W Polsce zasiłek dla bezrobotnych jest rekordowo niski. Ma zachęcać do aktywnego poszukiwania pracy, a nie korzystania z niego. Po 20 latach pracy bezrobotny może liczyć na niecałe 50 proc. najniższej krajowej, a osoba z minimum 5-letnim stażem dostaje 730 zł miesięcznie. To ma się zmienić. Rząd zapowiada podwyżki do ok. tysiąca złotych na rękę.
Kwoty zasiłków dla bezrobotnych wywołują u Polaków dreszcze i rozgoryczenie. No, może poza 2,5 milionami rodaków, którzy pracują w Unii Europejskiej. W większości państw Zachodu świadczenie dla osób po utracie pracy jest nie niższe niż 60 proc. ostatnich dochodów.
Pomysł na zmianę przedstawił 1 maja prezydent. Andrzej Duda zaproponował podniesienie zasiłku dla bezrobotnych do 1300 zł oraz wprowadzenie dodatku solidarnościowego dla każdego bezrobotnego, który stracił pracę przez koronawirusa. Dodatek w wysokości 1200 zł miałby być przyznawany na trzy miesiące. Sam pomysł podniesienia świadczenia dla bezrobornych nie jest całkiem nowy. Sugerowała to m.in. wicepremier i minister rozwoju Jadwiga Emilewicz. Rząd czeka jednak na dane o bezrobociu za kwiecień.
Niemcy – 60 lub 67 proc. pensji
Niemcy są hojne, ale tylko dla osób tam pracujących. Turystyka zasiłkowa została praktycznie wyeliminowana. Zasiłek dla bezrobotnych otrzymają ci, którzy przepracowali tam legalnie co najmniej rok w ciągu 2 ostatnich lat. Mogą liczyć na 60 do 67 proc. ostatniego wynagrodzenia netto.
Zobacz: Tarcza antykryzysowa. "Urzędy nie przyjmują wniosków"
W Niemczech są dwa rodzaje świadczeń dla bezrobotnych: Arbeitslosengeld I (właściwy zasiłek dla poszukujących pracy) oraz Arbeitslosengeld II (zwane potocznie Hartz IV; to z kolei zasiłek egzystencjalny na pokrycie podstawowych kosztów życia). Jeśli przepracowaliśmy w Niemczech co najmniej 12 miesięcy w ciągu ostatnich dwóch lat i płaciliśmy składki, wówczas przysługuje nam prawo do zasiłku Arbeitslosengeld I.
Zasiłek przyznawany jest na okres od 180 do 270 dni, w zależności od stażu pracy w ciągu ostatnich dwóch lat.
Wysokość świadczenia jest uzależniona od poziomu ostatniego wynagrodzenia i wynosi 60 proc. dotychczasowego dochodu netto w przypadku osób samotnych i bezdzietnych. Natomiast 67 proc. ostatniej płacy netto otrzymują rodzice dzieci do lat 18.
CZYTAJ TEŻ: O pracę coraz trudniej. Musimy wyjeżdżać z kraju
W przypadku ALG II, czyli zasiłku egzystencjalnego, wypłaty są dużo niższe niż ALG I.
Przykładowo miesięcznie jest to:
• 432 euro – samotni, samotnie wychowujący dzieci,
• 389 euro – osoby w związkach partnerskich,
• 345 euro – dla osób w wieku 18-25 lat (w określonych przypadkach od 15. roku życia),
• 328 euro – dla osób w wieku 15-18 lat.
Bezrobotni pobierający zasiłek Hartz IV dostają również dopłaty do mieszkania. Ustawa o zasiłku dla bezrobotnych określa górną granicę wielkości mieszkania, jak i wysokości czynszu. Na jedną osobę przypadają maksymalnie 50 m2 (czynsz nie może być wyższy niż 670 euro/miesiąc), a na czteroosobową rodzinę nie więcej niż 90 m2. O tym, czy metraż jest właściwy i ile należy się dofinansowania, decyduje lokalny Jobcenter. Urząd może zażądać przeprowadzki do mniejszego lokum.
Niemiecki zasiłek dla bezrobotnych Arbeitslosengeld I można przetransferować do Polski. Świadczenia socjalnego Hartz 4 nie można natomiast przenieść za granicę.
Holandia – nawet do 75 proc. wynagrodzenia
W Niderlandach jest jeszcze lepiej. Zasiłek dla bezrobotnych (WW-uitkering) sięga nawet 75 proc. ostatniej płacy. Jest on przyznawany osobom, które straciły pracę lub są chore. Aby go otrzymać, trzeba być legalnie zatrudnionym i odprowadzać składki społeczne. Staż pracy to minimum 26 tygodni w ciągu ostatnich 9 miesięcy. I jeszcze jedno: trzeba stracić pracę z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
Zasiłek dla bezrobotnych w Holandii przyznaje się na minimum trzy miesiące. Najdłużej okres wynosi 2 lata. Okres pobierania zasiłku uzależniony jest od stażu pracy. Aby dany rok kalendarzowy zaliczyć do stażu pracy, trzeba przepracować w nim minimum 52 dni robocze. Do stażu pracy można zaliczyć też lata przepracowane w Polsce (lub innym kraju).
