O komunizmie, czynnikach go zwalczających i szerzącym się obecnie w Europie Zachodniej neokomunizmie mówił w sobotę w Krakowie podczas debaty zorganizowanej z okazji 30. rocznicy powstania Studenckiego Komitetu Solidarności francuski historyk idei i badacz totalitaryzmów, prof. Alain Besancon.
Prof. Besancon podczas debaty został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, który w imieniu prezydenta wręczyła mu Urszula Doroszewska. Prezydent Lech Kaczyński nadał go profesorowi za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce.
Naukowiec dziękując za odznaczenie przypomniał, że takie samo otrzymał w 1944 roku jego ojciec, działacz Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, ponieważ przyczynił się do powrotu Polaków do Polski. "Można powiedzieć, że jest to już tradycja rodzinna. Mam syna, mam nadzieję, że on również będzie działał na rzecz przyjaźni francusko-polskiej" - powiedział Besancon.
W swoim wystąpieniu wymienił czynniki, które były wykorzystane do walki z komunizmem: czynnik narodowy, duch wolności i praw, pragnienie bogactwa i komfortu życiowego, przerażenie metafizyczne i religia.
Jak stwierdził, w Europie po roku 1968 daje się zauważyć rozszerzanie wolności demokratycznej poza sferę polityczną i jest to - według niego - nurt równie ważny jak Rewolucja Francuska, oparty na relatywizmie moralnym i dokonujący destrukcji podstawowych instytucji społecznych.
Przed tym widmem współczesnej absolutnej demokracji można się jednak bronić, m.in. dzięki rozwojowi ekonomicznemu, który daje perspektywy polepszenia gospodarczego, oraz edukacji, ponieważ nie ma lepszego środka jak perswazja i edukacja - mówił prof. Besancon.
Pytany o ocenę sytuacji w Rosji, Besancon uznał, że obecny reżim, powstały po rozwiązaniu klasycznej partii komunistycznej, chciałby przywrócić Związek Radziecki, a przynajmniej przejąć kontrolę nad Białorusią i Ukrainą, oraz rozszerzyć wpływ na Europę Środkową i Polskę. "Ten program jest katastrofalny dla narodu rosyjskiego i skazany na porażkę" - ocenił.
"Myślę, że Polska może odegrać istotną rolę w Europie, bo jest jednym z niewielu krajów, które wiedzą, czym jest Rosja, i zdołała zdefiniować imperializm sowiecki" - powiedział naukowiec, wyrażając pragnienie, by Polska "w sprawie mięsa i innych twardo zachowała swoje stanowisko".
Alain Besancon (ur. 1932) - to jeden z najwybitniejszych analityków XX-wiecznych totalitaryzmów, myśliciel polityczny, historyk idei, badacz dziejów Rosji, sowietolog. Profesor L'Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales w Paryżu, współzałożyciel i stały współpracownik kwartalnika "Commentaire". Autor licznych książek; w czasach PRL jego publikacje - m.in. "Krótki kurs sowietologii na użytek władz cywilnych, wojskowych i kościelnych" (1976, wyd. pol. 1984) - ukazywały się nakładem wydawnictw drugiego obiegu. W okresie stanu wojennego domagał się - apelując do opinii publicznej na Zachodzie - suwerenności i poszanowania praw ludzkich w Polsce. W Polsce oficjalnie wyszły do tej pory dwie książki: "Anatomia widma" (1981, wyd. pol. 1991) oraz "Przekleństwo wieku" (1998, wyd. pol. 2000).
Patronat nad odbywającymi się w Krakowie w dniach 7-20 maja obchodach 30. rocznicy powołania pierwszego Studenckiego Komitetu Solidarności objął prezydent Lech Kaczyński. Z tej okazji nadał twórcom i działaczom SKS-ów oraz osobom dokumentującym najnowszą historię Polski ordery i odznaczenia państwowe. Obchody zorganizowano pod hasłem "Bunt w Imperium". Temat sobotniej debaty brzmiał: "Wolni w czasach zniewolenia? Zniewoleni w czasach wolności?". Organizatorami obchodów było Stowarzyszenie Maj77, IPN i Uniwersytet Jagielloński.
SKS został powołany po tragicznej śmierci studenta polonistyki UJ Stanisława Pyjasa w maju 1977 r., według wszelkich poszlak zamordowanego przez SB. (PAP)
