Czym jest uzależnienie od pracy i jak wpływa na jednostkę i organizację?
W 2019 roku CBOS na podstawie przeprowadzonych w Polsce badań alarmował, że więcej niż 1 na 10 zatrudnionych jest uzależnionych od pracy. Pragnienie zawodowego sukcesu, kolejnych awansów i docenienia w przedsiębiorstwie przeradza się w nałóg, a wbrew pozorom pracoholik wcale nie wpływa pozytywnie na działanie całej organizacji. Sam ponosi też tego koszty.
Ponad 2,5 mln Polaków walczy z uzależnieniem od pracy, a na taki nałóg narażeni są najmocniej młodzi ludzie, zaliczani do grupy wiekowej pomiędzy 25 a 44 lata. Ryzyko rośnie w gronie osób samozatrudnionych, pracujących na własny rachunek, wśród kadry kierowniczej i specjalistów z wyższym wykształceniem. Potrzeba bycia na szczycie hierarchii organizacyjnej w firmie prowadzi do wielu poważnych konsekwencji dla jednostki i przedsiębiorstwa.
Uzależnienie od pracy wywołuje takie negatywne skutki jak:
- wystąpienie wypalenia zawodowego,
- zaniedbywanie życia prywatnego i rodzinnego,
- odczuwanie silnego stresu,
- niewłaściwe relacje w pracy i poza nią,
- chęć kontrolowania współpracowników i wywierania na nich wpływu,
- brak równowagi pomiędzy życiem rodzinnym a zawodowym,
- chroniczne zmęczenie,
- pojawianie się zachowań agresywnych,
- konsekwencje natury zdrowotnej, jak wysokie ciśnienie, zawał, udar itp.,
- brak czasu na rozwój pasji poza pracą.
Nie tylko zresztą pracownik odczuwa negatywne skutki swojego uzależnienia, ale cała jego organizacja. Dla niej zatrudnienie pracoholika grozi:
- częstszym popełnianiem błędów przez pracownika,
- rozkojarzeniem pracowników,
- brakiem zaangażowania w budowanie zespołu,
- niższą efektywnością pracy,
- mnożeniem się negatywnych opinii dotyczących obsługi klientów, wpływających na wizerunek przedsiębiorstwa,
- konfliktami ze współpracownikami,
- oporem wobec chęci wprowadzenia zmian.
Znaczenie zdrowej kultury pracy dla organizacji i pracowników
Żyjemy w czasach, w których osiągnięcia zawodowe mają bardzo duże znaczenie. Zajmowane stanowisko w hierarchii organizacyjnej przedsiębiorstwa zwiększa prestiż danej osoby i powoduje satysfakcję. W gonitwie za osiągnięciami, awansem czy wyższym wynagrodzeniem zapominamy o tym, co najważniejsze. O rodzinie, życiu prywatnym, własnych pasjach poza pracą. Warto utrzymywać zdrowy balans pomiędzy obowiązkami zawodowymi a wszystkim, co poza nimi. Przyczynić się do tego może pracodawca i to, jaką promuje w swoim przedsiębiorstwie kulturę pracy.
Ważne jest wdrożenie w organizacji zasad pozwalających na równoważenie czasu i energii poświęconych na wykonywanie zadań zawodowych i życie prywatne. Dzięki takiemu nastawieniu ze strony pracodawcy i menadżerów można ograniczyć ryzyko wystąpienia uzależnienia.
Jak menedżerowie mogą przyczynić się do promocji zdrowej kultury pracy?
Dyrektywa Work Life Balance ustalona przez Komisję Europejską musiała zostać wdrożona również w Polsce. Skutkuje to zmianami w Kodeksie pracy, ale jak sami menadżerowie mają realnie przyczynić się do promocji zdrowej kultury pracy? Muszą zrozumieć, że obowiązki zawodowe są ważne, ale niekoniecznie najważniejsze. Nie można poświęcać całego swojego życia dla pracy i pracować po godzinach, ponad siły, będąc jedynie gościem w domu.
Istnieje wiele różnych sposobów, jak pracodawcy i menadżerowie mogą wdrażać w swoich organizacjach ideę Work Life Balance. Mogą między innymi:
- wprowadzić elastyczne godziny pracy, aby dostosowywać grafik zatrudnionych do ich życia prywatnego;
- zapewnić możliwości pracy zdalnej lub hybrydowej, co w warunkach obecnego Kodeksu pracy obowiązującego w Polsce staje się o wiele prostsze;
- dbać o dobrą komunikację i współpracę pomiędzy współpracownikami czy w pionowej hierarchii organizacyjnej;
- dbać o dobrą atmosferę w miejscu pracy, by zatrudniony stał się bardziej zmotywowany i zaangażowany, ale nie musiał pracować w nadgodzinach, jeśli tego nie chce;
- udostępniać szkolenia i możliwości rozwoju zawodowego;
- zadbać o zdrowie pracowników, np. poprzez wykupienie im pakietów medycznych i objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym.
Długoterminowe korzyści zdrowej kultury pracy
Dzięki lepszej kulturze organizacji w firmie, gdzie liczy się każda jednostka, a nie wyłącznie wykonywanie zadań zawodowych, zatrudnionym pracuje się lepiej. Mogą liczyć na szefa, korzystać z elastycznego czasu pracy i wziąć wolne wtedy, gdy tego potrzebują, np. w związku z wychowywaniem dzieci i koniecznością sprawowania nad nimi opieki.
W dłuższym terminie Work Life Balance w organizacji prowadzi do wzrostu zadowolenia pracowników, zwiększenia ich motywacji i wzrostu lojalności wobec organizacji. Stają się bardziej produktywni, skupieni na zadaniach, a jednocześnie mogą spełniać się jako rodzice, partnerzy, małżonkowie. Mają pasję i czas, by je rozwijać, co ułatwia rozładowanie stresu, który często towarzyszy nam w życiu zawodowym.