Wysokość zasiłku dla bezrobotnych w Holandii w pierwszych dwóch miesiącach wynosi 75 proc. wysokości wynagrodzenia. W kolejnych - 70 proc. Zasiłek nie może jednak przekroczyć kwoty 2750 euro brutto miesięcznie.
Co więcej, od każdej wypłacanej kwoty potracą się vakantiegeld (czyli premię urlopową) w wysokości 8 proc. Kwotę tę otrzymuje się na koniec pobierania zasiłku bądź co roku w maju. Osobom bezrobotnym w Holandii przysługuje maksymalnie 20 dni płatnego urlopu wypoczynkowego.
Starając się o zasiłek, należy przedstawić ostatnią umowę o pracę oraz tzw. paski wypłaty z okresu ostatnich 3 miesięcy. W Holandii można ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych zarówno jeśli jest się zameldowanym w tym kraju, jak też kiedy nie ma się zameldowania.
Zasiłek można wytransferować do Polski już po czterech tygodniach po otrzymaniu pozytywnej decyzji w Holandii. Można go otrzymywać Polsce tylko przez trzy miesiące.
Wielka Brytania – co po brexicie?
Na Wyspach zasiłek dla poszukujących pracy to Jobseeker’s Allowance (JSA). By go otrzymać, należy mieć przepracowane co najmniej 2-3 lata u brytyjskiego pracodawcy. Generalnie trzeba mieć uzbierane 12 miesięcy składkowych (chodzi o składki na ubezpieczenie społeczne klasy pierwszej - Class 1 National Insurance).
CZYTAJ TEŻ: Wielka Brytania może stracić 1/3 gospodarki
Przerwa pomiędzy poszczególnymi okresami zatrudnienia w trakcie tych 12 miesięcy nie może jednak przekraczać 30 dni.
Są dwa rodzaje świadczeń dla bezrobotnych. Jeden opiera się na składkach na ubezpieczenie społeczne wnoszonych przez osobę ubiegającą się o zasiłek. Brane są pod uwagę ostatnie 2 lata podatkowe. Zasiłek wypłacany jest przez 6 miesięcy. Druga opcja wiąże się z wysokością dochodów i obejmuje ona osoby, które nie opłaciły składek na ubezpieczenie społeczne w odpowiedniej wysokości.
Stawki tygodniowe dla obu opcji zasiłków:
• 16-24 lata: 56,26 funtów tygodniowo (opcja oparta o składki) lub 53,45 funta (opcja oparta o przychody).
• 25 i więcej lat : 71 funtów tygodniowo (opcja oparta o składki) lub 67,50 funta (opcja oparta o przychody).
• dla małżeństw i związków partnerskich kwota ta wynosi odpowiednio: 111,45 lub 105,95 funtów.
Kwoty te ulegają zmniejszeniu, jeśli bezrobotny pracuje dorywczo w niepełnym wymiarze czasu lub zgromadził oszczędności w kwocie powyżej 6 tys. funtów. Gdy ma na swoim koncie więcej niż 16 tys. funtów, nie dostanie zasiłku wcale.
Czy będzie można wytransferować zasiłek do Polski po brexicie? Urząd pracy będzie mógł zaliczyć nam okresy pracy na Wyspach tylko jeśli rejestracja w Polsce nastąpi do roku od dnia wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Po tym czasie nie będzie już możliwości uwzględnienia okresów pracy na Wyspach. Wyjątkiem jest okres, za który będziemy opłacać składkę na Fundusz Pracy. Tak więc, by pobierać zasiłek po powrocie do Polski, trzeba wpłacać w Polsce na Fundusz Pracy i to już od dnia brexitu (1 lutego 2020 r.)
Norwegia - zasiłek po jednym dniu
Zasiłek dla bezrobotnych (dagpenger under arbeidsløshet ) przyznawany jest w Norwegii na okres nawet 2 lat. Wynosi 62,4 proc. ostatniego dochodu brutto. Można go teoretycznie otrzymać już po jednym dniu przepracowanym na umowie o pracę. Trzeba jednak wykazać odpowiednie dochody w Norwegii, czyli minimum 149 787 koron norweskich brutto w ciągu ostatniego roku lub 299 574 koron w ciągu trzech ostatnich lat.
Zasiłek przyznawany jest na okres: 104 tygodni, o ile dochód brutto przekroczył 199 716 koron, lub 52 tygodnie, jeśli był niższy od tej kwoty.
Norweski zasiłek można eksportować do Polski na okres 3 miesięcy. Można to zrobić jednak dopiero po upływie 4 tygodni pobierania świadczenia w Norwegii.
Zapisz się na nasz specjalny newsletter o koronawirusie
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl