekt tej dziedziny. Wcześniej podchodziłem do medycyny stricte klinicznie. Dzięki programowi poznałem ludzi, którzy poszerzyli moje horyzonty – przyznaje Mateusz Wawrzeńczyk, laureat nagrody głównej 2. edycji programu ADAMED SmartUP, absolwent kieleckiego Zespołu Szkół Sióstr Nazaretanek im. św. Jadwigi Królowej oraz student medycyny na Warszawskim Uniwersytecie Medycznym.

Jest rok 2070 i trwa ewakuacja ludzkości na Marsa. Trzeba wybrać 5 przedmiotów lub technologii, które pozwolą odtworzyć życie na nowej planecie – to zadanie dla uczestników i uczestniczek kolejnej edycji programu stypendialnego ADAMED SmartUP.

– Jak co roku zapraszamy osoby w wieku 14–18 lat, które pasjonują się nauką, do podjęcia wyzwania w grze naukowej online. Dla uczestników będzie to wciągająca zabawa, która z pewnością może zainspirować do pogłębiania wybranych zagadnień naukowych – mówi Martyna Strupczewska, kierowniczka programu ADAMED SmartUP.

Rozgrywkę możesz zacząć tutaj. Gra zakończy się 15.01.2023 r.

Dr Jakub Bochiński, astronom i odkrywca kilkunastu nowych planet, poza Układem Słonecznym dziś zajmuje się budowaniem teleskopów kosmicznych. I jak przyznaje, jako badacz ma świadomość, z czym jego praca się wiąże: wszystko to, co wynosimy w kosmos, może zamienić się w śmieci. Kosmiczne śmieci.

Naukowiec opowiadał o tym podczas ostatniej gali ADAMED SmartUP.

– Kilka lat temu w ramach gry naukowej ADAMED SmartUP przygotowaliśmy dla uczestników zadanie związane z Syndromem Kesslera. To sytuacja, która może doprowadzić do nieodwracalnego zaśmiecenia orbity Ziemi poprzez zderzanie się ze sobą na orbicie kosmicznych śmieci. Zadaniem uczestników było obliczenie, jaka liczba satelitów do Syndromu Kesslera nie doprowadzi – mówi Bochiński.

Symulacja, którą może przeprowadzić każdy z nas, jest dostępna pod adresem: tinyurl.com/kosmo-smieci.

– Obecnie mamy na orbicie tysiące działających satelitów i kilka tysięcy nieżyjących obiektów. I wciąż się również rozpędzamy – ostrzega naukowiec. – W najbliższych latach ich liczba się podwoi i w kolejnych latach znów się podwoi. Już dziś trwa budowa megakonstelacji liczących kilkanaście tysięcy satelitów, takich jak Starlink. Ale docelowo system ma liczyć ponad 42 tys. satelitów.

Czy możemy wyobrazić sobie świat nad naszymi głowami za kilka lat? – pyta retorycznie Bochiński i dodaje: – Już dziś nie jesteśmy w stanie spojrzeć w niebo i nie zobaczyć nawet jednego satelity.

Jakuba Bochiński wyjaśnia, że ludzie wynieśli w kosmos już 17 mln kg rzeczy. Tylko połowa wróciła na Ziemię. Reszta to krążące wokół naszego globu niebezpieczne odpadki. – I teraz wszyscy zastanawiają się, jak sobie z tym poradzić – mówi astronom.

Efektem tych przemyśleń jest m.in. porozumienie NASA, ONZ i Europejskiej Agencji Kosmicznej. Jedna z rekomendacji? Wszystko co lata, musi wrócić na Ziemię w ciągu 25 lat.

– Gdy naukowcy zauważyli, że problem narasta, zaczęli o nim myśleć już teraz – podsumowuje swój wykład Jakub Bochiński. – I tak powinno to wyglądać w każdej dziedzinie nauki. To pozwala tworzyć technologie przyszłości teraz, kiedy tego potrzebujemy, a nie w przyszłości, kiedy może okazać się, że jest na to za późno.

