To niezależna treść redakcyjna. Artykuł zawiera lokowanie efaktor.com.pl
Wprowadzenie do finansowania biznesu
Raport o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw z 13 października 2022 roku przedstawia informacje dotyczące źródeł finansowania przedsiębiorstw, z wyłączeniem mikrofirm. Dane gromadzone były w 2019 roku. Okazuje się, że wówczas 68 proc. przedsiębiorców korzystało przy finansowaniu działalności ze środków własnych. Pozostali natomiast wykorzystywali:
- środki z zagranicy – 9,7 proc.,
- kredyty i pożyczki – 9,0 proc.,
- leasing finansowy – 4,5 proc.,
- środki budżetowe – 3,2 proc.,
- inne źródła – 3,2 proc.,
- nakłady niesfinansowane – 2,5 proc.
W tym samym raporcie czytamy, że spośród przedsiębiorstw, jakie zostały utworzone w 2020 roku, w pierwszym roku działalności nakłady na rzeczowe aktywa trwałe poniosło 23,7 proc. podmiotów. Natomiast źródłami finansowania inwestycji były:
- środki własne – 79 proc.,
- kredyty i pożyczki krajowe – 5,3 proc.,
- środki bezpośrednio z zagranicy – 2,6 proc.,
- inne środki – 13,2 proc.
Autorzy raportu zwrócili uwagę, że ze środków własnych w działalności inwestycyjnej w największym stopniu korzystają duże przedsiębiorstwa – to 79 proc. firm przemysłowych i aż 95 proc. podmiotów usługowych. Małe firmy funkcjonujące w sektorze przemysłowym czy usługowym sięgają po środki z zagranicy, głównie z UE, lub korzystają z kredytów bankowych.
Biznes ma szerokie możliwości finansowania, ale nadal w Polsce przeważa przekonanie, że powinny być to środki własne. Są to wewnętrzne źródła, do których zalicza się:
- wkład własny,
- zysk netto,
- wpływy ze sprzedaży posiadanych aktywów.
Natomiast jest jeszcze wiele źródeł zewnętrznych finansowania działalności gospodarczej takich jak:
- kredyty bankowe i pożyczki,
- kapitał zewnętrzny przekazany przez inwestorów,
- crowdfunding i crowdsourcing,
- faktoring,
- leasing,
- granty i dotacje,
- partnerstwo publiczno-prywatne.
Finansowanie z własnych źródeł
Popularność finansowania biznesu z wewnętrznych źródeł nie ulega żadnym wątpliwościom. Wkład własny z oszczędności zgromadzonych przez przedsiębiorcę może posłużyć np. do startu działalności gospodarczej. Prywatne środki są bezpieczne, a przedsiębiorca ryzykuje co najwyżej ich utratę, bez zadłużania się. Poza tym te pieniądze nie są obłożone obowiązkami rozliczeniowymi.
Wadą wykorzystania wkładu własnego jest konieczność zebrania wcześniej odpowiedniej kwoty, co może zająć sporo czasu.
Poza wkładem własnym przedsiębiorca może wykorzystać zysk netto. Jest to przejaw samofinansowania się. Inną opcją są pieniądze pochodzące z odpisów amortyzacyjnych czy wpływy ze sprzedaży elementów majątku przedsiębiorstwa.
Kredyty bankowe i inne pożyczki
Kredyty firmowe mogą mieć różną postać:
- kredytów obrotowych, przeznaczonych na bieżącą działalność przedsiębiorstwa;
- kredytów w koncie firmowym – linii kredytowej, do dowolnego wykorzystania;
- kredytów hipotecznych, z zabezpieczeniem w formie wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości;
- kredytów inwestycyjnych – przeznaczonych stricte na wskazane we wniosku działania inwestycyjne;
- kredytów konsolidacyjnych – pozwalających na połączenie kilku zobowiązań w jedno.
