Praca zdalna – definicja
Przez pojęcie pracy zdalnej należy rozumieć zadania wykonywane całkowicie lub częściowo w miejscu, jakie wskazał zatrudniony, m.in. pod jego adresem zamieszkania. Musi być ona każdorazowo uzgodniona z pracodawcą, a jej efekty powinny być przekazywane przełożonemu z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Praca zdalna może być świadczona całkowicie zdalnie albo w modelu hybrydowym, czyli częściowo na odległość, a częściowo w firmie. Pomiędzy stronami umowy o pracę, a więc przedsiębiorcom i zatrudnionym, będzie można ustalić zasady i czas wykonywania pracy zdalnej.
Jakie przepisy regulują pracę zdalną?
Jak dotychczas przepisy o pracy zdalnej miały jedynie charakter czasowy i obowiązywały w związku z przepisami przejściowymi dotyczącymi stanu epidemii. Dokładnie bazowały one na Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 roku w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii oraz przepisach ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
Artykuł 3 pkt 1 tej ustawy wskazuje, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić zatrudnionemu wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie, poza miejscem jej stałego realizowania, co nosi nazwę pracy zdalnej.
Do tego ustawodawca wskazał, że przedsiębiorca może polecić podwładnemu wykonywanie zadań na odległość, jeśli zatrudniony ma umiejętności i możliwości techniczne oraz lokalowe do jej wykonywania i pozwala na to rodzaj pracy. Natomiast jak dotychczas praca zdalna w KP nie istniała. Ujmował on definicję jedynie telepracy, ale wkrótce ma się to zmienić.
Praca zdalna w Kodeksie pracy
Artykuł 675 KP ustala, że praca może być wykonywana regularnie poza zakładem, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Określa się to mianem telepracy.
Z dniem 7 czerwca 2022 roku do Sejmu wpłynął projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy i niektórych innych ustaw. Zakłada on wprowadzenie na stałe do KP instytucji pracy zdalnej. Przepisy nie zostały jeszcze uchwalone, ale wiadomo, jaki mają mieć one kształt.
Praca zdalna będzie opierała się na uzgodnieniach poczynionych pomiędzy stronami umowy, czyli przedsiębiorcom i zatrudnionym. Zasady jej wykonywania będzie określać porozumienie pomiędzy pracodawcą i zakładową organizacją związkową, a w przypadku braku takiej organizacji w zakładzie ustalenia te muszą znaleźć się w regulaminach, ustanowionych po konsultacjach z przedstawicielami zatrudnionych. Nowe przepisy dopuszczają możliwość wykonywania pracy zdalnej również w drodze polecenia lub porozumienia zawartego z pracownikiem.
Zgodnie z projektem ustawy przepisy o pracy zdalnej przewidują dla przedsiębiorców możliwość polecenia wykonywania zadań na odległość w przypadku:
- pracownic będących w ciąży,
- pracowników wychowujących dziecko do 4. roku życia,
- pracowników sprawujących opiekę nad członkiem rodziny lub inną osobą, mających orzeczenie o niepełnosprawności,
- pracowników – rodziców dzieci mających zaświadczenie o ciężkim i nieodwracalnym upośledzeniu albo nieuleczalnej chorobie, jaka zagraża życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu,
- pracowników – rodziców dzieci mających orzeczenie o niepełnosprawności lub opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju.
BHP podczas pracy zdalnej
W związku z wykonywaniem pracy zdalnej przedsiębiorcy nie będą zwolnieni z obowiązku zapewnienia podwładnym bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania obowiązków. To w ich gestii będzie zapewnienie pracownikom wykonującym pracę zdalną odpowiednich materiałów i narzędzi, ich instalacji, serwisu i konserwacji. Będą też pokrywali koszty energii elektrycznej czy usług telekomunikacyjnych, które będą niezbędne do wykonywania zadań.
Jeśli zatrudniony będzie miał być dopuszczony do pracy zdalnej, przedsiębiorca będzie musiał odebrać od niego oświadczenie w postaci papierowej lub elektronicznej, że zapoznał się z przygotowaną przez pracodawcę oceną ryzyk i zasad BHP. Konieczne będzie także złożenie przez zatrudnionego oświadczenia, że na stanowisku pracy zdalnej wskazanym przez niego i uzgodnionym z pracodawcą są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania obowiązków.