Jak interpretować wskaźniki gospodarcze i ich wpływ na inwestycje

Mianem wskaźników makroekonomicznych określa się dane wskazujące, w jakim stanie znajduje się w określonym czasie gospodarka danego kraju. Bierze się przy tym pod uwagę sytuację poszczególnych obszarów gospodarki, takich jak przemysł, rynek pracy, handel, konsumpcja. Podstawowe wskaźniki gospodarcze (makroekonomiczne) są publikowane regularnie, np. co miesiąc czy co rok, a zajmują się tym agencje rządowe oraz sektor prywatny. 

Na podstawie wskaźników gospodarczych można ocenić, w jakim stanie znajduje się gospodarka danego kraju. Pozwalają one na podejmowanie decyzji na przyszłość i przewidywanie zachowań gospodarki w przyszłości. 

Trudno wymienić wszystkie typy wskaźników gospodarczych, ponieważ istnieje właściwie nieskończona ich liczba. Istnieją służące do mierzenia różnych zmiennych wpływających na gospodarkę jako całość. 

Według pewnej typologii uwzględniającej wskaźniki pomagające mierzyć gospodarkę na poziomie ogólnym wyróżniamy:

• Wskaźniki makroekonomiczne – mierzą gospodarkę jako całość. To wielkości zagregowane, do których zalicza się np. Produkt Krajowy Brutto – PKB.
• Wskaźniki mikroekonomiczne – mierzą mikroekonomię, skupiając się na milionach jednostek produkcyjnych składających się na daną gospodarkę i czynią to w indywidualnym ujęciu. Mogą to być np. wskaźniki finansowe. 

Różne sektory gospodarki również mogą stanowić punkt wyjścia dla przedstawiania typologii wskaźników gospodarczych. Wyróżnia się przy tym:

• wskaźniki rynku pracy – np. stopa bezrobocia;
• wskaźniki finansowe i stanu konta – np. ROE, ROI;
• wskaźniki sytuacji gospodarczej i wzrostu gospodarczego – jak PKB;
• wskaźniki transakcji w handlu zagranicznym – bilans handlowy i płatniczy.

W Polsce do najczęściej wykorzystywanych wskaźników gospodarczych zaliczyć należy:

• PKB,
• stopę bezrobocia,
• inflację/deflację,
• stopy procentowe,
• bilans handlowy.

PKB, czyli Produkt Krajowy Brutto mierzy gospodarkę danego kraju jako całość i świadczy o tym, w jakim tempie się rozwija i czy w ogóle następuje rozwój. Można uznać ten wskaźnik za swoisty puls gospodarczy. PKB mierzy ilość dóbr i usług wyprodukowanych w danym kraju, a przy tym jest miarą możliwą do porównywania z innymi państwami. Umożliwia analizę sektorów gospodarki i wskazuje, które z nich generują większy dochód, a który mniejszy. Na tej podstawie można określić, jakie sektory są słabością dla całej gospodarki i co za tym idzie, w które warto zainwestować. 

W Polsce Główny Urząd Statystyczny mierzy stopę bezrobocia rejestrowanego na podstawie liczby osób zarejestrowanych w urzędach pracy. Jeśli jest wysoka, to gospodarka znajduje się w co najmniej kłopotliwym położeniu. Z kolei jeśli bezrobocie wynosi co najwyżej kilka procent, to stanowi zjawisko pozytywne. 

Ceny dóbr i usług w kraju kształtują się w różny sposób w danych okresach. Jeśli są wyższe w perspektywie rok do roku lub miesiąc do miesiąca, mówimy o inflacji. W przeciwnym wypadku, gdy spadają – w gospodarce panuje deflacja. Paradoksalnie dla rozwoju gospodarczego lepszą sytuacją jest niewielka inflacja niż deflacja, która nie pomaga w rozwoju.

Z poziomem inflacji w kraju powiązana jest wysokość innego wskaźnika gospodarczego, jakim są stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego. Rada Polityki Pieniężnej ustala na cyklicznych posiedzeniach wysokość stóp procentowych banku centralnego, m.in. stopy referencyjnej czy lombardowej. W lipcu 2023 r. stopy wynoszą:

• stopa referencyjna – 6,75 proc.,
• stopa lombardowa – 7,25 proc.,
• stopa depozytowa – 6,25 proc.,
• stopa redyskonta weksli – 6.80 proc.,
• stopa dyskontowa weksli – 6,85 proc.

Warto tu dodać, że stopa procentowa referencyjna ma decydujący wpływ na wysokość oprocentowania kredytów i pożyczek. To jeden z najbardziej znanych wskaźników obrazujący maksymalną kwotę, jaką klient musi uiścić przy zaciąganiu pożyczek. Stawka stopy procentowej jest ustalana na podstawie różnych zmiennych ekonomicznych w kraju, biorąc pod uwagę inflację. Jeśli ceny dóbr i usług konsumpcyjnych rosną, to stopy procentowe również najczęściej rosną dla ograniczenia inflacji. 