To oczywiście jeszcze nie wszystkie rodzaje kredytów bankowych, z jakich firma może skorzystać. Zaletą takiego rozwiązania jest szybkie pozyskanie środków na własne cele, ale wadą – koszty związane z odsetkami i innymi opłatami.
Prócz kredytów bankowych są jeszcze regulowane przez Kodeks cywilny pożyczki. Zwykle są oprocentowane, choć zdarzają się wyjątki od tej reguły. Mogą być udzielone przez bank, firmę pożyczkową, ale i osobę prywatną czy innego przedsiębiorcę.
Inwestorzy aniołowie i kapitał ryzyka
Aniołowie biznesu czy inwestorzy z funduszy typu Venture Capital, a także inwestorzy prywatni mogą zapewnić zewnętrzne finansowanie pomysłów biznesowych. Anioł biznesu to osoba decydująca się na zainwestowanie środków prywatnych w przedsięwzięcie o dużym potencjale wzrostu. W zamian przedsiębiorca może zapewnić wysoką stopę zwrotu z zaangażowanego kapitału. Jeśli chodzi o nowo utworzone przedsiębiorstwa, tacy inwestorzy lokują w nie "kapitał ryzyka".
Pozyskanie inwestorów prywatnych czy z funduszy VC to pomysł nie tylko na otwarcie działalności, ale i na prowadzenie działalności rozwojowej. Fundusze Venture Capital najczęściej skupiają się na finansowaniu przedsiębiorstw we wczesnej fazie rozwojowej.
Crowdfunding i crowdsourcing
Crowdfunding nazywany jest finansowaniem przez tłum lub finansowaniem społecznościowym. Istnieją platformy internetowe pozwalające z jednej strony prezentować swój pomysł biznesowy, a z drugiej poszukiwać interesujących inwestycji. W zamian za finansowanie społecznościowe najbardziej pomysłowi przedsiębiorcy proponują swoim inwestorom np. udział w biznesie czy dostęp do nowatorskich produktów i usług wcześniej od innych.
Czym jest natomiast crowdsourcing? To zjawisko coraz bardziej popularne, z którego korzystają różne firmy. Definiuje się je jako różnorodne aktywności podejmowane przez przedsiębiorstwa odnośnie do szerokiej, choć nieokreślonej grupy internautów. Mogą one dotyczyć również kwestii finansowych.
Faktoring
Faktoring to w największym uproszczeniu wymiana faktur przychodowych z terminem płatności na gotówkę tu i teraz. To usługa finansowa pozwalająca na utrzymanie i uzyskanie płynności finansowej firmom, które wystawiają faktury z dłuższym terminem zapłaty. Zamiast czekać, aż kontrahent zapłaci firmie, podmiot może zgłosić fakturę do firmy faktoringowej, przekazać dokument do finansowania i otrzymać środkiod razu. To najszybsza forma pozyskania kapitału. Pieniądze pozyskane można wydać na dowolny cel. Przewagą faktoringu jest fakt, iż nie obciążą bilansu i nie wpływa na zdolność kredytową firmy. Jeśli kontrahent nie zapłaci, obowiązek windykacji może, ale nie musi spoczywać na firmie faktoringowej. Wszystko zależy od rodzaju zawartej umowy.
Rada eksperta eFaktor
Faktoring to dobra i wielokrotnie tańsza alternatywa dla kredytu. Jeżeli twoja firma wystawia faktury z odroczonym terminem płatności to warto zastanowić się co może dać firmę możliwość dysponowania gotówką natychmiast po ich wystawieniu. Pozyskane w ten sposób środki, również jak w przypadku kredytu, mogą być dowolnie dysponowane. Faktoring nie obciąża bilansu firmy, nie zmniejsza zdolności kredytowej i jest stanowi narzędzie do poprawy płynności finansowej. Podstawową różnicą miedzy tymi dwiema formami finansowania (faktoringiem a kredytem) jest własność środków. Przy faktoringu wydajesz swoje pieniądze z przyspieszonej płatności, a w przypadku korzystania z kredytu posługujesz się pożyczonymi pieniędzmi banku.
