Czym jest work-life balance?
Koncepcja work-life balance to nic innego, jak zachowanie równowagi pomiędzy życiem prywatnym a życiem zawodowym. Idea ta została zapoczątkowana na przełomie lat 70. i 80. XX wieku w Stanach Zjednoczonych. Jej celem natomiast była walka z wypaleniem zawodowym i pracoholizmem.
Oficjalna definicja work-life balance mówi o tym, że jest to koncepcja zarządzania czasem, która stawia sobie za cel odnalezienie równowagi między pracą a życiem prywatnym. Człowiek, który osiągnął work-life balance potrafi łączyć swoje życie zawodowe z innymi sferami życia, takimi jak relacje społeczne, rozrywka, zainteresowania, hobby, czy odpoczynek.
Dlaczego równowaga między życiem prywatnym a zawodowym jest ważna?
Odpowiednia równowaga między życiem zawodowym a prywatnym przede wszystkim ma znaczenie dla utrzymania lepszego samopoczucia i stanu zdrowia pracowników. Brak work-life balance sprzyja bowiem nadmiernemu i przewlekłemu stresowi. Długotrwale utrzymujący się stres może zaś prowadzić do wypalenia zawodowego.
Utrzymanie równowagi między pracą a życiem prywatnym wpływa również na zwiększenie produktywności, a w rezultacie efektywności pracowników. Badania przeprowadzone przez władze Islandii, gdzie zdecydowano się na wdrożenie 4-dniowego tygodnia pracy, wykazały, że nowy tryb pracy zwiększył wydajność pracowników lub pozostawił ją na tym samym poziomie.
Jakie są inne korzyści work-life balance? Osoby, które są w stanie zachować równowagę między pracą zawodową a życiem prywatnym, odczuwają większą satysfakcję z pracy, mają więcej energii do działania, mniej się stresują, chętniej chodzą do pracy i lepiej wykonują obowiązki zawodowe. Z racji tego, że mają czas na realizowanie się w innych sferach życia, odczuwają wyższą satysfakcję z życia.
Jak osiągnąć work-life balance?
Osiągnięcie równowagi między życiem prywatnym a zawodowym leży po stronie zarówno pracodawców, jak i pracowników. Obecnie coraz częściej pracodawcy wprowadzają udogodnienia, które mają za zadanie zapewnić pracownikom lepsze warunki pracy. Mowa tu o możliwości pracy zdalnej, elastycznych godzinach pracy, organizacji imprez integracyjnych, organizacji kursów i szkoleń rozwijających kompetencje pracowników. Niektóre firmy, choć w Polsce nadal jest to zjawisko rzadko obserwowane, decydują się na wprowadzenie 4-dniowego tygodnia pracy.
Po stronie pracowników pozostaje natomiast umiejętność organizacji pracy, stawiania granic oraz ustalania priorytetów. Pracując zdalnie, warto zadbać o odpowiednie warunki pracy, a także wyznaczyć sobie konkretne godziny wykonywania obowiązków zawodowych.
Kluczową rolę w utrzymaniu work-life balance odgrywa również zadbanie o samego siebie. Wolny czas powinniśmy poświęcić na rozwijanie pasji, spędzanie czasu z bliskimi, czy realizowanie hobby. Każdy pracownik ma także prawo do urlopu wypoczynkowego, w trakcie którego powinien rzeczywiście odłączyć się od obowiązków zawodowych i realnie odpocząć od pracy.
Dyrektywa work-life balance i prawo do bycia offline
20 czerwca 2019 roku została wydana dyrektywa Parlamentu Europejskiej i Rady (UE) w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Państwa członkowskie Unii Europejskiej mają czas, aby wdrożyć dyrektywę do 2 sierpnia 2022 roku. Co zmieni się po wprowadzeniu tzw. dyrektywy work-life balance?
Przede wszystkim zmiany dotyczyć będą urlopu rodzicielskiego. Ma on zostać wydłużony z 32/34 tygodni do 41/43 tygodni. Ponadto 4 miesiące urlopu rodzicielskiego rozdzielone zostaną na 2 miesiące urlopu rodzicielskiego przysługującemu każdemu z rodziców osobno. Urlop ten nie będzie mógł zostać przeniesiony.
Dyrektywa work-life balance zakłada również wprowadzenie urlopu opiekuńczego wynoszącego 5 dni, który można przeznaczyć na zapewnienie opieki lub wsparcia krewnym, jeżeli wymagają oni opieki ze względów medycznych. Wprowadzony ma zostać także nowy urlop od "siły wyższej" przysługujący w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem.
Rodzice lub opiekunowie opiekujący się dzieckiem do 8. roku życia będą mogli również wnioskować o elastyczną organizację pracy: telepracę, elastyczny rozkład czasu pracy lub zmniejszenie wymiaru godzin pracy.
W tym miejscu warto również wspomnieć o tzw. "prawie do bycia offline". Parlament Europejski w 2021 roku przyjął rezolucję zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie prawa do bycia offline. Zgodnie z założeniami pracownik po godzinach pracy nie będzie miał obowiązku odbierania telefonu od pracodawcy, odpisywania na maile lub wykonywania innych czynności służbowych, co ma na celu pomóc pracownikom, w szczególności tym wykonującym pracę zdalną, zachować równowagę między pracą a życiem prywatnym.