Dobiegł końca sezon publikacji raportów rocznych spółek giełdowych. Z wyliczeń WP money wynika, że w 2016 roku dwadzieścia największych firm wypracowało w sumie ponad 18 mld zł zysku. To o 200 proc. więcej niż rok wcześniej. Z dna odbiły się PGE, JSW, Lotos i Tauron, a najwięcej zarobił PKN Orlen, który pobił swój rekord. Choć liczby robią duże wrażenie, to nie każda z największych spółek ma się z czego cieszyć.
Ostatnie 12 miesięcy to dla warszawskiej giełdy jeden z najlepszych okresów ostatnich lat. W marcu notowania indeksu WIG20, grupującego dwudziestkę największych firm, wzrosły do najwyższego poziomu od lipca 2015 roku. Jeszcze w połowie ubiegłego roku kurs indeksu miał wartość 1641 pkt i był najniżej od 2009 roku. To oznacza wzrost wartości akcji średnio na poziomie 40 proc.
Obserwatorzy rynków finansowych ogłosili więc hossę, ale dochód z akcji na poziomie 40 proc. to jednak niewiele, jeśli spojrzymy na to, w jakim tempie rosną zyski spółek. Przeanalizowaliśmy sprawozdania największych firm notowanych na warszawskiej giełdzie i okazuje się, że ich wyniki łącznie w ubiegłym roku wzrosły aż o 200 proc.
Mowa o dużych, znanych firmach. Wśród nich są czołowe instytucje finansowe działające w Polsce (PKO BP, Pekao, BZ WBK, mBank, Alior Bank i PZU), największe energetyczne grupy (PGE, Tauron i Energa), spółki surowcowe (PGNiG, Lotos, PKN Orlen, JSW i KGHM) czy reprezentanci branży technologicznej i detaliści (Cyfrowy Polsat, Asseco Poland, Orange, Eurocash, CCC i LPP).
W 2016 roku wymienione firmy zarobiły w sumie 18 mld 729 mln zł. To niemal dokładnie 3 razy więcej niż rok wcześniej, gdy miały 6 mld 227 mln zł zysku netto. Co ciekawe, udało się to mimo nieco niższej sprzedaży, która spadła do 326,5 mld zł. Niemal dokładnie tyle mają wynieść dochody budżetu państwa w całym 2017 roku (a przynajmniej takie założenia przyjął rząd w ustawie budżetowej).
| Zbiorcze wyniki sprzedaży i zysków wypracowanych przez największe spółki giełdowe | |||
|---|---|---|---|
| wskaźnik | 2016 | 2015 | zmiana procentowa |
| przychody ze sprzedaży (w mln zł) | 326 491 | 336 315 | -3% |
| zyski netto (w mln zł) | 18 729 | 6 227 | +201% |
| źródło: skonsolidowane raporty finansowe spółek z WIG20 |
Statystyki wyglądają świetnie, ale głębsza analiza danych pokazuje, że na tak dużą poprawę wyników wpływ ma głównie pięć spółek. Trzy kolejne miały co prawda wyższe niż rok temu zyski, ale tylko w niewielkim stopniu. Z kolei aż dziesięć z nich ma zyski, ale mniejsze niż rok temu. Dwie poniosły zaś straty.
Najbardziej rentowne spółki
Wartościowo największą różnicę w wyniku za 2015 i 2016 rok ma Polska Grupa Energetyczna (PGE). Ubiegły rok zakończyła 2 mld 568 mln zł na plusie, podczas gdy rok wcześniej była pod kreską ponad 3 mld zł.
"Rok 2016 był czasem intensywnej pracy, która przyniosła satysfakcjonujący wynik, zarówno po stronie operacyjnej, jak i finansowej. Po zakończeniu kompleksowej modernizacji Elektrowni Bełchatów w trzecim kwartale znacząco zwiększyliśmy produkcję energii elektrycznej z węgla brunatnego" - podkreślał prezes PGE Henryk Baranowski w liście skierowanym do akcjonariuszy. W całym roku PGE wyprodukowała łącznie niemal 54 TWh energii. Dostarczyła prąd do ponad 5 mln klientów.
Procentowo największy progres w wynikach poczynił Alior Bank, który dokładnie podwoił zyski. Wzrosły o 100 proc. z 309 do 618 mln zł. Aż o 85 proc. w górę poszły wyniki PKN Orlen, czyli największego gracza w kraju pod względem liczby stacji paliw (prawie 1800 punktów). Zysk paliwowego koncernu pierwszy raz w historii przekroczył 5 mld zł. To zdecydowanie najbardziej rentowna spółka giełdowa. Drugi pod tym względem bank PKO BP zarobił na czysto niecałe 2,9 mld zł, poprawiając zysk o 10 proc. rok do roku.