Bilans handlowy interpretuje się jako zapis płatniczy wszystkich transakcji, jakie dany kraj przeprowadził z innymi państwami. Wskazuje na dochody i wydatki danego kraju w konkretnym okresie. Przepływy w bilansie handlowym niekoniecznie mogą dotyczyć np. pożyczek, inwestycji, zakupu i sprzedaży towarów lub usług. 

Wskaźniki wzrostu gospodarczego, bezrobocia czy inflacji lub stóp procentowych pozwalają na ocenę stanu gospodarki jako takiej, ale warto wiedzieć, że mają one przełożenie na rynki finansowe, takie jak giełda czy rynek walutowy Forex. W jaki sposób mierniki wzrostu gospodarczego wpływają na rynki finansowe?

Kursy akcji spółek, które notowane są na rynku giełdowym, ulegają wahaniom pod wpływem wielu czynników – zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Do tych pierwszych należy zaliczyć takie, które dotyczą sektora gospodarki, w jakim funkcjonuje spółka akcyjna. Do głównych, które wpływają na rynek akcji, należy zaliczyć:

• stopy procentowe – wpływają na wielkość popytu na dobra;
• wielkość popytu zgłaszanego przez przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, państwo lub zagranicę;
• inflacja – wysokość cen i płac ma znaczenie dla podejmowanych wyborów graczy giełdowych, ale i dla funkcjonowania przedsiębiorstw;
• PKB – wzrost gospodarczy mierzony jako produkt krajowy brutto wpływa na to, czy pojawia się popyt na towary i usługi. 

Stan gospodarki ma swoje odzwierciedlenie w kursach akcji. Ważną rolę w procesie kształtowania cen akcji spółek odgrywa polityka pieniężna i fiskalna prowadzona w kraju. 

Tak jak na ceny akcji, tak i na ceny obligacji wpływ mają mierniki wzrostu gospodarczego. W latach 2020-2021 notowano niski poziom rentowności obligacji skarbowych, co było wynikiem niskiej inflacji, rekordowo niskich, niemal zerowych stóp procentowych NBP czy działań ukierunkowanych na przeciwdziałanie negatywnym skutkom pandemii COVID-19 na gospodarkę. Jednak rentowność obligacji zaczęła rosnąć wraz ze wzrostem poziomu stóp procentowych i inflacji. 

Śledzenie wydarzeń gospodarczych, publikacji wskaźników makroekonomicznych jest właściwie konieczne przy podejmowaniu inwestycji również na rynku międzynarodowym Forex, gdzie notowane są pary walutowe. Warto podkreślić, że na rynek walutowy wpływ mają wydarzenia polityczne, gospodarcze i ekonomiczne. Wiele czynników decyduje o tym, czy np. dolar lub euro umacniają się na rynku walutowym, czy też nie. 

Wskaźniki gospodarcze – ich przykłady i aktualna wartość, mogą być drogowskazem dla inwestora i ułatwiać podjęcie decyzji, jaką pozycję na danym rynku przyjąć – długą, oznaczającą zakup danych walorów, czy krótką, czyli sprzedaż. Jednak trzeba mieć na uwadze jeszcze jedną ważną kwestię, mianowicie taką, że błędy interpretacyjne mogą wpłynąć na ogląd sytuacji i decyzje inwestycyjne. Trzeba uważnie wyciągać wnioski z miar wzrostu gospodarczego czy innych wskaźników ekonomicznych. Wszystko dlatego, że wiele wskaźników konstruowano lata temu, przez co zawierają założenia, które dziś się zdezaktualizowały. 

Obecnie utrzymują się wysokie stopy procentowe, które pod względem technicznym powinny wpłynąć na ograniczenie popytu i zachęcać do oszczędzania, ale jednocześnie panuje wysoka inflacja, która spada bardzo powoli. Dlatego interpretacja dotycząca takich wskaźników może być myląca. 

Podczas ustalania swojej strategii inwestycyjnej uzasadnione i rozważne jest wykorzystywanie wskaźników gospodarczych. Stan gospodarki ma bowiem swoje wyraźne odzwierciedlenie w cenach akcji, jakie notowane są na rynku giełdowym. Na przykład, jeśli inwestor będzie opierał się na historycznych danych makroekonomicznych i analizach cykli koniunkturalnych, może być w stanie ocenić przyszły kierunek, w jakim będą podążały ceny akcji czy obligacji. Powinien dokonywać analizy poszczególnych wskaźników ekonomicznych, na przykład inflacji, stóp procentowych czy bezrobocia, ponieważ wszystkie one wpływają na kształtowanie się notowań giełdowych – na giełdzie papierów wartościowych oraz na rynku walutowym Forex.