Leasing
Natomiast umowa leasingu ma nieco inne zadanie, ponieważ jest sposobem na zewnętrzne finansowanie nabycia środków trwałych do firmy. Jego istotą jest umożliwienie inwestorowi korzystania z określonych dóbr inwestycyjnych, np. maszyn czy środków transportu, pobieranie z nich pożytków, bez stawania się ich właścicielem. Korzystający, czyli leasingobiorca, ponosi koszt w postaci wpłaty wstępnej oraz rat leasingowych i może swobodnie korzystać z przedmiotu leasingu. Na koniec trwania umowy może, ale nie musi dokonać wykupu albo wraz z ostatnią ratą leasingową dana rzecz przechodzi na jego własność.
Granty i dotacje
Od chwili przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku polskie przedsiębiorstwa aktywnie korzystają z programów dofinansowania. Dotacje, głównie z Unii, ale i ze środków krajowych czy gminnych, są specyficznym źródłem pieniędzy przedsiębiorstw. Dotacja to świadczenie nieodpłatne, które przekazywane jest beneficjentom spełniającym określone wymagania. Realizowane są np. programy dofinansowania otwarcia działalności gospodarczej za pośrednictwem urzędów pracy.
Pokrewnym sposobem względem dotacji są wszelkiego rodzaju granty. Pojęcie to dotyczy wsparcia finansowego czy pozafinansowego dla danej firmy, mającego za zadanie realizację określonego celu. Mogą być przyznawane przez poszczególne kraje, ich organy i różnorodne organizacje. Popularne w ostatnich latach są np. granty na innowacje.
Partnerstwo publiczno-prywatne
W ramach partnerstwa publiczno-prywatnego można wspólnie realizować konkretne przedsięwzięcia, w tym te o charakterze biznesowym. Partnerstwo opiera się na podziale zadań i ryzyka pomiędzy dwoma podmiotami – publicznym i prywatnym. Pozwala to na zwiększenie skuteczności i jednocześnie efektywności realizacji np. usług publicznych.
Jak wybrać najlepszy sposób finansowania dla Twojego biznesu?
Innowacyjny pomysł biznesowy sprawia, że z powodzeniem możesz pozyskać finansowanie ze strony społeczności crowdfundingowej czy też zainteresować swoją firmą aniołów biznesu. Jednak bardziej tradycyjne dziedziny działalności mogą nie być tak atrakcyjne w oczach tego rodzaju inwestorów, dlatego warto pomyśleć wówczas o partnerstwie publiczno-prywatnym, o ubieganiu się o granty i dotacje albo po prostu o zaciągnięciu kredytu. Trzeba dopasować sposób finansowania przedsięwzięć biznesowych do specyfiki wykonywanej działalności.
Zasady odpowiedzialnego finansowania i zarządzania ryzykiem
Racjonalne podejście do kwestii finansowania biznesu powinno być ważne dla przedsiębiorcy. Podejmowanie zbyt wysokiego ryzyka może doprowadzić do utraty środków zainwestowanych w biznes – problem jest mniejszy wtedy, gdy pochodziły one z kapitałów własnych.
Zanim zaciągniesz kredyt czy pożyczkę albo pozyskasz dotację, przygotuj plan finansowy przedsięwzięcia i oceń obiektywnie, czy biznes będzie rentowny w danym czasie. To pozwoli na odpowiedzialne finansowanie i jednocześnie mądre zarządzanie ryzykiem.
Finansowanie biznesu – podsumowanie i wnioski
Istnieje wiele różnych sposobów finansowania biznesu – zewnętrznych i wewnętrznych. Nowoczesne instrumenty nie są jeszcze tak popularne jak kredyty czy dotacje unijne, ale warto je rozważyć. Pozostaje dopasowanie modelu finansowania do indywidualnych potrzeb i wymagań przedsiębiorcy oraz do specyfiki branży, w której zamierza funkcjonować lub już działa.