Na uwagę zasługują jeszcze Jastrzębska Spółka Węglowa, Lotos i Tauron. Te trzy firmy zmazały fatalne wrażenie z 2015 roku, kiedy to nie zarobiły nawet złotówki. Co więcej, miały straty w wysokości łącznie ponad 5 mld zł. Najgorzej było z JSW - biznes górniczy przyniósł wtedy 3,26 mld zł strat, ale już w ubiegłym roku udało się spółce zbilansować finanse (głównie dzięki wyższym cenom węgla na świecie) i osiągnąć 6,7 mln zł zysku.
| Wyniki największych giełdowych spółek (w milionach złotych) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| spółka | zysk 2016 | zysk 2015 | procentowa zmiana wyników | spółka | zysk 2016 | zysk 2015 | procentowa zmiana wyników |
| PGE | 2 568 | -3 032 | - | mBank | 1 219 | 1 301 | -6% |
| Lotos | 1 015 | -263 | - | BZ WBK | 2 166 | 2 327 | -7% |
| Tauron | 367 | -1 807 | - | Cyfrowy Polsat | 1 041 | 1 163 | -10% |
| JSW | 6,7 | -3 265 | - | PZU | 1 947 | 2 343 | -17% |
| Alior Bank | 618 | 309 | +100% | Eurocash | 190 | 230 | -17% |
| PKN Orlen | 5 261 | 2 837 | +85% | Asseco Poland | 301 | 365 | -18% |
| CCC | 316 | 259 | +22% | LPP | 175 | 351 | -50% |
| PGNiG | 2 351 | 2 134 | +10% | Energa | 151 | 832 | -82% |
| PKO BP | 2 874 | 2 609 | +10% | Orange Polska | -1 746 | 254 | - |
| Pekao | 2 279 | 2 292 | -1% | KGHM | -4 371 | -5 012 | - |
| źródło: skonsolidowane raporty finansowe spółek z WIG20 |
Jedyna spółka w zestawieniu, która rok temu przyniosła straty i dalej jest pod kreską, to KGHM. Miedziowy kombinat z Lubina jest na minusie 4,37 mld zł. Jeśli dodać do tego 5 mld zł straty z 2015 roku, wychodzi na to, że przez dwa lata ósmy największy producent miedzi na świecie roztrwonił zyski z lat 2012-2014. Inwestycje w Chile i Kanadzie wciąż są na dużym minusie i mimo wzrostów światowych cen miedzi koncern musiał wykazać w czwartym kwartale straty, głównie przez odpisy na utratę wartości swoich aktywów zagranicznych.
Straty KGHM po fatalnym 2015 roku nie są niespodzianką. W przeciwieństwie do drugiej ze spółek z WIG20, która nie zarobiła, czyli Orange. Telekomunikacyjny gigant miał 1 mld 746 mln zł straty. Mniej więcej tyle zarobił "na czysto" przez poprzednie 4 lata razem wzięte. Wynik za 2016 rok zapisze się w historii, boprzez ostatnie 20 lat firma (także pod szyldem Telekomunikacji Polskiej) zawsze miała mniejszy lub większy zysk.
W połowie spółek spadły zyski
Zbiorcze statystyki dwudziestki największych giełdowych spółek są bardzo dobre, ale tak naprawdę tylko 45 proc. z nich poprawiło wyniki. Poza wyśmienitym Alior Bankiem i PKO BP, pozostałe trzy banki z WIG20 mierzą się ze spadającą rentownością. Zyski nie są wiele niższe (od 1 do 7 proc.), ale przyzwyczaiły one w ostatnich latach do coraz lepszych rezultatów.
Ogółem instytucje finansowe złapały zadyszkę, bo także największy polski ubezpieczyciel zarobił o blisko 400 mln zł mniej niż rok wcześniej. PZU rok 2016 zakończył na plusie 1,94 mld zł, co oznacza spadek wyniku o 17 proc. Słabsze rezultaty to m.in. efekt podatku od instytucji finansowych, który zbił zyski o 395 mln zł, ale i intensywnej działalności inwestycyjnej grupy, w tym w przejętym Alior Banku.
O połowę mniej w 2016 roku zarobiła grupa LPP, właściciel sklepów odzieżowych marek Reserved, Cropp, House, Mohito, SiNSAY i Tallinder. Sprzedaż w ponad 1700 salonach wyniosła ponad 6 mld zł, co dało na czysto zaledwie 175 mln zł zysku. Rok wcześniej przy sprzedaży o prawie miliard niższej grupa zarobiła dwa razy więcej, czyli 351 mln zł.
Największy spadek zysków dotknął Energę. Trzeci pod względem wielkości sprzedawca prądu dla klientów musi się pogodzić z zyskiem gorszym o 82 proc. W 2015 roku zarobek energetycznej spółki wyniósł 832 mln zł, teraz spadł do 151 mln zł. To najgorszy rok odkąd spółka jest notowana na giełdzie. W głównej mierze przez odpisy związane z księgową utratą wartości aktywów, choć dużą jej porażką był też spadek sprzedaży energii na rynku hurtowym - była mniejsza o 44 proc. niż w 2015 roku.
Podsumowując wyniki wyraźnie widać, że spowolnienie wzrostu gospodarczego, jakie odnotowaliśmy w kraju szczególnie w drugiej połowie ubiegłego roku, znalazło odzwierciedlenie w wynikach największych polskich spółek. Z drugiej strony w wielu przypadkach bardzo słabe wyniki w 2015 roku, które stanowiły punkt odniesienia, podbiły łączne statystyki. Te ostatecznie robią duże wrażenie, bo nie często wzrosty są rzędu kilkuset procent.