Ogłoszenie kolejnej listy laureatów ADAMED SmartUP, którzy jak udowodnił swoim wykładem astronom, próbują rozwikłać realne problemy naukowe, ma miejsce na corocznej gali, na której wyróżnienia wręczają przedstawiciele Rady Naukowej Fundacji Adamed. Tegoroczna została zorganizowana w murach Politechniki Warszawskiej.

Fundacja ogłosiła podczas wydarzenia listę 10 laureatów nagrody głównej oraz 3 stypendystów, wybranych z grona osób uhonorowanych w 2021 r.

Laureatami 8. edycji programu ADAMED SmartUP zostali:

1. Antoni Bartkowiak, multiinstrumentalista z Kielc, uczeń Liceum Ogólnokształcącego im. św. Jadwigi Królowej w Kielcach
2. Jakub Borowicz, trębacz ze Złotego Potoku w województwie śląskim, uczeń IX Liceum Ogólnokształcącego im. C. K. Norwida w Częstochowie
3. Mikołaj Cichoń, miłośnik kosmosu z Katowic, uczeń VIII Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Marii Skłodowskiej-Curie w Katowicach
4. Aleksandra Kobyłecka, laureatka olimpiad francuskojęzycznych z Łodzi, uczennica II Liceum Ogólnokształcącego z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Stefana Batorego w Warszawie
5. Oskar Leksa, żeglarz jachtowy z Kielc, uczeń Liceum Ogólnokształcącego im. św. Jadwigi Królowej w Kielcach
6. Anna Olszak, miłośniczka robotyki z Gliwic, uczennica Zespołu Szkół Techniczno-Informatycznych w Gliwicach
7. Jak Skiba, miłośnik algorytmiki z Warszawy, uczeń XIV Liceum Ogólnokształcącego im. S. Staszica w Warszawie
8. Krystian Skowron, twórca drukarki 3D z Andrychowa w województwie małopolskim, uczeń V Liceum Ogólnokształcącego w Bielsku-Białej
9. Julia Sosińska, przyszła studentka Oxfordu z Poznania, uczennica Uniwersyteckiego Liceum Ogólnokształcącego w Toruniu
10. Andrzej Wrzesiński, astrofotograf z Radziejowa w województwie kujawsko-pomorskim, uczeń Liceum Ogólnokształcącego im. Wł. Łokietka w Radziejowie

Przez najbliższy rok każdy z nagrodzonych będzie uczestniczył w zajęciach, warsztatach i stażach zgodnych z zainteresowani i wybraną ścieżką rozwoju.

Podczas gali ADAMED SmartUP ogłoszono także nazwiska trójki stypendystów. Osoby te zostały wybrane z grona laureatów nagrody głównej 7. edycji programu. Każda z nich otrzymała stypendium w wysokości 40 tys. zł. Dofinansowanie mogą przeznaczyć na dowolny cel związany z rozwojem naukowym. Wyróżnienie przyznano:

Mateuszowi Jarkowi z Łazisk Górnych, laureatowi olimpiad medycznych, który chciałby studiować na Oxfordzie.

Adriannie Jażdżewskiej z Gdańska, która zaczyna studia lekarskie w Trójmieście, choć jest laureatką olimpiad chemicznych.

Patrykowi Wekwejtowi z Ostrołęki, laureatowi olimpiad o mózgu, który w tym roku zaczyna studia na Harwardzie.

Program ADAMED SmartUP od początku był tworzony, aby budować poczucie wspólnoty. To nie tylko poszerzanie wiedzy i umiejętności, ale przede wszystkim możliwość poznania ludzi o podobnych zainteresowaniach. Niezwykle cieszy mnie, że co roku dołącza do nas kolejne grono inspirujących, młodych ludzi – mówiła podczas wydarzenia Katarzyna Dubno, członek zarządu Fundacji Adamed.

Natomiast dr n. med. Małgorzata Adamkiewicz, prezes Fundacji Adamed zachęcała – nie tylko wyróżnionych: – To do nauki należy przyszłość. Przed wami są kolejne ogromne wyzwania: kryzys energetyczny, ocieplenie klimatu, dezinformacje w sieci. Możecie je pokonać! Dzięki nauce – apelowała do młodych i przyszłych naukowców prezes Fundacji Adamed.